W zależności od profilu działalności pojazdy mogą stanowić nie tylko środki trwałe w firmie, ale również można je klasyfikować jako towary handlowe. W związku z taką kwalifikacją zastanowimy się, jakie skutki na gruncie podatku VAT oraz PIT wywołuje wycofanie pojazdu z firmy stanowiącego towar handlowy.
Wycofanie pojazdu z firmy stanowiącego towar na gruncie podatku PIT
Samochód przeznaczony do dalszej odsprzedaży nie jest kwalifikowany jako środek trwały, jeśli chodzi o podatek PIT. Nie można bowiem przyjąć, że jest to składnik majątku wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
W takim przypadku pojazd stanowić będzie towar handlowy. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie KPiR towarami handlowymi są wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym.
Wartość zakupionego towaru handlowego nie podlega zatem odpisom amortyzacyjnym, lecz jest ujmowana w kosztach prowadzonej działalności bezpośrednio oraz następnie uwzględniana przy sporządzaniu rocznego remanentu końcowego.
Sama czynność wycofania towaru z działalności gospodarczej do majątku prywatnego nie generuje przychodu podatkowego, natomiast wywołuje określone konsekwencje w kategorii kosztów.
Z uwagi na fakt, iż utracony zostanie związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy przychodami z działalności a kosztami podatkowymi, należy dokonać korekty kosztu o wartość pojazdu.
Na podstawie art. 22 ust. 7c ustawy PIT, jeżeli korekta kosztu uzyskania przychodów, w tym odpisu amortyzacyjnego, nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, korekty dokonuje się poprzez zmniejszenie lub zwiększenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w okresie rozliczeniowym, w którym została otrzymana faktura korygująca lub, w przypadku braku faktury, inny dokument potwierdzający przyczyny korekty.
W konsekwencji w dacie wycofania towaru należy odnotować to zdarzenie w KPiR poprzez wyksięgowanie (wpisanie kwoty ujemnej) wartości towaru handlowego. To spowoduje, że dochód do opodatkowania zostanie zwiększony o korektę kosztów, ale zmniejszony o różnicę remanentową.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy PIT u podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.
Przykład 1.
Przedsiębiorca prowadzi działalność w zakresie handlu pojazdami samochodowymi. Jeden z nich, stanowiący towar handlowy o wartości 60 000 zł, postanowił wycofać z działalności gospodarczej na potrzeby prywatne. W dacie wycofania w KPiR po stronie kosztów podatnik powinien dokonać zapisu – 60 000 zł. Zdarzenie to wpłynie również na różnice remanentowe na koniec roku, ponieważ wartość towaru nie będzie uwzględniona w spisie na koniec roku.
Wycofanie pojazdu z firmy stanowiącego towar na gruncie podatku VAT
W zakresie podatku VAT należy w pierwszej kolejności odnieść się do zagadnienia odliczenia podatku naliczonego od zakupu samochodów.
Co do zasady podatnik ma prawo odliczyć 50% kwoty podatku naliczonego z tytułu nabycia samochodu osobowego. Pełne prawo do odliczenia przysługuje jedynie w przypadku, gdy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
Za takowy uznajemy pojazd samochodowy przeznaczony wyłącznie do:
- odprzedaży,
- sprzedaży, w przypadku pojazdów wytworzonych przez podatnika,
- oddania w odpłatne używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze
– jeżeli odprzedaż, sprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie tych pojazdów stanowi przedmiot działalności podatnika.
W świetle powyższego w zakresie nabycia samochodu stanowiącego towar handlowy przeznaczony do dalszej odsprzedaży podatnik ma prawo do odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego.
W momencie wycofania takiego pojazdu zastosowanie znajdzie art. 7 ust. 2 ustawy VAT, zgodnie z którym opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
- wszelkie inne darowizny
– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, a także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.
Stosownie zaś do art. 29a ust. 2 ustawy, w przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie tej dostawy towarów.
Na podstawie art. 29a ust. 2 ustawy podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena, jaką podatnik uzyskałby za samochód w dniu jego nieodpłatnego przekazania na własne potrzeby, a nie cena, jaką zapłacił pierwotnie za zakup.
Przykład 2.
Przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie handlu samochodami zakupił auto o wartości 100 000 zł i odliczył podatek VAT w wysokości 23 000 zł. Po dwóch latach postanowił wycofać pojazd z firmy i przekazać go na potrzeby prywatne. W momencie wycofania wartość pojazdu wynosiła 85 000 zł. W konsekwencji z tytułu dokonanej czynności nieodpłatnej podatnik powinien odprowadzić VAT w wysokości 19 550 zł. Czynność nieodpłatnego wycofania na własne potrzeby nie jest dokumentowana fakturą VAT.
W sytuacji gdy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (zarówno w całości, jak i w części), to przy wycofaniu towaru handlowego na potrzeby prywatne dochodzi do powstania obowiązku podatkowego w zakresie VAT zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy VAT.
Wycofanie pojazdu z firmy stanowiącego towar handlowy również wiąże się z określonymi konsekwencjami podatkowymi. Wskazać należy przede wszystkim na konieczność korekty całego kosztu podatkowego oraz obowiązek odprowadzenia podatku należnego VAT, jeżeli przy nabyciu podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego.
