0 0
dni
0 0
godz
0 0
min
0 0
sek

Na czym polega plagiat i kiedy do niego dochodzi?

Nasz ekspert:
Artykuły autora

Wielkość tekstu:

W dzisiejszych czasach temat plagiatu jest często podejmowany, gdyż stanowi on coraz większy problem. Powszechny dostęp do internetu umożliwia w błyskawicznym tempie odnalezienie potrzebnych informacji, a to już krótka droga do „skorzystania z nich”. Jeśli tylko je czytamy i inspirujemy się nimi we własnej pracy, to nic złego się nie dzieje. Pamiętajmy jednak, że takie materiały są dziełem pracy innej osoby i jeśli pozwolimy sobie na ich kopiowanie popełnimy plagiat, a to już przestępstwo. 

Czy jest plagiat?

W zasadzie trudno zdefiniować pojęcie plagiatu, ponieważ w przepisach nie jest nigdzie skonkretyzowane. Można posłużyć się językiem łacińskim, gdzie słowo plagiatus oznacza skradziony. Zatem przyjęto powszechnie, że plagiat to przywłaszczenie autorstwa cudzego wytworu lub jego części. Encyklopedia PWN podaje, że plagiat to naruszenie osobistych praw autorskich polegające na przywłaszczeniu całości lub części cudzego utworu, pracy, nauk, działa artyst. itp., a także zapożyczenie treści z cudzych dzieł (bez względu na nośnik), podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem.

Rodzaje plagiatu

Podziału plagiatów można dokonać uwzględniając sposób w jaki wykorzystano cudzą pracę. I tak odpowiednio są to plagiaty jawne i ukryte. Poniżej wyjaśnione zostały te pojęcia.

  • Plagiat jawny – to przejęcie cudzego utworu w całości, bądź jego fragmentu i podpisanie go własnym nazwiskiem. W takiej sytuacji plagiator nie zadaje sobie nawet najmniejszego trudu jakiejkolwiek zmiany, ani odniesienia się do treści kradzionej pracy;

  • Plagiat ukryty – polega na przejęciu tylko fragmentów cudzego utworu, nie podając przy tym źródła oraz prawdziwego autora.

Plagiatu można również dokonać w sposób całkowity, bądź częściowy.

  • Plagiat całkowity, czyli całkowite przejęcie twórczości innej osoby i podpisanie jej swoim nazwiskiem;

  • Plagiat częściowy polega natomiast na kradzieży niektórych elementów oraz podpięcie ich pod własną twórczość.

Plagiat własnej pracy, czyli autoplagiat

Jest to ciekawa sytuacja, aczkolwiek już nie taka zła jak opisane powyżej. Autoplagiat to skopiowanie własnego utworu. Autor treści ponownie przedstawia to, co już raz opublikował. Niejednokrotnie takie działanie ma na celu fałszywe powiększenie własnego dorobku intelektualnego, co nie jest działaniem do końca etycznym.

Plagiat - kiedy nie ma miejsca?

Czasami mamy do czynienia z sytuacjami, gdy zastanawiamy się czy popełniliśmy plagiat, czy też nasze działanie jest dopuszczalne i zgodne z prawem. Poniżej przedstawiono sytuacje, które mogą być podobne do plagiatu, a jednak nim nie są:

  • Zrobienie użytku z cudzego pomysłu – ustawodawca zapisał bowiem w ustawie, że plagiatem nie jest wykorzystanie cudzego pomysłu we własnej twórczości. Pomysł jest tylko pomysłem, a nie gotowym utworem, dlatego w takiej sytuacji nie popełnia się plagiatu.

  • Twórczość równoległa – wydaje się niemożliwa, ale bywa że dwie lub więcej osób w jednym czasie wpada na ten sam pomysł i  zaczynają go realizować, a więc powstaje ich twórczość. Nie można stwierdzić w takiej sytuacji plagiatu, ponieważ osoby te zupełnie o sobie i o swojej pracy nie wiedziały.

  • Stosowanie podobnych wyrazów – nie da się nikomu zabronić stosowania określonych zwrotów, wyrazów, zabiegów stylistycznych, a zatem prawo autorskie chroni treść , a nie to jak została ona technicznie zapisana.

  • Ciąg dalszy dzieła, które powstało wcześniej – nie jest plagiatem jeżeli dany artysta stworzy kolejną część dzieła które powstało wcześniej i przedstawi w nim dalsze losy bohaterów. Musi jednak pamiętać, aby nie zapożyczać wcześniejszych wydarzeń, które są jeszcze dziełem poprzednika.

  • Niedozwolony przedruk – czyli znalezienie właściwych dla siebie treści lub zdjęć oraz skopiowanie ich na własną stronę internetową oznaczając przy tym prawdziwego autora tych treści nie jest popełnieniem plagiatu.

Konsekwencje popełnienia plagiatu

Przede wszystkim konsekwencją jest wycofanie danej pracy i jej unieważnienie, a co za tym idzie utrata dobrego imienia. Ponadto osoba dopuszczająca się plagiatu może zostać pociągnięta do odpowiedzialności cywilnej i karnej. Prawdziwy autor ukradzionego utworu ma prawo domagać się opublikowania przeprosin, wycofania plagiatu z obrotu, a nawet zadośćuczynienia finansowego. Za popełnienie plagiatu grozi również odpowiedzialność karna - można za to dostać karę grzywny, a nawet ograniczenia bądź pozbawienia wolności do lat 3. Plagiat jest przestępstwem ściganym z urzędu, a co za tym idzie każdy ma obowiązek zawiadomienia o nim. Szczególnie czujne powinny być instytucje państwowe i samorządowe. 

Czerpanie inspiracji z istniejących już utworów jest dozwolone, ale trzeba spełnić odpowiednie warunki w tej kwestii, ponieważ oskarżenie o plagiat nie jest sprawą łatwą i przyjemną. Natomiast człowiek musi w sposób naturalny korzystać z osiągnięć swoich poprzedników. Gdyby to było całkowicie zabronione, niemożliwy byłby dalszy rozwój świata.

Artykuły
Brak wyników.
Więcej artykułów
Wzory
Brak wyników.
Więcej wzorów