Ceny transferowe to pojęcie, które występuje w sytuacji, gdy transakcje zawierane są przez podmioty powiązane, czyli takie, które wywierają określony wpływ na inne podmioty krajowe lub zagraniczne. Czym są ceny transferowe? Kto je stosuje? Kim są podmioty powiązane? Odpowiadamy poniżej!
Czym są ceny transferowe?
Zgodnie z art. 23m ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT cena transferowa to „rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy”. W oparciu o tę definicję można zatem stwierdzić, że ceny transferowe to ceny sprzedawanych dóbr i usług oraz wartości niematerialnych i prawnych ustalone przez podmioty powiązane, które w konsekwencji mają wpływ na ostateczny wynik finansowy przedsiębiorstwa oraz wskaźniki finansowe.
Podmioty powiązane i podmioty niepowiązane
Do ustalania cen transferowych dochodzi w momencie występowania transakcji między podmiotami powiązanymi. Warto zatem przyjrzeć się, czym one są. Z przepisami ustawy o PIT oraz CIT to osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz zagraniczne zakłady, które biorą udział w zarządzaniu innym przedsiębiorstwem lub w jego kontroli albo posiadają udział w kapitale i zysku tego przedsiębiorstwa.
Wyróżnia się zatem:
- podmiot krajowy – czyli podmiot biorący bezpośredni lub pośredni udział w zarządzaniu lub kontroli innym przedsiębiorstwem położonym za granicą lub posiadający udział w kapitale tego przedsiębiorstwa,
- podmiot zagraniczny – podmiot, który bierze bezpośredni lub pośredni udział w zarządzaniu podmiotem krajowym lub posiada udziały w jego kapitale,
- te same osoby fizyczne lub prawne – które biorą udział w zarządzaniu i kontroli podmiotem zagranicznym i podmiotem krajowym lub posiadają udziały w ich kapitale i w wyniku tych powiązań ustalone zostały warunki, które nie byłyby stosowane, gdyby podmioty te działały niezależnie.Wynikiem powiązań między podmiotami jest niewykazywanie dochodów lub wykazywanie niższych dochodów niż te, które byłyby osiągane, gdyby podmioty te nie były powiązane.Niewątpliwie podmiotami powiązanymi są najczęściej spółki matki i ich zagraniczne lub krajowe spółki córki lub spółki siostry.
Przykład 1.
Spółka X jest główną spółką działającą i posiadającą siedzibę w Niemczech. Posiada udziały w polskiej spółce Y i bierze bezpośredni udział w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Podmioty tworzą zatem podmioty powiązane.
Ceny transferowe – najważniejsze funkcje
Ceny transferowe pełnią określone funkcje. Najważniejszymi z nich są:
- funkcja podziału dochodu – podmioty powiązane, ustalając ceny transferowe, mają pewien margines swobody, który wpływa na planowanie podatkowe, co w konsekwencji wpływa na wysokość dochodu do opodatkowania,
- funkcja sterowania – jest to wykonywanie czynności kontrolnych, planowania oraz koordynacji, które wpływają na funkcjonowanie przedsiębiorstwa.Stosowanie cen transferowych przez podmioty powiązane prowadzi do prawidłowej oceny funkcjonowania przedsiębiorstw ze sobą powiązanych.
Ryzyko stosowania cen transferowych
Ceny transferowe są uznawane za narzędzie służące do przenoszenia dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi. Może się to odbywać za pomocą zwiększenia kosztów nabycia towarów lub usług lub poprzez zaniżenie przychodu. W konsekwencji przenoszenie dochodów przyczynia się do obniżenia stopy procentowej w danej grupie kapitałowej lub do poprawy wyniku finansowego w przedsiębiorstwie dominującym w danej grupie kapitałowej.
Jeżeli w transakcjach dokonywanych pomiędzy podmiotami powiązanymi dojdzie do zaniżenia dochodu, organ podatkowy może ustalić dochód na takich zasadach, jakie były stosowane, gdyby dane powiązania między podmiotami nie istniały.
„Jeżeli w wyniku istniejących powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, i w wyniku tego podatnik wykazuje dochód niższy (stratę wyższą) od tego, jakiego należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały, organ podatkowy określa dochód (stratę) podatnika bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.”
W celu ograniczenia wykorzystywania cen transferowych do przenoszenia dochodów stosuje się zasadę ceny rynkowej. Dzięki niej organy podatkowe danego państwa, w którym działalność prowadzą podmioty powiązane, mają możliwość zweryfikowania prawidłowości ustalanych cen. Sprawdzenia dokonuje się poprzez porównanie warunków ustalonych przez podmioty powiązane do warunków, które ustalone są przez podmioty od siebie niezależne.
„Podmioty powiązane są obowiązane ustalać ceny transferowe na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.”
Podsumowując, ceny transferowe stosowane są przez podmioty powiązane. Warto jednak pamiętać, aby przy ustalaniu cen wziąć pod uwagę warunki, które byłyby brane pod uwagę, gdyby nie istniały powiązania między danymi podmiotami. Dzięki temu nie będą one narażone na zaniżanie dochodów, a tym samym na negatywne konsekwencje spowodowane określeniem poziomu dochodu lub straty przez organ podatkowy.
