Wystawianie pustych faktur to dość częsta praktyka stosowana przy wyłudzeniach VAT. Co dokładnie oznacza to pojęcie i czy korekta pustej faktury jest możliwa? Poniżej odpowiedzi na te i inne pytania.
Czym jest pusta faktura?
Zgodnie z art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Przepis stosowany jest wówczas, gdy:
- transakcja wykazana na fakturze nie została objęta obowiązkiem podatkowym albo była zwolniona od podatku,
- transakcja objęta fakturą nie została w ogóle zrealizowana.
Wystawienie pustej faktury wiąże się zatem z koniecznością zapłaty podatku VAT wykazanego w danej fakturze. Trzeba jednak mieć na uwadze, że tego podatku nie należy rozliczać w deklaracji VAT, powinien on zostać wpłacony odrębnie, na odpowiednie konto urzędu skarbowego. Termin uiszczenia daniny to 25 dzień miesiąca następujący po miesiącu, w którym pusta faktura została wystawiona.
Na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy wystawione faktury lub faktury korygujące stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności. Oznacza to, że osoba, dla której wystawiona została pusta faktura nie ma prawa do odliczenia podatku VAT w niej wykazanego.
Jakie grożą konsekwencje sprzedawcy za popełnione przestępstwo?
Przedsiębiorcy wystawiają puste faktury w celu obniżenia podatku VAT do zapłaty u kontrahenta. Taki rodzaj postępowania jest oczywiście niezgodny z przepisami i uznawany za przestępstwo podatkowe. W razie, gdy organ podatkowy wykryje nieprawidłowości, trzeba liczyć się z konsekwencjami. Osobie wystawiającej puste faktury grozi odpowiedzialność przewidziana przepisami Kodeksu karnego skarbowego.
Przedsiębiorcy będącemu nabywcą w pustej fakturze, który na jej podstawie zaniżył w deklaracji VAT kwotę podatku do zapłaty lub zawyżył kwotę podatku do zwrotu (przeniesienia), grozi sankcja w wysokości 100% kwoty zawyżenia zobowiązania podatkowego. Jeżeli osoba, dla której została wystawiona pusta faktura najpierw odliczy VAT, ale później samodzielnie skoryguje deklarację VAT oraz zapłaci podatek wraz z ewentualnymi odsetkami za zwłokę, uniknie konsekwencji za niesłuszne odliczenie podatku.
Korekta pustej faktury
Może się zdarzyć, że wystawienie pustej faktury nie było celowe, a wynikało jedynie z nieuwagi przedsiębiorcy. W takiej sytuacji niezwłocznie po wykryciu nieprawidłowości należy naprawić swój błąd poprzez:
- anulowanie faktury,
- wystawienie faktury korygującej.
Jeżeli omyłkowo wystawiona pusta faktura została dostarczona kontrahentowi wskazanemu w niej jako nabywca towaru/usługi, to niezbędne będzie wystawienie faktury korygującej.
Jak wystawić fakturę korygującą?
Aby wystawić fakturę korygującą do faktury dokumentującej czynność, która nie została w ogóle zrealizowana, należy w polu w polu po korekcie wpisać zero. Wartość korekty równa jest zatem kwocie wykazanej na fakturze pierwotnej ze znakiem minus.
W jakim terminie należy wystawić fakturę korygującą do pustej faktury?
Z orzecznictwa TSUE (sygn. akt C-454/98) wynika, że podatnik ma prawo do skorygowania pustej faktury w przypadku, gdy w odpowiednim czasie całkowicie wyeliminował ryzyko jakichkolwiek strat we wpływach podatkowych. Prawo dokonania korekty nie zostało uzależnione od warunku działania przedsiębiorcy wystawiającego pustą fakturę w dobrej wierze. Wystawca dokumentu może zatem skorygować do zera nawet pustą fakturę, która została wystawiona świadomie.
"(…) jeżeli wystawca wadliwej faktury w wystarczającym czasie całkowicie wyeliminował ryzyko jakichkolwiek strat we wpływach podatkowych, zasada neutralności podatku od wartości dodanej wymaga, by podatek, który został nieprawidłowo zafakturowany, mógł być skorygowany bez uzależniania tej korekty od warunku działania wystawcy faktury w dobrej wierze. Dlatego też jeżeli takie ryzyko zostało wyeliminowane, korekta podatku od wartości dodanej, który został nieprawidłowo zafakturowany, nie może być uzależniona od uznania organów podatkowych (...)."
Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt I FSK 315/14) orzekł, że:
"(...) korygowanie pustych faktur jest możliwe tylko do momentu wszczęcia postępowania kontrolnego. Dodatkowo podatnik ma obowiązek podjąć działania, aby jego kontrahent dokonał stosownych korekt po stronie podatku naliczonego (...)."
Korekta pustej faktury po jej ujawnieniu przez organ kontroli skarbowej w toku prowadzonego postępowania nie jest dokonana w stosownym czasie, a zgoda na takie postępowanie podatników wiązałaby się z wieloma nadużyciami.
Jeżeli korekta pustej faktury byłaby możliwa po wykryciu nieprawidłowości w ramach przeprowadzonej kontroli, to osoba uczestnicząca w przestępstwie poprzez wystawianie pustych faktur nie ponosiłaby konsekwencji wynikających wprost z art. 108 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przedsiębiorca sporządzający puste faktury w celu odliczenia podatku przez swojego kontrahenta, bezsprzecznie zobligowany jest do zapłaty podatku w nich wykazanego. Tego obowiązku uniknąć może wyłącznie poprzez wystawienie korekty, jednak fakturę korygującą musi wystawić z własnej inicjatywy, a nie dopiero po zakwestionowaniu jej prawdziwości przez organ przeprowadzający kontrolę podatkową bądź celno-skarbową.
