Przedsiębiorca, prowadząc działalność gospodarczą, może zdecydować o zmianie sposobu przeznaczenia określonego składnika majątku (towaru handlowego, czy środka trwałego) lub o przekazaniu go na cele prywatne. Czy wycofanie z firmy składników majątku, wiąże się z koniecznością zapłaty podatku? Rozważmy przekazanie składnika majątku na cele prywatne przedsiębiorcy z uwzględnieniem rodzaju jego przeznaczenia w działalności na gruncie PIT i VAT. Zapraszamy do lektury!
Czym są towary handlowe i materiały?
Towar handlowy to wyrób przeznaczony do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Są to również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej. Materiał to surowiec w postaci pierwotnej lub częściowo przetworzony, z którego wytwarza się produkty.
Wycofanie towarów handlowych i materiałów w PKPiR
Na gruncie podatku dochodowego nie powstaje przychód przy wycofaniu towarów handlowych, materiałów z firmy i przekazaniu ich do majątku prywatnego przedsiębiorcy. Trzeba jednak mieć na uwadze, że dokonując takiej operacji, konieczne będzie wyksięgowanie zakupu danych towarów i materiałów z kosztów podatkowych poprzez dokonanie zapisu korygującego w kolumnie 10 PKPiR (ze znakiem ujemnym). Zapisu korygującego należy dokonać w cenie nabycia towarów handlowych i materiałów przekazywanych na cele prywatne przedsiębiorcy w dacie wycofania ich z działalności. Podstawę dokonania zapisu w PKPiR stanowi dowód wewnętrzny, którego sporządzenie należy do obowiązku podatnika przekazującego towary handlowe i materiały z działalności na potrzeby własne.
Przekazanie towarów handlowych i materiałów na cele prywatne przedsiębiorcy na gruncie VAT
Sposób rozliczenia przekazania towarów handlowych i materiałów na cele prywatne na gruncie VAT zależy od tego, czy przy zakupie tych towarów i materiałów przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. W przypadku, gdy nabywając je podatnik miał prawo do odliczenia podatku od towarów i usług, to nawet jeżeli z tego prawa nie skorzystał, przy przekazaniu ich na cele prywatne ma obowiązek naliczyć i odprowadzić VAT do urzędu skarbowego. Dokument przekazania towarów handlowych lub materiałów (np. faktura wewnętrzna) z naliczonym podatkiem VAT, podatnik powinien wykazać w rejestrze sprzedaży oraz w deklaracji VAT-7/VAT-7K. Dokument ten stanowi również potwierdzenie rozliczenia transakcji w PKPiR, nie jest konieczne tworzenie dodatkowo dowodu wewnętrznego, a tym samym powielanie dokumentów.
„Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych”.
Pan Jarek prowadzi sklep meblowy. W styczniu 2020 roku dokonał zakupu szafy, która pierwotnie miała służyć dalszej odsprzedaży, w związku z czym szafa została zaewidencjonowana w kolumnie 10 PKPiR jako zakup towarów handlowych. Kilka miesięcy później, a mianowicie w lipcu 2020 roku, pan Jarek postanowił przenieść szafę do majątku prywatnego. Operacja gospodarcza wycofania towaru handlowego i przekazania go na cele prywatne rodzi obowiązek wyksięgowania wartości zakupu szafy z kolumny 10 PKPiR oraz naliczenia i odprowadzenia podatku VAT od wartości zakupu składnika majątku.
Wycofanie z firmy składników majątku - środki trwałe
Środkami trwałymi nazywamy składniki majątku spełniające łącznie warunki:
- stanowiące własność lub współwłasność podatnika,
- nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
- kompletne i zdatne do użytku,
- o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok,
- wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.
W razie, gdy wartość początkowa środka trwałego nie przekracza 10 000 zł, to przedsiębiorca ma prawo nie ujmować składnika majątku w ewidencji środków trwałych, a co za tym idzie wydatki poniesione na jego nabycie może zaliczyć bezpośrednio do kosztów podatkowych w miesiącu zakupu.
Wycofanie środka trwałego z firmy na cele prywatne
Przedsiębiorca likwidując środek trwały powinien sporządzić protokół likwidacji, czyli dokument LT stanowiący postawę wycofania majątku z firmy. Przekazanie środka trwałego na cele osobiste przedsiębiorcy nie implikuje powstanie przychodu z działalności. Trzeba mieć na uwadze, że po przekazaniu środka trwałego na cele prywatne, niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego nie stanowi kosztów uzyskania przychodów.
Przekazanie składników majątku z jednoosobowej działalności gospodarczej na cele prywatne przedsiębiorcy a VAT
Wycofanie środków trwałych, od których przy zakupie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, wiąże się z koniecznością naliczenia i odprowadzenia podatku od towarów i usług do urzędu skarbowego. Sporządzamy wówczas fakturę wewnętrzną, którą ujmujemy w rejestrze sprzedaży VAT oraz w deklaracji VAT za dany okres rozliczeniowy.
W przypadku, gdy w chwili zakupu przedsiębiorcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT oraz w późniejszym czasie takie prawo nie przysługiwało w odniesieniu do zakupu części składowych danego składnika majątku to przedsiębiorca nie ma obowiązku naliczania i odprowadzania VAT w momencie wycofania środka trwałego z działalności.
