Powszechny dostęp do internetu umożliwia odnalezienie w szybkim tempie wielu interesujących nas informacji. Wiele osób uważa, że może nimi swobodnie rozporządzać - część z nich nieświadomie korzysta z czyjejś pracy, ale jeśli tylko kończy się to na czytaniu i inspirowaniu do własnej pracy, nie ma w tym nic złego. Część jednak zupełnie świadomie kopiuje i używa czyjegoś utworu, podpisując własnym nazwiskiem. Pozwalając sobie na kopiowanie czyjejś pracy, popełniają plagiat, który jest przestępstwem.
Czym jest plagiat?
Plagiat nie posiada jednoznacznej definicji w przepisach. Aby go scharakteryzować, można posłużyć się tłumaczeniem z łaciny, w której słowo plagiatus oznacza skradziony, lub definicją Encyklopedii PWN - plagiat to naruszenie osobistych praw autorskich polegające na przywłaszczeniu całości lub części cudzego utworu, pracy, nauk, dzieła artystycznego itp., a także zapożyczenie treści z cudzych dzieł (bez względu na nośnik), podane jako własne i opublikowane pod własnym nazwiskiem. Powszechnie przyjmuje się więc, że plagiat to przywłaszczenie autorstwa cudzego utworu lub jego części.
Rodzaje plagiatu
Wyróżnia się plagiaty jawne i ukryte (ze względu na sposób, w jaki wykorzystano cudzą pracę) oraz plagiaty całkowite i częściowe.
-
Plagiat jawny - to przejęcie cudzego utworu w całości lub jego fragmentu i podpisanie go własnym nazwiskiem;
-
Plagiat ukryty - polega na przejęciu tylko fragmentów cudzego utworu i niepodaniu przy tym źródła oraz prawdziwego autora;
-
Plagiat całkowity - całkowite przejęcie twórczości innej osoby i podpisanie jej swoim nazwiskiem;
-
Plagiat częściowy - przejęcie tylko niektórych elementów oraz podpięcie ich pod własną twórczość.
Plagiat własnej pracy?
Plagiat własnej pracy również jest możliwy. Jest to tzw. autoplagiat i polega na skopiowaniu własnego utworu, przedstawiając to, co już raz zostało opublikowane - zazwyczaj w celu fałszywego poszerzenia własnej twórczości.
Kiedy nie ma mowy o plagiacie?
Plagiatem nie jest:
-
Zrobienie użytku z cudzego pomysłu – wykorzystanie cudzego pomysłu we własnej twórczości to nie plagiat. Koncepcja nie jest gotowym utworem, a jedynie pomysłem, dlatego w takiej sytuacji nie popełnia się plagiatu.
-
Twórczość równoległa – wydaje się niemożliwa, ale w praktyce może zdarzyć się, że dwie lub więcej osób w jednym czasie wpada na ten sam pomysł i zaczyna go realizować. Nie jest to jednak plagiat, ponieważ osoby te nie miały pojęcia o sobie nawzajem.
-
Stosowanie podobnych wyrazów – nie można nikomu zabronić stosowania określonych zwrotów, wyrazów, zabiegów stylistycznych (prawo autorskie chroni treść , a nie to, jak została ona technicznie zapisana).
-
Ciąg dalszy dzieła, które powstało wcześniej – czyli stworzenie kolejnej części dzieła, które już powstało i przedstawia dalsze losy bohaterów. Jednak, aby nie był to plagiat, nie należy nawiązywać zbyt szczegółowo do wcześniejszych wydarzeń.
-
Niedozwolony przedruk – czyli znalezienie treści lub zdjęć oraz skopiowanie ich na własną stronę internetową oznaczając przy tym prawdziwego autora tych treści, ale bez uzyskania jego zgody.
Plagiat - konsekwencje
Autor skradzionego utworu ma prawo domagać się opublikowania przeprosin, wycofania plagiatu z obrotu, a nawet z rekompensaty finansowej. Za plagiat może ponadto grozić kara grzywny, a nawet ograniczenia bądź pozbawienia wolności do lat 3.
Polecamy:
