VAT zapłacony w innym państwie - czy może być kosztem podatkowym?

W dotychczas prezentowanej linii interpretacyjnej fiskus stał na stanowisku, że VAT zapłacony w innym państwie UE stanowi dla polskiego przedsiębiorcy koszt uzyskania przychodu. Zupełnie inaczej kwestia ta była rozumiana w świetle wyroków sądów administracyjnych. Jednakże w ostatnim czasie możemy zaobserwować zmianę podejścia fiskusa w tej materii. Warto przyjrzeć się bliżej przedstawionemu zagadnieniu.

VAT zapłacony w innym państwie jako koszt podatkowy

W pierwszej kolejności przedstawmy najważniejsze regulacje podatkowe.

W myśl art. 22 ust. 1 ustawy PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Natomiast w myśl art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym że jest kosztem uzyskania przychodów:

podatek naliczony:

jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej,

podatek należny:

w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami,
od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości.

Zobacz też:

Co jednak istotne, w dotychczasowym rozumowaniu fiskusa dominował pogląd, że ww. przepis ma zastosowanie wyłącznie do polskiego, a nie do unijnego podatku VAT.

Jednoznaczna definicja ustawowa pojęcia stanowiącego treść normy prawnej zawartej w art. 23 ust. 1 pkt 43 ww. ustawy wyklucza inne rozumienie.

Argumentacja fiskusa opierała się na założeniu, że przez podatek od towarów i usług należy rozumieć podatek, o którym mowa w ustawie o podatku od towarów i usług. Powyższe oznacza, że ustawa o podatku od towarów i usług wyraźnie rozróżnia pojęcie podatku od wartości dodanej i pojęcie podatku od towarów i usług.

Sformułowanie „podatek od towarów i usług” jest określeniem podatku od wartości dodanej obowiązującym wyłącznie w Polsce, a nie w innych krajach członkowskich. Tym samym nie można utożsamiać podatku od wartości dodanej obowiązującego w innym państwie członkowskim niż Polska z podatkiem od towarów i usług obowiązującym w naszym kraju.

To z kolei powoduje, że przywołany art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT nie ma zastosowania, ponieważ pojęcia podatku od wartości dodanej oraz podatku od towarów i usług nie są tożsame. W rezultacie zapłacony za granicą podatek VAT stanowi koszt uzyskania przychodu w polskim rozliczeniu podatkowym.

Stanowisko wskazane powyżej potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 19 maja 2017 roku (nr 0113-KDIPT-1.4011.65.2017.1.MAP).

Do niedawna organy podatkowe stały na stanowisku, że zapłacony w inny kraju UE podatek VAT nie jest tożsamy z polskim VAT-em. W konsekwencji tego rodzaju wydatek poniesiony za granicą powinien stanowić koszt uzyskania przychodu.

Odmienne stanowisko fiskusa dotyczące zagranicznego podatku VAT

Zupełnie inaczej kwestia ta była rozpatrywana przez sądy administracyjne, które uznawały tożsamość polskiego i zagranicznego podatku VAT.

W wyroku NSA z 8 maja 2018 roku (II FSK 926/16) sąd wskazał, że nie ma powodu, by występujące terminy „podatek od towarów i usług” oraz „podatek od wartości dodanej” nie mogły być traktowane jako równoważne znaczeniowo.

To z kolei powoduje, że brak argumentów, by możliwość pomniejszenia przychodu należnego oraz skorzystania z wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu, przewidzianą tymi przepisami, uzależniać od funkcjonującego na gruncie ustawy o VAT rozróżnienia dwóch ww. pojęć. To, że omawiane określenia nie są literalnie tożsame, nie może zasadnie stawiać podatnika w gorszej sytuacji dlatego, że poniósł on koszt w tym samym istotowo podatku, jednak inaczej określanym.

Sądy administracyjne prezentowały pogląd odmienny od organów podatkowych i akcentowały, że również zagraniczny unijny podatek VAT powinien mieć dla polskiego podatnika charakter neutralny, a zatem niezasadne jest uwzględnianie go w kosztach uzyskania przychodów podatku dochodowego.

Dostosowanie stanowiska fiskusa do poglądów orzecznictwa

Chociaż omawiane przez nas przepisy w żaden sposób nie uległy nowelizacji, to jednak zmiana zaszła w ich rozumowaniu po stronie samego fiskusa.

Z aktualnie wydawanych interpretacji indywidualnych wynika, że art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT znajduje zastosowanie zarówno do polskiego podatku od towarów i usług, jak i do unijnego podatku od wartości dodanej.

W świetle zatem obecnie przyjętego stanowiska zagraniczny wydatek jest kosztem w kwocie netto, a nie brutto. Wartość unijnego podatku VAT nie stanowi obecnie kosztu uzyskania przychodu.

Unijny podatek zapłacony w innym kraju może zostać odzyskany przez polskiego podatnika w ramach procedury VAT-REF. Trzeba przy tym podkreślić, że taki zagraniczny zwrot również będzie neutralny podatkowo, jeżeli chodzi o podatek dochodowy. Pamiętajmy, że jeżeli podatnik nie skorzysta z uprawnienia do odzyskania zagranicznego podatku VAT, to nie oznacza to, że może jego wartość ująć w kosztach uzyskania przychodów.

Ponadto warto podkreślić, że ww. reguły odnoszą się tak samo do podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i od osób prawnych. Analogicznie odprowadzony za granicą podatek VAT również nie będzie stanowił przychodu podatkowego.

W interpretacji Dyrektora KIS z 23 października 2020 roku (nr 0112-KDIL2-2.4011.565.2020.1.MC) czytamy, że należy stwierdzić, iż w przypadku dokonanej przez polskiego podatnika sprzedaży na terenie Niemiec za przychód z działalności gospodarczej powinien on uznać przychód pomniejszony o należny podatek od wartości dodanej. Ponadto brak możliwości uznania podatku od wartości dodanej zapłaconego w Niemczech jako kosztu uzyskania przychodu zgodnie z zasadami określonymi w art. 23 ust. 1 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Oznacza to, że podatnik nie powinien wykazywać przychodów i kosztów ich uzyskania w części przypadającej na niego podatku od wartości dodanej rozliczanego w Niemczech.

Organy podatkowe dostosowały swoje stanowisko do treści wyroków sądowych i obecnie przyjmują, że nie ma rozróżnienia pomiędzy polski a unijnym podatkiem VAT. To oznacza, że VAT zapłacony w innym państwie UE nie jest kosztem uzyskania przychodu w rozumieniu podatku dochodowego.

Odpowiadając na pytanie zadane w tytule naszego artykułu, należy wskazać, że aktualnie obserwujemy dostosowanie stanowiska fiskusa do sądowej linii orzeczniczej. Takie działanie należy ocenić pozytywnie, podatnicy nie są bowiem narażeni na negatywne konsekwencje związane z rozbieżnościami interpretacyjnymi. W doktrynie od dłuższego czasu podnoszono, że nie ma podstaw do rozróżnienia polskiego podatku VAT od unijnego podatku od wartości dodanej.

Polecamy:

Roczna składka zdrowotna - zasady wyliczania