Trudności z uiszczeniem składek - odroczenie, rozłożenie na raty, umorzenie

Składki ZUS stanowią najczęściej największy wydatek wśród kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wielu przedsiębiorców boryka się z koniecznością zgromadzenia środków wystarczających na pokrycie comiesięcznych opłat. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oferuje rozmaite ulgi przedsiębiorcom mającym trudności z uiszczeniem składek.

Trudności z uiszczeniem składek - odroczenie pozwoli na przesunięcie terminu płatności

W zależności od osoby przedsiębiorcy i rodzaju składki, termin opłacania składek ZUS wynosi:

• do 5. dnia każdego miesiąca: w przypadku jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

• do 10. dnia każdego miesiąca: w przypadku osób fizycznych opłacających składki wyłącznie za siebie;

• do 15. dnia każdego miesiąca: w przypadku pozostałych podatników.

Jeśli przedsiębiorca ma trudności z uiszczeniem składek w przepisanym terminie, ryzykuje poważnymi konsekwencjami, przede wszystkim finansowymi. Pierwszą możliwością oferowaną przez ZUS przedsiębiorcom mającym chwilowe trudności finansowe jest odroczenie terminu płatności składek. Uzyskanie odroczenia spowoduje przesunięcie terminu płatności.

Jeżeli trudności z uiszczeniem składek występują regularnie należy pamiętać, że odroczenie nie może dotyczyć składek zaległych. Przedsiębiorca może ubiegać się o zmianę terminu płatności wszystkich składek:

• na ubezpieczenia społeczne;

• na ubezpieczenie zdrowotne;

• na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz

• na Fundusz Emerytur Pomostowych.

Odroczenie terminu płatności składek nie następuje automatycznie. Przedsiębiorca mający trudności z uiszczeniem składek, podobnie jak w przypadku wszystkich innych opisanych poniżej ulg, musi złożyć wniosek, który po pozytywnym rozpatrzeniu przez ZUS będzie skutkował podpisaniem stosownej umowy z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Określa się w niej warunki płatności składek, w tym dokładny termin ich uiszczenia oraz wysokość opłaty prolongacyjnej.

Odroczenie płatności składek nie jest bezpłatne – przedsiębiorca, który je uzyska, będzie zmuszony do pokrycia tzw. opłaty prolongacyjnej. Wysokość opłaty wynosi 50% aktualnie obowiązującej stawki odsetek za zwłokę i opłata ta jest liczona od dnia następującego po terminie płatności składki do dnia odroczenia. 

Zaległe składki mogą zostać rozłożone na raty

W przypadku, gdy przedsiębiorca mający trudności z uiszczeniem składek zalega z płatnością za ubiegłe miesiące, może złożyć wniosek o rozłożenie zaległości na raty. Mogą się o to ubiegać nie tylko przedsiębiorcy, lecz także każdy podmiot posiadający zaległości w spłacie należnych składek (np. spadkobierca zmarłego płatnika).

Rozłożenie na raty przyniesie płatnikowi składek wymierne korzyści, zawarcie układu ratalnego spowoduje bowiem zawieszenie prowadzonych w sprawie postępowań egzekucyjnych oraz zakończy naliczenie odsetek za zwłokę. Podobnie jak w przypadku odroczenia terminu płatności, rozłożenie płatności składek na raty pociąga za sobą konieczność uiszczenia opłaty prolongacyjnej. Wynosi ona 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania umowy. 

Układ ratalny będzie obowiązywał do momentu spłaty zaległości i tak długo, jak długo płatnik składek będzie wywiązywał się z jego postanowień.

• wydłużenie okresu spłaty zaległości,
• skrócenie okresu spłaty zaległości,
• zmianę terminu płatności rat,
• zmianę wysokości rat.

Zarówno przedsiębiorca występujący o rozłożenie spłaty składek na raty, jak i o zmianę warunków układu ratalnego, powinien udokumentować swoją trudną sytuację za pomocą stosownych dokumentów potwierdzających niemożliwość spłaty zaległości w ustawowym terminie.

Trudna sytuacja przemawia za umorzeniem składek

Jeśli trudności z uiszczeniem składek przez płatnika się utrzymują i taka osoba wie, że w żaden sposób nie jest w stanie ich uregulować, może ubiegać się o umorzenie składek. Może być ono całkowite lub częściowe i musi być podyktowane obiektywnymi przesłankami (tj. spłata zadłużenia w rzeczywistości nie jest możliwa).

• składki są całkowicie nieściągalne (np. koszty związane z prowadzeniem postępowania egzekucyjnego przewyższyłyby wysokość zadłużenia);
• płatnik składek znajduje się w trudnej sytuacji finansowej i życiowej.

W oczywisty sposób druga z przesłanek ma charakter ocenny, a jej wykazanie należy do wnioskodawcy ubiegającego się o umorzenie składek. Trudna sytuacja uniemożliwiająca spłatę zaległości może być spowodowana na przykład ciężką chorobą albo klęską żywiołową.

Ubiegając się o umorzenie składek w przypadku trudności z uiszczeniem składek, warto pamiętać, że w przypadku całkowitej ich nieściągalności składki, które za zatrudnionych pracowników powinny być finansowane przez ubezpieczonego, nie zostaną umorzone. W przypadku przesłanki dotyczącej trudnej sytuacji płatnika nie zostaną umorzone składki, które powinny być finansowane za zatrudnionych pracowników zarówno przez ubezpieczonego, jak i płatnika składek. Jeśli płatnik-wnioskodawca opłaca składki tylko za siebie, wówczas wszystkie z nich, niezależnie od ich rodzaju, mogą zostać umorzone.

Trudności z uiszczeniem składek spowodowane epidemią koronawirusa

Ogłoszony stan epidemii wpływa negatywnie na przedsiębiorców. Dlatego pod wpływem klientów oraz w związku z opinią Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów ZUS uprościł swoje formularze. Przedsiębiorcy, którzy mają problemy powstałe z powodu COVID-19, mogą skorzystać z uproszczonych form pomocy, tj.:

• odroczenia płatności składek o 3 miesiące (dotyczy to składek lutego do kwietnia 2020 r.),
• zawieszenia na 3 miesiące realizacji umowy zawartej z ZUS (w przypadku gdy termin płatności rat / składek wyznaczono w okresie od marca do maja 2020 r.).

Co ważne, przesuniecie płatności w czasie nie powoduje konieczności uiszczenia opłaty prolongacyjnej.

Aby skorzystać z omawianych ulg należy złożyć wniosek, który przez ZUS został uproszczony.

Pobierz uproszczony wniosek o odroczenie składek ZUS!

Omawiany wniosek można:

• przesłać elektronicznie (profil PUE)
• złożyć w skrzynce dostępnej w placówce ZUS,
• wysłać pocztą.

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosek, ZUS wyła do przedsiębiorcy umowę (na adres e-mail lub pocztą). Umowę taką po przeczytaniu i akceptacji warunków należy podpisać, a następnie przekazać do ZUS. Podpisaną umowę można:

• złożyć w skrzynce dostępnej w placówce ZUS,
• wysłać pocztą,
• skan lub zdjęcie można wysłać na adres e-mail oddziału ZUS (w taki przypadku najpóźniej w ciągu 14 dni liczonych od dnia zakończenia stanu epidemii, musi wysłać do ZUS również papierowy oryginał dokumentu). 

W sytuacji, gdy w ciągu 3 miesięcy sytuacja finansowa nie ulegnie poprawie, wówczas można będzie wystąpić z wnioskiem o renegocjację zawartej umowy.