Dla wielu przedsiębiorców atrakcyjną opcją może wydawać się prowadzenie działalności gospodarczej w tzw. raju podatkowym. Warto zatem zastanowić się, jak do przedstawionej kwestii podchodzą polskie przepisy podatkowe i z jakimi ewentualnymi konsekwencjami podatkowymi należy się liczyć wybierając raj podatkowy!
Raj podatkowy - jakie państwa do niego należą?
„Raj podatkowy” jest zwrotem potocznym. Żadna ustawa podatkowa nie posługuje się takim pojęciem ani też go nie definiuje.
W zakresie krajów potocznie nazywanych „rajami podatkowymi” należy zwrócić uwagę na regulacje ustawy PIT (i odpowiednio CIT) oraz Ordynacji podatkowej.
Po pierwsze zgodnie z art. 23v ust. 2 ustawy PIT minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, wykaz krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, uwzględniając treść ustaleń w tym zakresie podjętych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, istnienie podstawy prawnej do wymiany informacji podatkowych między Rzecząpospolitą Polską a danym krajem lub terytorium, terminowość realizowania obowiązku wymiany informacji podatkowych oraz rzetelność, kompletność i czytelność przekazywanych informacji podatkowych, a także rzeczywiste cechy systemu podatkowego danego kraju lub terytorium mogące doprowadzić do stosowania szkodliwej konkurencji podatkowej.
Na podstawie ww. upoważnienia zostało wydane Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2019 roku w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.
Na mocy § 1 ww. rozporządzenia szkodliwa konkurencja podatkowa jest stosowana w systemach podatkowych w następujących krajach oraz terytoriach:
- Księstwo Andory,
- Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
- Antigua i Barbuda,
- Sint-Maarten, Curaçao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów,
- Królestwo Bahrajnu,
- Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
- Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią,
- Wspólnota Dominiki,
- Grenada,
- Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej,
- Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej,
- Republika Liberii,
- Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej,
- Republika Malediwów,
- Republika Wysp Marshalla,
- Republika Mauritiusu,
- Księstwo Monako,
- Republika Nauru,
- Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią,
- Republika Panamy,
- Niezależne Państwo Samoa,
- Republika Seszeli,
- Saint Lucia,
- Królestwo Tonga,
- Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych,
- Republika Vanuatu.
Dodatkowo na podstawie art. 86 § 10 pkt 1 Ordynacji podatkowej minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” listę krajów i terytoriów wskazanych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej, które nie zostały ujęte w wykazie krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową wydawanym na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych.
W tym zakresie obowiązuje Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 14 października 2022 roku w sprawie ogłoszenia listy krajów i terytoriów wskazanych w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej, które nie zostały ujęte w wykazie krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową wydawanym na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, oraz dnia przyjęcia tego wykazu przez Radę Unii Europejskiej.
Lista krajów niechętnych współpracy podatkowej obejmuje miejsca takie jak:
- Bahamy,
- Republika Fidżi,
- Guam,
- Republika Palau,
- Republika Trynidadu i Tobago,
- Turks i Caicos,
- Samoa Amerykańskie.
Skutki prowadzenia działalności gospodarczej w rajach podatkowych
Prowadzenie działalności gospodarczej w raju podatkowym wiąże się przede wszystkim z koniecznością odprowadzenia podatku dochodu zagranicznej jednostki kontrolowanej.
W myśl art. 30f ust. 1 ustawy PIT podatek od dochodów zagranicznej jednostki kontrolowanej uzyskanych przez podatnika podlegającego pod nieograniczony obowiązek w Polsce wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Jak wynika z treści art. 30f ust. 3 pkt 1 ustawy PIT, zagraniczną jednostką kontrolowaną jest zagraniczna jednostka mająca siedzibę bądź zarząd lub zarejestrowana albo położona na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 23v ust. 2 lub w obwieszczeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanym na podstawie art. 86a § 10 Ordynacji podatkowej.
Kolejna konsekwencja dotycząca działalności w raju podatkowym związana jest z możliwością zastosowania ulgi abolicyjnej.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 27g ust. 1 pkt 1 ustawy PIT podatnik podlegający pod nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce i jednocześnie stosujący metodę unikania podwójnego opodatkowania w formie proporcjonalnego odliczenia ma prawo od podatku dochodowego obliczonego z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej odliczyć kwotę określoną w art. 27g ust. 2 ustawy PIT.
Odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów metody wyłączenia z progresją. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć kwoty 1360 zł.
Istotne w kontekście omawianego problemu jest brzmienie art. 27g ust. 3 ustawy PIT, które wskazuje, że odliczenia nie stosuje się, gdy dochody ze źródeł, o których mowa w ust. 1, uzyskane zostały w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 23v ust. 2.
Przechodząc do podsumowania, należy wskazać, że dwa akty prawne określają wykaz krajów potocznie kwalifikowanych do rajów podatkowych. Prowadzenie działalności gospodarczej w takich państwach nie jest jednak wolne od konsekwencji podatkowych w Polsce.
