Obowiązkowe sporządzenie dokumentacji cen transferowych dotyczy podmiotów powiązanych, które przekroczyły w danym roku progi dokumentacyjne. Co ciekawe, nawet w sytuacji przekroczenia ustawowych limitów pewne grupy podatników są zwolnione z obowiązku opracowywania dokumentacji. W poniższym artykule wyjaśniamy kogo nie obejmuje sporządzenie dokumentacji cen transferowych.
Sporządzenie dokumentacji cen transferowych - progi
Na początku przypomnijmy, jak wygląda kwestia progów dokumentacyjnych, których przekroczenie obliguje do sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Otóż zgodnie z art. 23w ustawy PIT podmioty powiązane są obowiązane do sporządzania w postaci elektronicznej lokalnej dokumentacji cen transferowych za rok podatkowy, w terminie do końca 10. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, w celu wykazania, że ceny transferowe zostały ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.
Lokalna dokumentacja cen transferowych jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość przekracza w roku podatkowym następujące progi dokumentacyjne:
- 10 000 000 zł – w przypadku transakcji towarowej,
- 10 000 000 zł – w przypadku transakcji finansowej,
- 2 000 000 zł – w przypadku transakcji usługowej,
- 2 000 000 zł – w przypadku innej transakcji niż określona w pkt 1–3.
Natomiast w przypadku transakcji kontrolowanych z podmiotem mającym miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową bądź zagranicznym zakładem położonym na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, próg dokumentacyjny wynosi:
- 2 500 000 zł – w przypadku transakcji finansowej,
- 500 000 zł – w przypadku transakcji innej niż transakcja finansowa.
Przypomnijmy, że podmioty powiązane, które powyższych progów nie przekroczyły, również są ustawowo zobligowane do zachowania ceny rynkowej we wzajemnych transakcjach, a organ podatkowy może wystąpić z żądaniem sporządzenia i przekazania dokumentacji, jeżeli poweźmie podejrzenie prawdopodobieństwa zaniżenia dochodu lub zawyżenia straty (wyjątek w tym zakresie dotyczy jedynie podatników mających status mikroprzedsiębiorców).
Podmioty zwolnione z obowiązku sporządzania dokumentacji
Art. 23z ustawy PIT zawiera obszerny katalog podmiotów, które pomimo przekroczenia progów dokumentacyjnych zostały zwolnione z konieczności przygotowywania dokumentacji.
Po pierwsze obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych nie ma zastosowania do transakcji kontrolowanych zawieranych wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w roku podatkowym, w którym każdy z tych podmiotów powiązanych spełnia łącznie następujące warunki:
- nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b (dotyczy specjalnych stref ekonomicznych),
- nie poniósł straty podatkowej.
Aby transakcja została zwolniona z obowiązku dokumentacyjnego, muszą zostać spełnione, przez każdy z podmiotów powiązanych biorących udział w transakcji, następujące warunki:
- transakcja jest zawierana wyłącznie przez podmioty powiązane mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- podmioty nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 63a i 63b, czyli kolejno – zwolnień dla dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej i dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w Ustawie z dnia 10 maja 2018 roku o wspieraniu nowych inwestycji,
- podmioty nie poniosły straty podatkowej.
Należy wskazać, że ustawodawca uzależnił zwolnienie z obowiązku sporządzania lokalnej dokumentacji cen transferowych od braku ponoszenia straty podatkowej, a nie jej rozliczania jako straty z lat ubiegłych. Warunek nieponoszenia straty podatkowej dotyczy więc danego roku podatkowego, za który jest badany obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych. Bez wpływu na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 23z pkt 1 ww. ustawy, pozostaje odliczanie strat z lat ubiegłych.
Ponadto wskazać należy, że z literalnej wykładni powyższego przepisu wynika, iż warunki wprowadzone przez ustawodawcę do zwolnienia z obowiązku dokumentacyjnego transakcji kontrolowanej muszą zostać spełnione przez strony konkretnej transakcji kontrolowanej, dla której rozważana jest możliwość zastosowania zwolnienia z obowiązku dokumentacyjnego. Oznacza to, że fakt poniesienia straty podatkowej przez podmiot powiązany, który nie jest stroną transakcji kontrolowanej, nie odnosi skutków co do możliwości skorzystania ze zwolnienia.
Przykład 1.
Czy odliczanie straty z lat ubiegłych wyklucza zastosowanie ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia dokumentacji cen transferowych?
Dwa podmioty powiązane A i B z Polski dokonały w roku podatkowym transakcji towarowych o łącznej wartości 15 000 000 zł. To na podstawie art. 23w ustawy PIT obliguje do sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych. Zarówno A, jak i B osiągnęły dochód w roku podatkowym i nie działały na podstawie zwolnienia przewidzianego dla SSE. Podatnik A odliczył od dochodu stratę podatkową z poprzednich lat, przez co w zeznaniu rocznym jego dochód wyniósł zero.
Pomimo tego podmioty mogą skorzystać ze zwolnienia od obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych na mocy art. 23z ustawy PIT.
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na treść wyroku WSA we Wrocławiu z 9 stycznia 2020 roku (I SA/Wr 861/19), gdzie wskazano, że stratę podatkową – jako warunek do zwolnienia z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych – należy definiować przez pryzmat ustawy podatkowej i prawa podatkowego w ogóle, a nie prawa rachunkowego (bilansowego).
Powyższe zwolnienie ma zastosowanie najczęściej. W zakresie innych zwolnień wymienionych w art. 23z ustawy PIT można wymienić transakcje kontrolowane:
- objęte uprzednim porozumieniem cenowym, porozumieniem inwestycyjnym albo porozumieniem za okres, którego takie porozumienie dotyczy,
- których wartość w całości trwale nie stanowi przychodu albo kosztu uzyskania przychodu, z wyłączeniem transakcji finansowych, transakcji kapitałowych oraz transakcji dotyczących inwestycji, środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,
- w przypadku, gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami,
- w których cena została ustalona w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie ustawy – Prawo zamówień publicznych,
- realizowane między grupą producentów rolnych wpisaną do rejestru a jej członkami, dotyczące odpłatnego zbycia produktów rolnych,
- polegające na przypisaniu dochodu do zagranicznego zakładu położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez nierezydentów, jeżeli przepisy właściwych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, przewidują, że dochody te mogą być opodatkowane tylko w państwie innym niż Rzeczpospolita Polska.
Podmioty powiązane przed przystąpieniem do sporządzenia dokumentacji cen transferowych powinny dokonać analizy treści art. 23z ustawy PIT celem ustalenia, czy nie obejmuje ich jedno z przewidzianych tam zwolnień od obowiązku opracowania dokumentacji.
