W trakcie prowadzenia firmy może się zdarzyć nabycie uszkodzonego pojazdu do remontu i późniejsze zakwalifikowanie jako środek trwały. Trzeba jednak mieć na uwadze, że aby pojazd mógł zostać wprowadzony na stan środków trwałych, musi spełniać wiele warunków określonych w przepisach. Wyjaśniamy, kiedy zakupiony pojazd do remontu podlega kwalifikacji jako środek trwały w działalności gospodarczej oraz w jaki sposób ustalana jest jego wartość początkowa, stanowiąca podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych.
Środki trwałe w działalności gospodarczej
Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji są stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
- budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością;
- maszyny, urządzenia i środki transportu;
- inne przedmioty
– o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1.
Zgodnie z przytoczoną definicją środek trwały może zostać wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, gdy jest m.in. kompletny i zdatny do użytku w działalności gospodarczej. Warunki te muszą być spełnione w dniu przyjęcia środka trwałego do użytkowania. Składnik majątku spełnia kryterium kompletności, jeżeli jest wyposażony we wszystkie elementy konstrukcyjne umożliwiające jego funkcjonowanie zgodnie z przeznaczeniem. Poprzez sformułowanie „zdatny do użytku” należy natomiast rozumieć możliwość faktycznego oraz prawnego użytkowania składnika majątku.
Składnik majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania.
Kiedy zakupiony pojazd przeznaczony do remontu podlega zakwalifikowaniu jako środek trwały?
W celu dokonywania odpisów amortyzacyjnych samochód musi być nie tylko formalnie wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ale przedsiębiorca powinien również pamiętać, że wskazany składnik majątku musi spełniać wszystkie warunki zawarte w art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w szczególności powinien być kompletny i zdatny do użytku. Nie można zatem zaliczyć do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych związanych z samochodem, który został nabyty jako uszkodzony w momencie, gdy pojazd ten nie został naprawiony czy wyremontowany i nie jest jeszcze gotowy do użytkowania w działalności gospodarczej. Wydatki poniesione na nabycie środka trwałego mogą zostać zaliczone jako odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów dopiero tego okresu, w którym podatnik zacznie wykorzystywać kompletny i zdatny do użytku środek trwały do prowadzonej działalności gospodarczej.
Oznacza to, że zakupiony przez podatnika uszkodzony pojazd do remontu może zostać zakwalifikowany jako środek trwały dopiero wtedy, gdy wszelkie prace remontowe mające na celu przystosowanie samochodu do jazdy zostaną wykonane, a pojazd będzie gotowy do wykorzystania go w działalności gospodarczej. Podkreślmy, że składnik majątku musi być gotowy do użytkowania nie tylko w zakresie spełnienia wymogów technicznych, ale również wymogów prawnych. W kontekście samochodu oznacza to, że przed wprowadzeniem pojazdu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych przedsiębiorca powinien zadbać o spełnienie wszystkich formalności.
Nabycie uszkodzonego pojazdu do remontu a prawo o ruchu drogowym
Kwalifikując pojazd jako środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej w celu upewnienia się, że samochód jest zdatny do użytku w rozumieniu art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, warto odnieść się do ustawy o ruchu drogowym. Stosownie do art. 71 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym pojazdy określone w ust. 1 (w szczególności pojazdy samochodowe) są dopuszczone do ruchu, jeżeli odpowiadają warunkom określonym w art. 66 – wymagania techniczne pojazdu uczestniczącego w ruchu – oraz są zarejestrowane i zaopatrzone w zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne, a w przypadku pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, w nalepkę kontrolną. Dokumentem stwierdzającym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego jest dowód rejestracyjny albo pozwolenie czasowe.
Wymagania techniczne pojazdu uczestniczącego w ruchu (art. 66 ustawy Prawo o ruchu drogowym) przedstawiają się następująco – pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:
- nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę;
- nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom określony w przepisach szczegółowych;
- nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych;
- nie powodowało niszczenia drogi;
- zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu;
- nie powodowało zakłóceń radioelektrycznych w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych.
Jeżeli zatem samochód spełnia wszystkie powyższe wymagania techniczne oraz formalne zawarte w ustawie o Ruchu drogowym, podatnik może przyjąć, że pojazd jest zdatny do użytku i o ile spełnia także pozostałe warunki wyszczególnione w art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może zostać wprowadzony na stan środków trwałych w działalności gospodarczej.
Przykład 1.
Pan Grzegorz kupił używany pojazd od osoby fizycznej, który w momencie zakupu był uszkodzony. Dokonał on nabycia pojazdu z przeznaczeniem do remontu i późniejszego zakwalifikowania samochodu jako środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca odebrał samochód i ma podpisaną umowę kupna-sprzedaży pojazdu. Czy pan Grzegorz może wprowadzić pojazd do ewidencji środków trwałych, skoro samochód nie został przerejestrowany i musi jeszcze zostać wyremontowany, zanim zostanie wykorzystany w działalności? Fakt, że samochód nie został przerejestrowany, nie stanowi przeciwwskazań do ujęcia go w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ponieważ dokonując zakupu pojazdu używanego, który został już zarejestrowany i dopuszczony do ruchu drogowego, następuje przeniesienie prawa własności na nabywcę, a sprzedawca ma obowiązek przekazania nowemu właścicielowi dowodu rejestracyjnego i karty pojazdu. Zawarcie umowy kupna-sprzedaży nie powoduje, że pojazd zostanie wycofany z ruchu drogowego, co oznacza, że nabywca może użytkować pojazd zgodnie z jego przeznaczeniem. Przeszkodą do zakwalifikowania samochodu jako środek trwały w działalności gospodarczej prowadzonej przez pana Grzegorza jest natomiast fakt, że nabyty pojazd jest uszkodzony i wymaga remontu. Wprowadzenie samochodu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych będzie zatem możliwe dopiero wówczas, gdy będzie on sprawny i będzie spełniał wszystkie wymagania techniczne pojazdu uczestniczącego w ruchu. W jaki sposób ustalić wartość początkową wyremontowanego samochodu?
Wprowadzając składnik majątku do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, przedsiębiorca musi ustalić wartość początkową środka trwałego, która stanowi podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych, które następnie są zaliczane w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Sposób ustalenia wartości początkowej środka trwałego na podstawie przepisów art. 22g ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależniony jest od tego, jak podatnik pozyskał dany składnik majątku.
W przypadku odpłatnego nabycia pojazdu wartość początkową stanowi cena nabycia, a jeżeli składnik majątku był używany przez podatnika przed wprowadzeniem go do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie był wcześniej amortyzowany – cena nabycia, nie wyższa jednak od wartości rynkowej. Za cenę nabycia zgodnie z art. 22g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uważa się natomiast kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony, albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.
W kontekście nabycia uszkodzonego pojazdu do remontu, który po przeprowadzeniu prac remontowanych zostaje zakwalifikowany jako środek trwały, wartość początkową należy ustalić na podstawie ceny nabycia powiększonej o koszty mające na celu przystosowanie pojazdu do użytkowania w prowadzonej działalności, poniesione przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych.
Przykład 2.
Pan Marek nabył uszkodzony pojazd do remontu, który po przeprowadzeniu prac remontowych zamierza użytkować w działalności gospodarczej. W jaki sposób ustalić wartość początkową środka trwałego? Czy możliwe jest określenie wartości początkowej na podstawie ceny rynkowej pojazdu?
Wartość początkową zakupionego pojazdu przez pana Marka z przeznaczeniem do remontu należy ustalić zgodnie z treścią art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w powiązaniu z art. 22g ust. 3 ww. ustawy, czyli według ceny nabycia samochodu wynikającej z posiadanego przez mężczyznę dokumentu (faktury, rachunki, umowy kupna-sprzedaży). Przedsiębiorca powinien cenę tę powiększyć o wszelkie wydatki na naprawę samochodu poniesione do dnia oddania środka trwałego do użytkowania, o ile wskazane wydatki zostaną odpowiednio udokumentowane, a więc pan Marek powinien dysponować fakturami lub rachunkami potwierdzającymi dokonanie transakcji. Do czasu naprawienia samochodu mężczyzna musi zatem gromadzić faktury i rachunki dokumentujące związane z tym koszty, a więc w szczególności zakupione części samochodowe, usługi naprawy świadczone przez mechanika czy usługa oceny technicznej pojazdu wykonanej przez rzeczoznawcę. Należy podkreślić, że w przypadku gdy cena nabycia jest możliwa do ustalenia, nieprawidłowe jest określenie wartości początkowej pojazdu na podstawie jego ceny rynkowej. Takie stanowisko potwierdzone zostało w interpretacji indywidualnej sygn. 0114-KDIP3-1.4011.355.2018.1.KS1 z 4 września 2018 roku wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
