Zmiany wysokości kwoty umożliwiającej płatność gotówką za jednorazową transakcję spowodowały liczne pytania w środowisku przedsiębiorców. Poniżej zostało wymienionych kilka z nich wraz z rozwiązaniami przedstawionych problemów. Okazuje się, że faktury opłacone gotówką wzbudzają wiele wątpliwości.
Czy faktury opłacone gotówką mogą dotyczyć leasingu?
Przedsiębiorcy, którzy decydują się na zawarcie umowy leasingu, są również zobowiązani dokonywać płatności przelewowych, jeżeli wartość umowy leasingu przekracza 15 000 zł brutto. W przypadku umów leasingu zapłaty dokonuje się okresowo, ale wszystkie te płatności składają się na całkowitą wartość zawartej umowy. Zatem identyfikując jednorazową wartość transakcji, należy brać pod uwagę sumę należności przypadających leasingodawcy, a co za tym idzie sumę wszystkich faktur, na podstawie których przedsiębiorca dokonuje płatności. Czy zatem faktury opłacone gotówką to w przypadku leasingu działanie zgodne z prawem?
NSA w wyroku z 7.04.2016 r. o sygn. I FSK 1536/14 podkreślił, że nie można interpretować art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (na dzień dzisiejszy wskazany przepis reguluje art. 19 Ustawa Prawo Przedsiębiorców), dokonywania w zakresie ograniczeń płatności gotówkowych pomiędzy przedsiębiorcami do kwoty 15 000 zł transakcji w taki sposób, że w sytuacji stałego świadczenia usług nie wystąpi obowiązek regulowania płatności za pośrednictwem rachunku bankowego, gdy jednorazowa wartość faktury nie przekraczała wskazanej wyżej kwoty, podczas gdy wartość faktur z danego dnia, a co więcej z danego miesiąca, przekraczała wielokrotnie wskazaną kwotę.
Natomiast w przypadku świadczenia stałych usług o nieokreślonej w umowie wartości zamówienia, która wynika z czasu trwania danej umowy (np. miesięczny okres rozliczeniowy), jednorazową transakcję należy identyfikować jako liczbę faktur wystawionych za dany okres rozliczeniowy, a nie liczbę faktur wystawionych łącznie we wszystkich okresach rozliczeniowych.
Czy faktury opłacone gotówką mogą dotyczyć środka trwałego o wartości powyżej 15 000 zł?
Przykład 1.
Pan Adam prowadzi działalność gospodarczą, komis samochodowy. W sierpniu 2017 r. zakupił samochód osobowy o wartości 30 000 zł brutto, 24 390,24 zł netto, 5609,76 zł VAT i jest w trakcie uzgadniania formy płatności. Jeżeli pan Adam:
-
zapłaci całość gotówką, wówczas nie będzie mógł w koszty firmy ująć odpisów amortyzacyjnych od nabytego samochodu, ale
-
jeżeli uiści choć część z tej transakcji przelewem, np. 15 000 zł, wówczas do kosztów uzyskania przychodów będzie mógł zaliczyć miesięczne odpisy amortyzacyjne ustalone od kwoty netto 12 195,12 zł (15 000 zł / 1,23).
Czy faktury opłacone gotówką zachowujące limit ale po podziale na części są prawidłowe?
Ustawodawca zasygnalizował w ustawie Prawo przedsiębiorców, że jednorazową transakcję należy traktować jako całość.
Przykład 2.
Pan Marian prowadzący działalność gospodarczą zakupił meble do restauracji o wartości 17 000 zł, a dany zakup opłacił gotówką. Czy prawidłowe są faktury opłacone gotówką z częściową zapłatą przelewem?
Z kosztów uzyskania przychodów trzeba będzie wyłączyć całą kwotę netto, tj. 15 447,15 zł (19 000 / 1,23). Ponadto nie można dzielić kwoty 17 000 zł w taki sposób, że tylko nadwyżka nie będzie stanowiła kosztów uzyskania przychodów.
Warto zwrócić uwagę na zapis art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w którym ustawodawca wskazuje, że do kosztów uzyskania przychodów podatnik nie zaliczy wydatków w tej części, w jakiej płatność dotycząca danej transakcji została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Przykład 3.
Pan Zenon prowadzący działalność gospodarczą jest czynnym podatnikiem VAT. W sierpniu 2017 r. podpisał umowę na prace remontowe posiadanego magazynu o łącznej wartości 27 000 zł brutto. Płatności za zrealizowaną usługę dokonał gotówkowo w kwocie 13 000 zł oraz przelewem 14 000 zł. Pan Zenon uważa, że w ten sposób nie straci kosztów uzyskania przychodów. Niestety jest inaczej.
Rozliczając powyższe kwoty, należy w pierwszej kolejności ustalić kwoty brutto poszczególnych wpłat:
14 000 zł brutto / 1,23 = 11 382,11 zł netto oraz 2617,89 zł VAT
13 000 zł brutto / 1,23 = 10 569,11 zł netto oraz 2430,89 zł VAT
Pan Zenon nie będzie mógł ująć w koszty, ani części wartości zamówienia, tj. kwoty netto opłaconej przelewem, czyli 11 382,11 zł, ani kwoty netto opłaconej gotówką, tj. 10 569,11 zł, z uwagi na niepodzielność jednorazowej transakcji.
Z powyższego widać wyraźnie, że jeżeli wartość jednorazowej transakcji przekroczy 15 000 zł brutto, to całą transakcję należy traktować jednolicie. Oznacza to, że należy w tym przypadku całość opłacić przelewem, wówczas pan Zenon będzie mógł całość wydatków w kwocie netto ująć w kosztach firmy.
Dodatkowo należy wspomnieć, że całkowicie bez wpływu na koszty pozostaje możliwość odliczenia podatku VAT, którą to pan Zenon może bez problemu zrealizować na ustawowych zasadach.
Czy faktury opłacone gotówką mogą dotyczyć dostawy towarów na zamówienie?
Zróżnicowane stosunki handlowe z kontrahentami powodują, że przedsiębiorcy nabywają towary zarówno w ramach umowy handlowej, jak i wyłącznie na podstawie otrzymanej faktury. Wątpliwości przedsiębiorców pojawiają się także w sytuacji powyższych dostaw.
Minister Rozwoju i Finansów w odpowiedzi o nr DD6.054.5.2017 z 8 lutego 2017 r. objaśnia, że jeśli przedsiębiorcy zawrą między sobą umowę handlową bez podania kwoty, a nabyte towary objęte zostaną fakturą wskutek złożenia jednego zamówienia, wówczas jedna faktura będzie występowała jako jednorazowa transakcja i należy ją traktować jako jednostkowe zamówienie towarów u danego dostawcy.
Co gdy towar za faktury opłacone gotówką podlega zwrotowi i ponownej wpłacie?
Niektórzy przedsiębiorcy mają także wątpliwość co do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów gotówkowej transakcji nabycia w wysokości powyżej 15 000 zł w sytuacji zwrotu gotówki przez sprzedawcę stanowiącej zapłatę za nabyty uprzednio towar lub usługę, a następnie ponowną zapłatę za pomocą rachunku płatniczego za tę samą transakcję. Czy faktury opłacone gotówką mogą stanowić problem?
Interpretacje w tym zakresie aktualnie są odmienne. Jednak Ministerstwo Finansów potwierdziło, że jeżeli ostatecznie zapłata za daną transakcję nastąpi przelewem, wówczas podatnik nie będzie zobligowany do pomniejszenia kosztów uzyskania przychodów, więc jeżeli z tytułu uprzedniej zapłaty gotówkowej zobowiązania wynikającego z faktury opiewającej na kwotę powyżej 15 000 zł brutto przedsiębiorca obniżył koszty uzyskania przychodów, po czym otrzymał zwrot tej kwoty i dokonał płatności za pomocą przelewu bankowego, to ma prawo do zwiększenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę, o którą wcześniej obniżył koszty.
Faktury opłacone gotówką to jak widać złożony temat.
