Wraz z nadejściem 2023 roku wchodzą w życie kolejne zmiany w prawie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przedsiębiorców. W tym roku dotyczą komplementariuszy w spółkach komandytowo-akcyjnych w zakresie ubezpieczeń społecznych. Pamiętać należy, że komplementariusze występują jako wspólnicy spółek komandytowych i komandytowo-akcyjnych. Niniejszy artykuł wyjaśnię czy składki na ubezpieczenie komplementariuszy są obowiązkowe.
Różnice pomiędzy spółką komandytową a komandytowo-akcyjną
Spółkę komandytową reprezentują komplementariusze, których z mocy umowy spółki albo prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Spółkę komandytowo-akcyjną również reprezentują komplementariusze, których z mocy statutu lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono prawa reprezentowania spółki.
Każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki komandytowo-akcyjnej, z zastrzeżeniem, iż statut spółki komandytowo-akcyjnej może przewidywać, że prowadzenie jej spraw powierza się jednemu albo kilku komplementariuszom.
Obowiązek podlegania przez komplementariuszy ubezpieczeniom społecznym
Dotychczas jedynie komplementariusz w spółce komandytowej był objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym, dla celów ubezpieczeń uznany jest bowiem za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność.
- osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów Ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych z wyjątkiem przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, który nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej;
- twórcę i artystę;
- osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;
- wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;
- komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej;
- osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe.
Oznacza to, że komplementariusz w spółce komandytowo-akcyjnej aktualnie jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i ubezpieczeniem zdrowotnym.
Od kiedy istnieje obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym w spółce komandytowo-akcyjnej?
Zarówno wspólnicy spółki komandytowej, jak i komplementariusze w spółce komandytowo-akcyjnej podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia spółki z Krajowego Rejestru Sądowego albo zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Zakres obowiązkowych ubezpieczeń
Ubezpieczenie chorobowe jest w przypadku komplementariuszy dobrowolne.
Obowiązkowo komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej objęci są ubezpieczeniem emerytalnym, rentowym, zdrowotnym i wypadkowym.
Zgłoszenie komplementariusza spółki komandytowo akcyjnej do ubezpieczeń
Pamiętać należy, że w wyniku wprowadzonych zmian związanych podleganiem ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu przez komplementariuszy konieczne jest dopełnienie formalności zgłoszeniowych do ZUS-u w tym zakresie. Komplementariusze mają na to 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń.
Zgłoszenie komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej do ubezpieczeń w ZUS-ie następuje z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się cyframi 05 43. Kod ubezpieczenia 05 43 od 1 stycznia 2023 roku dotyczy także:
- wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
- wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;
- akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego jako wkład świadczenie pracy lub usług.
Składki na ubezpieczenie komplementariuszy - wysokość
Zaliczenie komplementariuszy spółek komandytowo-akcyjnych do grona osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą oznacza, że mają oni obowiązek odprowadzania takich samych składek ZUS jak osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą.
Wysokość składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe oraz składki na Fundusz Pracy komplementariusza spółki komandytowo-akcyjnej oblicza się od kwoty 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jest to minimalna podstawa wymiaru składek. Nic nie stoi na przeszkodzie stosowania wyższej podstawy, co pozwala na wypłatę wyższych świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2023 roku wynosi 208 050 zł.
- kwota składki na ubezpieczenie emerytalne – 812,23 zł;
- kwota składki na ubezpieczenie rentowe – 332,88 zł;
- kwota składki na ubezpieczenie chorobowe – 101,94 zł;
- kwota składki na ubezpieczenie wypadkowe – 69,49 zł;
- kwota składki na Fundusz Pracy – 101,94 zł.
Komplementariusze spółki komandytowo-akcyjnej na gruncie przepisów o ubezpieczeniu zdrowotnym podstawę wymiaru składki zdrowotnej ustalają jako kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Ustalona od tej podstawy wymiaru składka obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia roku kalendarzowego.
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2022 roku, włącznie z wypłatami z zysku, wynosi 6965,94 zł i od tej podstawy należy określać wysokość składki zdrowotnej.
Zbieg tytułów do ubezpieczenia
W przypadku komplementariuszy może zdarzyć się zbieg tytułów do ubezpieczenia społecznego. Przykładowo zbieg tytułów do ubezpieczenia ma miejsce, gdy komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej jest jednocześnie jej pracownikiem. W takim przypadku komplementariusz, który otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, będzie objęty ubezpieczeniem społecznym tylko na podstawie stosunku pracy. Nie zwalnia go to z obowiązku ponownego odprowadzenia składki zdrowotnej w związku z faktem pozostawania komplementariuszem w spółce.
Przykład 1.
Jakie składki do ZUS-u musi odprowadzić pan Jakub, który zatrudniony jest w spółce komandytowo-akcyjnej jako informatyk za wynagrodzeniem w wysokości 10 000 zł będący od 1 lutego 2023 roku komplementariuszem tej spółki komandytowo-akcyjnej? Dotychczas podlegał on ubezpieczeniom społecznym w ZUS-ie wyłącznie z tytułu stosunku pracy pomiędzy nim a spółką. Po zmianach wprowadzonych od 1 stycznia 2023 roku pan Jakub będzie nadal podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu umowy o pracę, ale dodatkowo będzie zobowiązany odprowadzać składkę zdrowotną z faktu bycia wspólnikiem-komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej. Z uwagi na zbieg tytułów od ubezpieczenia i fakt, że otrzymywane przez Jakuba Kowalskiego wynagrodzenie za pracę jest wyższe niż obowiązujące w 2023 roku minimalne wynagrodzenie za pracę, nie będzie on podlegał ubezpieczeniu społecznemu jako komplementariusz spółki komandytowo-akcyjnej.
Czy komplementariusz ma prawo do ulg w składkach?
Komplementariusze nie korzystają z ulgi na start, która dotyczy osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą lub wspólników spółki cywilnej.
Ponadto nie dotyczą ich preferencyjne stawki na ubezpieczenie społeczne przez 24 miesiące tzw. mały ZUS.
Komplementariusze również nie są uprawnieni do korzystania z tzw. małego ZUS-u plus.
Podsumowanie – czy spółka komandytowo-akcyjna nadal jest atrakcyjna dla przedsiębiorców?
Stwierdzić należy, że opłacalność prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki komandytowo-akcyjnej zmaleje z uwagi na wyeliminowanie luki prawnej dotyczącej obowiązkowych ubezpieczeń społecznych komplementariuszy. Spółka komandytowo-akcyjna od 2023 roku niczym nie różni od spółki komandytowej. Osoby, które zdecydowały się na tę formę prowadzenia działalności gospodarczej, z uwagi na brak oskładkowania muszą zweryfikować, czy nadal jest ona dla nich pod względem finansowym atrakcyjna, a jeśli nie – zdecydować się na zmiany.
