Na podstawie art. 8 Ordynacji podatkowej płatnik jest zobowiązany do obliczenia, pobrania od podatnika oraz wpłacenia do urzędu skarbowego zaliczki na podatek. Jednak co w sytuacji, gdy taka zaliczka została pobrana niesłusznie? Czy niesłusznie pobrana zaliczka na podatek może zostać odzyskana w trakcie roku czy dopiero w zeznaniu rocznym?
Niesłusznie pobrana zaliczka na podatek to nadpłata
Nasze rozważania będziemy prowadzić na podstawie przepisów odnoszących się do nadpłaty podatku. Zgodnie bowiem z art. 72 par. 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej za nadpłatę uważa się kwotę podatku pobraną przez płatnika nienależnie lub w wysokości większej od należnej.
W przypadku osiągania przez podatnika przychodu ze stosunku pracy funkcję płatnika pełni pracodawca. Zgodnie bowiem z art. 32 ustawy o PIT zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Zaliczki za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:
- za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku od danego płatnika nie przekroczył kwoty 120 000 zł – 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
- za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku od danego płatnika przekroczył kwotę 120 000 zł – 12% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę 120 000 zł;
- za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 – 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu od danego płatnika.
Jeżeli pracownik ma wiedzę, że pracodawca – pełniąc funkcję płatnika – pobrał z jego wynagrodzenia zaliczkę na podatek w zbyt dużej wysokości lub w ogóle niesłusznie, to ma on 2 ścieżki działania.
Przede wszystkim może nie wykonywać żadnych czynności, co spowoduje, że powstała nadwyżka zostanie mu zwrócona w ramach rozliczenia rocznego podatku PIT-37, ponieważ kwota pobranych zaliczek będzie wyższa niż kwota podatku rocznego. W takim wypadku nadpłata powstanie dopiero w zeznaniu rocznym PIT.
Druga możliwość przewidziana dla pracownika to opcja złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.
Wniosek o stwierdzenie nadpłaty a niesłusznie pobrana zaliczka na podatek
Jak wynika z treści art. 75 par. 1 Ordynacji podatkowej, jeżeli podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku.
Powyższe uprawnienie ma charakter fakultatywny, dlatego też podatnik może – ale wcale nie musi – złożyć wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Jak już wskazaliśmy, brak wniosku będzie oznaczać wygenerowanie nadpłaty w zeznaniu rocznym PIT.
Wniosek o stwierdzenie nadpłaty składa się nie do płatnika, lecz do naczelnika urzędu skarbowego.
Dalsze przepisy wskazują, że jeżeli z przepisów prawa podatkowego wynika obowiązek złożenia zeznania (deklaracji), to podatnik, płatnik lub inkasent równocześnie z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty jest obowiązany złożyć skorygowane zeznanie (deklarację). Stanowi tak art. 75 § 3 Ordynacji podatkowej.
Jeżeli prawidłowość skorygowanego zeznania (deklaracji) nie budzi wątpliwości, organ podatkowy zwraca nadpłatę bez wydawania decyzji stwierdzającej nadpłatę. W takim przypadku korekta wywołuje skutki prawne.
Co jednak istotne, w opisanym przypadku podatnik nie ma obowiązku składania deklaracji z uwagi na pobranie zaliczek przez płatnika w trakcie roku. Obecnie także na płatniku nie ciąży taki obowiązek (płatnicy nie składają już deklaracji PIT-4 w zakresie zaliczek pobranych i wpłaconych w trakcie roku).
Powyższe powoduje, że podatnik składa wyłącznie wniosek o stwierdzenie nadpłaty w zakresie zaliczki niesłusznie pobranej przez płatnika w trakcie roku. Do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty spowodowanej przez płatnika wystarczy sam fakt poboru nienależnej kwoty, bez względu na to, czy płatnik wpłacił tę kwotę na konto urzędu, czy też nie.
Kolejnym istotnym przepisem, na który należy zwrócić uwagę, jest art. 76c Ordynacji podatkowej, który podaje, że nadpłatę wynikającą z zaliczek na podatek zwraca się po zakończeniu okresu, za który rozlicza się podatek. Jeżeli jednak nadpłata wynika z decyzji stwierdzającej nadpłatę, wydanej w związku z art. 75 § 1, zwrot nadpłaty następuje w terminie 30 dni od dnia wydania tej decyzji.
W świetle tego przepisu nie jest dopuszczalne wcześniejsze żądanie stwierdzenia nadpłaty wynikającej z zaliczek wpłaconych przez podatnika bez pośrednictwa płatnika. Przykładowo zatem, gdyby podatnik prowadzący działalność gospodarczą błędnie wpłacił zaliczkę, to nie byłoby możliwe uzyskanie zwrotu w trakcie roku.
Natomiast taka możliwość jest przewidziana w przypadkach, gdy zaliczka jest pobierana przez płatnika, czyli właśnie w sytuacjach, gdy podatnikiem jest pracownik.
Efektem złożenia wniosku przez podatnika jest wydanie przez organ podatkowy decyzji. W decyzji stwierdzającej nadpłatę organ podatkowy określa wysokość zobowiązania podatkowego w prawidłowej wysokości w takim zakresie, w jakim powstanie nadpłaty jest związane ze zmianą wysokości zobowiązania podatkowego. W zakresie, w jakim wniosek jest niezasadny, organ odmawia stwierdzenia nadpłaty.
Zwrot nadpłaty ma miejsce w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji stwierdzającej nadpłatę lub określającej jej wysokość.
Przykład 1.
Pani Angelika będąca pracownikiem firmy dowiedziała się, że księgowa niesłusznie pobrała z jej wynagrodzenia zaliczkę na podatek za wrzesień (nie uwzględniła ulgi podatkowej). Kobieta chce odzyskać kwotę niesłusznie pobranej zaliczki. W jaki sposób powinna ona postąpić? W takim przypadku pani Angelika może na podstawie art. 75 par. 1 w zw. z art. 76c Ordynacji podatkowej złożyć do naczelnika US-u wniosek o stwierdzenie nadpłaty. Do wniosku tego nie dołącza żadnej deklaracji podatkowej. Jeżeli organ podatkowy pozytywnie rozpatrzy wniosek pani Angeliki, to wyda decyzję stwierdzającą nadpłatę oraz dokona zwrotu w terminie 30 dni, licząc od dnia wydania decyzji.
Podatnik może wystąpić o stwierdzenie nadpłaty, gdy powstała ona na skutek działań płatnika w zakresie niepoprawnie pobranej zaliczki od wynagrodzenia. Podatnik może otrzymać zwrot nadpłaty jeszcze w trakcie roku podatkowego.
