Wiele osób nie prowadzących działalności gospodarczej, nie przypuszczało, że może mieć obowiązek zarejestrować się jako podatnik VAT pomimo, iż nie mają zarejestrowanej firmy. Dodatkowo w związku z obowiązkiem rejestracji do VAT osoba prywatna będzie zobowiązana do wykonywania między innymi takich czynności jak: wystawianie faktur z nadanym numerem NIP czy prowadzenie rejestrów VAT. W jakiej sytuacji będzie mieć miejsce obowiązek rejestracji do VAT? Czy osoba prywatna może być podatnikiem VAT? Odpowiadamy w artykule!
Definicja podatnika i działalności gospodarczej na gruncie ustawy o VAT
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Z kolei ustawodawca działalność gospodarczą określił jako wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Dodatkowo w tej definicji wskazał, iż działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podkreślić przy tym należy, iż definicja ta różni się od definicji działalności gospodarczej zawartej w ustawie Prawo przedsiębiorców - działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Jak widać w przepisach ustawy o VAT obejmuje ona dodatkowo swym zasięgiem wszelką działalność opartą na wykorzystaniu towarów i wartości niematerialnych i prawnych.
Co nie stanowi działalności gospodarczej w świetle ustawy o VAT?
Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się:
-
przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej (z wyjątkiem wartości surowców i materiałów pomocniczych dostarczonych przez te osoby oraz zwrotu poniesionych przez nie kosztów z tytułu transportu, zużytej energii, opału, konserwacji maszyn i urządzeń itp., jeżeli osoba, na rzecz której wykonywana jest praca nakładcza wypłaca należność z tych tytułów w wyodrębnionej pozycji.),
- za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy,
-
wartości pieniężnych świadczeń w naturze przysługujących pracownikom na podstawie odrębnych przepisów,
-
wartości pieniężnych nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych,
-
wartości pieniężnych innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych,
-
przychodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
-
przychodów z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,
-
przychodów z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę,
-
przychodów z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
-
przychodów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7,
-
przychodów osób, którym organ władzy lub administracji państwowej bądź samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychodów z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów,
-
przychodów otrzymywanych przez osoby należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osoby prawne niezależnie od sposobu ich powoływania,
-
przychodów otrzymywanych przez członków Rady Mediów Narodowych,
-
przychodów z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwanych wyłącznie od:
-
osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
- właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów,
-
przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.
Czy osoba prywatna może być podatnikiem VAT?
Na gruncie powyższej analizy okazuje się, że osoba prywatna nie prowadząca firmy (nie będąca przedsiębiorcą), ale wykonująca czynności pokrywające się z definicją działalności gospodarczej na gruncie ustawy o VAT może być czynnym podatnikiem VAT. Wyjątek stanowią wyżej wymienione rodzaje przychodów, których VAT nie uwzględnia.
Warto podkreślić, że jeżeli przychody z prowadzonej przez osobę prywatną sprzedaży (nie podlegającej zwolnieniu z VAT) przekroczą limit zwolnienia podmiotowego z VAT, które na 2018 r. wynosi 200 tys. zł., wówczas osoba ta będzie zobligowana do rejestracji za pomocą formularza VAT-R jako podatnik VAT i to przed dokonaniem kolejnej transakcji sprzedaży powodującej przekroczenie w danym miesiącu powyższego limitu. Jednak zanim złoży VAT-R, musi postarać się o numer NIP.
Osoba prywatna a numer identyfikacji podatkowej
Minęły czasy kiedy każda osoba prywatna posiadała numer NIP. Obecnie, jeżeli osoba fizyczna nie dokonuje rejestracji działalności gospodarczej, to bez złożenia odpowiednich dokumentów nie otrzyma numeru NIP. Osoba prywatna, która chce lub jest zobowiązana zarejestrować się jako podatnik VAT musi najpierw uzyskać numer NIP. Ustawodawca dla osób:
- niebędących przedsiębiorcami:
- prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą lub,
- podlegających zarejestrowaniu jako podatnicy podatku od towarów i usług lub będących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług, lub
- będących płatnikami podatków, lub
- będących płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne, lub
- nieobjętych rejestrem PESEL,
- będących przedsiębiorcami prowadzącymi samodzielnie działalność gospodarczą w zakresie działalności, do której nie stosuje się przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
- udostępnił możliwość uzyskania numeru NIP poprzez złożenie formularza NIP-7 jako zgłoszenia o nadanie numeru NIP.
Z powyższego wynika, iż m.in. osoby prowadzące działalność gospodarczą, ale niebędące przedsiębiorcami w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (osoby prywatne) podlegające zarejestrowaniu się jako podatnicy VAT są zobligowani do złożenia formularza NIP-7 dla celów uzyskania numeru NIP.
Zarówno VAT-R jak i NIP-7 składa się w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na swój adres zamieszkania.
Obowiązki VAT-owca jako osoby prywatnej prowadzącej działalność gospodarczą
Osoba prywatna prowadząca działalność gospodarczą na gruncie ustawy o VAT, będąca czynnym podatnikiem VAT jest zobligowana do wystawiania faktur sprzedaży z zawartym własnym imieniem i nazwiskiem oraz nadanym numerem NIP.
Ponadto zobowiązana jest do prowadzenia ewidencji VAT zakupów i sprzedaży oraz do składania jak przedsiębiorca do 25. dnia następnego miesiąca po miesiącu dokonanej sprzedaży deklarację VAT-7 oraz JPK_VAT. Tak samo jak u przedsiębiorcy, także w terminie złożenia deklaracji ma obowiązek uiścić podatek VAT, jeżeli takowy wystąpi.
