W niniejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na pytanie czy remont środka trwałego może zostać pokryty przez otrzymane odszkodowanie? Przeanalizujemy różne przypadki faktyczne oraz odpowiadające im skutki podatkowe w zakresie regulacji obowiązujących na gruncie podatku PIT. Przeczytaj i sprawdź!
Otrzymane odszkodowanie a przychód podatkowy
W myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy PIT przychodem z działalności gospodarczej jest również otrzymane odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
Otrzymane odszkodowanie stanowi zatem co do zasady przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 14 ust. 1i ustawy PIT otrzymane odszkodowanie jest przychodem podatkowym w dacie otrzymania.
Nie w każdym jednak przypadku powstanie przychód podlegający opodatkowaniu, ponieważ możliwe jest zastosowanie zwolnień podatkowych. Katalog potencjalnych zwolnień obejmuje zarówno przychody uzyskiwane z pozarolniczej działalności gospodarczej, jak i przychody prywatne.
W kontekście otrzymanego odszkodowania, które następnie ma zostać przeznaczone na remont środka trwałego, należy zwrócić uwagę na treść art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy PIT.
Ww. przepis stanowi, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania za szkody w środku trwałym, z wyłączeniem samochodu osobowego, w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym, na jego remont albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego zaliczonego zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT) wydaną na podstawie odrębnych przepisów, zwaną dalej „Klasyfikacją”, do tego samego rodzaju, co środek trwały, z którym związana była ta szkoda, przy czym przepis art. 23 ust. 1 pkt 45 stosuje się odpowiednio.
Warunki zwolnienia od podatku otrzymanego odszkodowania
Jeżeli dokładnie przeanalizujemy treść art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy PIT, to dojdziemy do wniosku, że dla możliwości zastosowania zwolnienia od podatku konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:
- konieczność spożytkowania kwoty odszkodowania na remont, wytworzenie lub zakup nowego środka trwałego, w ramach zastąpienia uszkodzonego sprzętu (według tego samego rodzaju Klasyfikacji Środków Trwałych);
- dokonanie powyższego remontu, wytworzenia lub nabycia najpóźniej do końca kolejnego roku podatkowego po roku, w którym otrzymano odszkodowanie;
- niezaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z nowym lub naprawionym środkiem trwałym (w tym odpisów amortyzacyjnych), w części pokrytej ze zwolnionego z opodatkowania odszkodowania.
Warto także podkreślić, że okoliczność zwolnienia odszkodowania od podatku nie jest determinowana czynnikami, jakie spowodowały szkodę. Niezależnie zatem czy będą to przyczyny naturalne, czy też działanie ludzkie, opisane warunki są analogiczne. Ostatni z powyższych wynika z treści art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy PIT, który w tym zakresie stosuje się odpowiednio.
W myśl tego przepisu nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych – według zasad określonych w art. 22a–22o – od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na ich nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Podkreślenia zatem wymaga, że nie jest możliwe dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od wyremontowanego środka trwałego w części sfinansowanej odszkodowaniem zwolnionym od podatku.
Dodatkowo trzeba także zwrócić uwagę na brzmienie art. 21 ust. 35a ustawy PIT. Przepis ten podaje, że zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 29b, stosuje się także do otrzymanego odszkodowania w części odpowiadającej wartości wydatków poniesionych przez podatnika na cele określone w tym przepisie od dnia powstania szkody do dnia otrzymania odszkodowania, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
W kontekście powyższego możemy wyróżnić dwa przypadki.
Przykład 1.
W wyniku pożaru częściowemu zniszczeniu uległa maszyna stanowiąca środek trwały przedsiębiorcy. Zdarzenie miało miejsce 1 października. Podatnik z własnych środków sfinansował naprawę maszyny. Poniesiony wydatek zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. 1 grudnia otrzymał odszkodowanie. Biorąc zatem pod uwagę treść art. 21 ust. 35a ustawy PIT, otrzymane odszkodowanie będzie stanowić przychód podatkowy w dacie otrzymania. Zwolnienie nie znajdzie zastosowania.
Przykład 2.
W wyniku pożaru częściowemu zniszczeniu uległa maszyna stanowiąca środek trwały przedsiębiorcy. Zdarzenie miało miejsce 1 października. Podatnik z własnych środków sfinansował naprawę maszyny. Poniesiony wydatek nie został zaliczony do kosztów podatkowych. 1 grudnia podatnik otrzymał odszkodowanie. Będzie ono zwolnione od podatku do wysokości poniesionego kosztu na naprawę. Ewentualna nadwyżka będzie już podlegać opodatkowaniu.
Remont pokryty odszkodowaniem a koszt uzyskania przychodów
Co do zasady wydatek o charakterze remontowym będzie stanowić koszt uzyskania przychodów w pozarolniczej działalności gospodarczej.
Remont środka trwałego nie jest utożsamiany z jego ulepszeniem. Istotą remontu jest przywrócenie funkcjonalności oraz stanu pierwotnego środka trwałego. Remont ma więc charakter odtworzeniowy, a nie ulepszeniowy.
To zatem powoduje, że wydatki na remont środka trwałego ujmowane są w kosztach bezpośrednio, a nie poprzez zwiększenie wartości początkowej środka trwałego i odpisy amortyzacyjne.
Jednakże w kontekście przedstawionego zagadnienia należy mieć na uwadze treść art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy PIT, gdzie możemy przeczytać, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29b, 46, 47a, 47d, 116, 122, 129, 136 i 137.
Reasumując powyższe, trzeba zatem wskazać, że rozliczenie kosztów remontu pokrytych odszkodowaniem może być dla przedsiębiorcy neutralne podatkowo, o ile zachowane zostaną wszystkie warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 29b ustawy PIT.
Dodatkowo pamiętajmy, że zastosowanie zwolnienia ma swoje skutki w zakresie rozpoznawania kosztów uzyskania przychodów w stosunku do remontowanego środka trwałego.
