Branża IT stanowi jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi gospodarki. Dynamiczne zmiany technologii powodują powstawanie coraz nowszych programów komputerowych. Przychód ze sprzedaży oprogramowania podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, lecz może zostać zakwalifikowany do różnych źródeł przychodu.
Program komputerowy jako utwór
W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że program komputerowy należy uznać za utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 1 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych utwór to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Jak stanowi art. 1 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe).
Osobie, która stworzyła program komputerowy, przysługuje szereg praw autorskich związanych z utworem. Właściciel oprogramowania może udzielić innemu podmiotowi licencji na ten program lub też może go sprzedać. Jak stanowi art. 64 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, umowa zobowiązująca do przeniesienia autorskich praw majątkowych przenosi na nabywcę, z chwilą przyjęcia utworu, prawo do wyłącznego korzystania z utworu na określonym w umowie polu eksploatacji, chyba że postanowiono w niej inaczej.
Przychód ze sprzedaży oprogramowania - kwalifikacja
Przychód ze sprzedaży oprogramowania może zostać osiągnięty w ramach kilku źródeł. Należy bowiem mieć na uwadze, że przychód ten można zakwalifikować do działalności gospodarczej, stosunku pracy lub działalności wykonywanej osobiście. Jeżeli natomiast osoba nie tworzy programu w ramach własnego przedsiębiorstwa lub też nie jest związana żadną umową w tym zakresie, taki przychód należy zakwalifikować jako pochodzący z praw majątkowych. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT źródłem przychodu są prawa majątkowe, w tym dochód z odpłatnego zbycia tego prawa. W świetle natomiast art. 18 tejże ustawy za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Koszty uzyskania przychodu z praw majątkowych
Uznanie przez podatnika, że przychód ze sprzedaży oprogramowania zalicza się do praw majątkowych, może okazać się bardzo korzystne podatkowo. W przypadku dokonywania rozliczenia podatkowego z tego tytułu osoba fizyczna może bowiem zastosować koszty w wysokości 50% uzyskanego przychodu.
Jak stanowi art. 22 ust. 9 pkt 1 ustawy PIT z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego koszty uzyskania przychody określa się w wysokości 50% uzyskanego przychodu. Należy jednak mieć na uwadze, że wielkość tych kosztów może wynieść maksymalnie 85 528 zł.
Przykład 1.
Programista stworzył w swoim domu innowacyjny program komputerowy, który następnie sprzedał dużej korporacji za kwotę 25 000 zł. W takim przypadku mamy do czynienia z przychodem z praw majątkowych, co oznacza, że koszty uzyskania przychodu wyniosą 50%, tj. 12 500 zł. Podstawą opodatkowania będzie przychód pomniejszony o koszty podatkowe, a więc kwota 12 500 zł.
Przykład 2.
Programista opracował nowoczesne oprogramowanie i sprzedał je przedsiębiorcy za kwotę 200 000 zł. Otrzymane środki pieniężne należy zakwalifikować jako przychód z odpłatnego zbycia praw autorskich. Choć zastosowanie znajdzie zasada, iż koszty wynoszą 50% kwoty uzyskanego przychodu, to jednak nie mogą one przekroczyć kwoty maksymalnej wynoszącej 85 528 zł. Oznacza to, że podstawą opodatkowania będzie kwota 114 472 zł (200 000 – 85 528).
O zastosowaniu 50% kosztów uzyskania przychodów decyduje wyłącznie fakt osiągnięcia przez podatnika przychodu za wykonanie czynności (utworu) będącej przedmiotem prawa autorskiego. Oznacza to, że podwyższone koszty mogą być zastosowane wyłącznie, gdy przedmiot pracy ma charakter niepowtarzalny i spełnia warunki utworu w myśl ustawy o prawach autorskich i pokrewnych.
Zaliczka na podatek oraz rozliczenie roczne
Obowiązkową zaliczkę na podatek zobowiązany jest pobrać podmiot, który wypłaca wynagrodzenie z tytułu przeniesienia praw autorskich do oprogramowania (kupujący). Podmiot ten pełni funkcję płatnika i zobligowany jest do poboru, a następnie wpłacenia zaliczki w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki – na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania lub siedziby płatnika.
W terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym płatnicy są obowiązani przesłać do urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby, roczne deklaracje według ustalonego wzoru.
Z kolei w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy są obowiązani przesłać podatnikom oraz urzędom skarbowym, którymi kierują naczelnicy urzędów skarbowych właściwi według miejsca zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu (PIT-11).
Podatnik sprzedający oprogramowanie oraz uzyskujący z tego tytułu przychód z praw majątkowych dokonuje rozliczenia podatkowego przy pomocy formularza PIT-37 lub PIT-36, który składany jest do 30 kwietnia roku następującego po roku kalendarzowym, w którym uzyskano przychód z tego źródła.
