Nakaz zapłaty, tak samo jak wyrok sądowy, jest tytułem egzekucyjnym, jednak jego uzyskanie jest prostsze i szybsze. Kiedy i w jakich sytuacjach jego uzyskanie jest możliwe?
Formalną podstawą wydania przez sąd nakazu zapłaty jest wniosek powoda zamieszczony w pozwie. Wystarczy do tego użycie w petitum pozwu sformułowania o treści: "wnoszę o rozpoznanie sprawy w postępowaniu nakazowym". Jeżeli składamy pozew na urzędowym formularzu, należy wskazać taki wniosek w rubryce 8 formularza.
Kiedy sąd może wydać nakaz zapłaty?
Sąd może wydać nakaz zapłaty tylko w sprawach o roszczenia pieniężne albo świadczenia innych rzeczy zamiennych. Od strony procesowej w art. Art. 485 kodeksu postępowania cywilnego wskazane są enumeratywnie dowody, które są niezbędne w postępowaniu nakazowym. Należą do nich:
dokumenty urzędowe;
zaakceptowane przez dłużnika rachunki (np. podpisana faktura VAT);
wezwane dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu;
zaakceptowane przez dłużnika żądanie zapłaty, zwrócone przez bank i niezapłacone z powodu braku środków na rachunku bankowym;
weksel, czek, warrant lub rewers, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości;
umowa handlowa, dowód spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz dowód doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku;
wyciąg z ksiąg bankowych, opatrzony podpisem upoważnionej osoby oraz dowód doręczenia dłużnikowi pisemnego wezwania do zapłaty – tylko gdy bank jest powodem.
Pozew rozpatrywany jest przez sąd na posiedzeniu niejawnym, czyli bez udziału stron. Jednak gdy sąd stwierdzi, że nie ma przesłanek do wydania nakazu zapłaty, wyznacza rozprawę z udziałem stron postępowania.
Jak oblicza się wpis sądowy w sprawach nakazowych?
Wpis sądowy w sprawach nakazowych oblicza się w sposób następujący:
gdy wartość przedmiotu sporu sięga 2.000 zł – wpis wynosi 30 zł;
gdy wartość przedmiotu sporu waha się pomiędzy 2000 zł a 5000 zł - wpis wynosi 100 zł;
gdy wartość przedmiotu sporu waha się pomiędzy 5.000zł a 7500 zł - wpis wynosi 250 zł;
gdy wartość przedmiotu sporu waha się pomiędzy 7500 zł a 10000 zł - wpis wynosi 300 zł;
gdy wartość przedmiotu sporu osiąga ponad 10000 zł – wpis wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (jednak nie więcej niż 100.000 zł).
Jeżeli spełniono wszystkie podstawy formalne i od strony materialnej roszczenie nie budzi zastrzeżeń, sąd wydaje nakaz zapłaty, w którym zobowiązuje pozwanego (dłużnika) do zwrotu określonej kwoty pieniędzy w terminie 14 dni. W tym czasie pozwany (dłużnik) może uchylić się od nakazu zapłaty, wnosząc sprzeciw, który powoduje rozpatrzenie sprawy na rozprawie.
Po upływie ponad 14 dni należy skontaktować się z sądem (można to zrobić telefonicznie) i zapytać, czy nakaz zapłaty uprawomocnił się, czyli czy upłynął bezskutecznie czas na wniesienie przez pozwanego sprzeciwu. Jeżeli nakaz się uprawomocnił, należy wystąpić o klauzulę wykonalności (jest to pieczęć na nakazie zapłaty stwierdzająca, że ten może być podstawą postępowania egzekucyjnego). Jest to konieczne, aby rozpocząć postępowanie egzekucyjne, czyli odzyskiwanie należności przez komornika sądowego.
Warto pamiętać również o tym, że w przypadku wydania nakazu zapłaty i naszych obaw, że dłużnik może po jego otrzymaniu próbować ukrywać majątek, nawet nieprawomocny nakaz zapłaty jest tytułem zabezpieczającym.
