W naszym artykule zastanowimy się, jakie są podatkowe konsekwencje działalności polegającej na handlu monetami. Problematykę tę rozpatrzymy na gruncie dwóch podatków: PIT oraz VAT. Dodatkowo zastanowimy się, jak handel monetamiwygląda w przypadku sprzedaży prowadzonej przez przedsiębiorcę, a jak w przypadku osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.
Handel monetami a podatek VAT
W pierwszej kolejności warto przywołać treść art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy VAT. Przepis ten podaje, że zwalnia od podatku transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, za które uważa się monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub które mają wartość numizmatyczną.
W konsekwencji zwolnione od podatku VAT są transakcje, łącznie z pośrednictwem, sprzedaży walut, monet oraz banknotów używanych jako prawny środek płatniczy.
Jednak powyższemu zwolnieniu od podatku nie podlega każda dostawa monet lub banknotów. Przepis art. 43 ust. 1 pkt 7 wyłącza ze zwolnienia banknoty i monety będące przedmiotami kolekcjonerskimi.
Za przedmioty kolekcjonerskie należy uznać monety ze złota, srebra lub innego metalu oraz banknoty, które:
- nie są zwykle używane jako prawny środek płatniczy lub
- mają wartość numizmatyczną (zabytkową).
Zatem dla określania danej monety jako przedmiotu kolekcjonerskiego kluczowe znaczenie będzie miało, czy jest zwykle używana jako prawny środek płatniczy lub czy posiada wartość numizmatyczną.
Sprzedaż monet kolekcjonerskich nie może zatem korzystać z opisanego zwolnienia przedmiotowego VAT.
Drugie zwolnienie przewidziane w ustawie VAT to tzw. zwolnienie podmiotowe i zostało ono uregulowane w art. 113 ust. 1 ustawy VAT. W myśl tego przepisu zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Trzeba jednak zauważyć, że ustawa zastrzega, iż wykonywanie pewnych czynności wyłącza możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego. Otóż, jak podaje art. 13 ust. 13 pkt 1 lit. a ustawy VAT, zwolnienie to nie ma zastosowania do podatników dokonujących dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy.
W owym załączniku nr 12 do ustawy wymieniono m.in. monety CN 7118.
Z kolei z not wyjaśniających do pozycji 7118 wynika, że: „Niniejsza pozycja odnosi się do monet z jakiegokolwiek metalu (włącznie z metalami szlachetnymi) o urzędowo zaleconej masie i wzorze, emitowanych pod kontrolą rządu do wykorzystania jako środek płatniczy. Przesyłki pojedynczych monet lub zestawów monet stanowiących środek płatniczy w kraju emisji klasyfikowane są do niniejszej pozycji, nawet jeśli są wystawione do ogólnej sprzedaży w kasetkach wystawienniczych”.
Jak czytamy w treści interpretacji Dyrektora KIS z 24 lutego 2021 roku (nr 0114-KDIP1-3.4012.690.2020.4.KP), podatnik, który zamierza sprzedać srebrne monety bulionowe i kolekcjonerskie za pośrednictwem portali ogłoszeniowych lub aukcyjnych, lub u dealera, poprzez wystawienie pojedynczych monet bądź ich zestawów, nie może zastosować zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy.
W konsekwencji dostawa przedmiotowych srebrnych monet, z uwagi na fakt, że nie będzie korzystała ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług właściwą stawką podatku VAT wynoszącą 23%.
Końcowo należy także wskazać, że sprzedaż monet w ramach majątku prywatnego nie stanowi działalności gospodarczej podlegającej pod podatek VAT. Jeżeli zatem działania osoby fizycznej nie wskazują na profesjonalny handel monetami, to taka sprzedaż nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.
Tytułem przykładu przywołajmy treść wyroku WSA w Warszawie z 4 grudnia 2014 roku (sygn. akt III SA/Wa 1345/14), gdzie sąd wskazał, że systematyczne oferowanie do sprzedaży monet – i to w krótkich odstępach czasu – jest charakterystyczne dla działalności handlowej, a nie dla poszerzania posiadanej kolekcji. Także fakt stałego zatrudnienia nie eliminuje, zdaniem sądu, możliwości prowadzenia działalności gospodarczej za pośrednictwem portalu internetowego. Wskazać również należy, że działalność gospodarcza nie stoi w opozycji do realizowania przez podatnika jego hobby.
Handel monetami na gruncie podatku PIT
Jeżeli przejdziemy na grunt podatku dochodowego, to tutaj wskazać należy, że ustawa PIT nie przewiduje zwolnień w zakresie handlu monetami.
Sprzedaż monet kolekcjonerskich stanowi zatem przychód z działalności gospodarczej, jeżeli jest dokonywana przez przedsiębiorcę. Monety stanowią w takiej sytuacji towar handlowy.
Obowiązek rozpoznania przychodu podatkowego powstaje niezależnie od tego, ile czasu upłynęło pomiędzy nabyciem monet a ich sprzedażą.
Inaczej natomiast ta kwestia przedstawia się, jeżeli chodzi o sprzedaż monet w ramach majątku prywatnego. Odpłatne zbycie monet, niewykonywane w warunkach wskazujących na prowadzenie działalności gospodarczej, podlega pod regulację określoną w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy PIT.
Przepis ten stanowi, że opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie rzeczy ruchomych, jeżeli zostało dokonane w ciągu 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Jeżeli zatem odpłatne zbycie następuje po upływie wskazanego okresu, to sprzedaż ruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Kluczowe jednak jest, aby taka sprzedaż nie była kwalifikowana jako działalność gospodarcza, gdyż wtedy okres 6-miesięcznej karencji nie obowiązuje. W związku z tym osoby fizyczne dokonujące sprzedaży kolekcji monet mogą mieć obawy, czy z uwagi na sporą liczbę przedmiotów sprzedawanych jednorazowo organ podatkowy nie potraktuje tego rodzaju działalności jako gospodarczej.
Tutaj można przywołać stanowisko zawarte w interpretacji Dyrektora KIS z 2 kwietnia 2019 roku (nr 0114-KDIP3-1.4011.145.2019.1.MJ). Możemy tam przeczytać, że jeżeli przedmioty są nabywane w ramach hobby ze środków osobistych do majątku prywatnego oraz żaden przedmiot nie był nabywany w celach dalszej odsprzedaży, to brak jest podstaw do uznania, że sprzedaż takiej kolekcji stanowi działalność gospodarczą.
Przykład 1.
Osoba fizyczna w ramach swojego hobby zbierała przez całe życie monety kolekcjonerskie. Po przejściu na emeryturę znalazł się kupiec gotowy zakupić całą kolekcję za kwotę 200 000 zł. W takim przypadku podatnik nie zapłaci podatku dochodowego, jeżeli od momentu zakupu ostatniej monety z kolekcji upłynął okres dłuższy niż 6 miesięcy.
Omawiany w naszym artykule handel monetami to bardzo ciekawe zagadnienie, które może wywoływać różne skutki podatkowe zarówno w świetle ustawy VAT, jak i ustawy PIT. Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej mogą liczyć na neutralność podatkową tego rodzaju działalności.
