W obecnych czasach coraz częściej odchodzi się od sztywnych ram czasu pracy na rzecz wykonywania określonych zadań. Dla pracodawcy jest to korzystne – nie musi kontrolować czasu pracy pracownika, prowadzić ewidencji godzin pracy, a także wypłacać nadgodzin. Pracownik też na tym korzysta, gdyż nie musi wykonywać pracy w ściśle określonych ramach czasowych i może lepiej łączyć życie prywatne z pracą. Sam ustala swój rozkład czasu pracy, mając na uwadze zadania zlecone mu przez pracodawcę. Dowiedz się czym jest zadaniowy czas pracy i jakie są warunki zastosowania tego systemu pracy. Sprawdź w naszym artykule!
Zadaniowy czas pracy - definicja
Podstawą prawną wprowadzenia w zakładzie pracy zadaniowego czasu pracy jest art. 140 Kodeksu pracy (kp), który wskazuje, że „w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129”.
Z definicji wynika zatem, że zadaniowy czas pracy musi być wprowadzony w porozumieniu z pracownikiem, a zadania ustalone wspólnie do wykonania w ramach tego systemu muszą uwzględniać normy art. 129 kp. Oznacza to, że zakres zadań musi być możliwy do wykonania w ramach 8-godzinnego dnia pracy oraz przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy.
Uzupełnieniem definicji kodeksowej może być definicja zamieszczona w wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z 9 stycznia 2017 roku (VIII Pa 83/16), w którym czytamy, że: „zadaniowy czas pracy uregulowany w art. 140 kp jest formą organizacji czasu pracy, w której pracodawca nie określa godzin pracy, lecz właśnie zadania, jakie mają zostać wykonane, czas ich realizacji w pewnym sensie pozostawiając pracownikowi. W rezultacie pracownik może elastycznie kształtować długość dnia pracy, a nawet liczbę dni pracy, czy też decydować o liczbie i czasie trwania przerw”.
Zadaniowy czas pracy - kto może pracować?
Wprowadzenie zadaniowego czasu pracy jest możliwe jedynie w przypadkach uzasadnionych:
- rodzajem pracy,
- organizacją pracy,
- miejscem wykonywania pracy.
Wiadomo, że nie będą mogli tak pracować pracownicy sklepów, zakładów produkcyjnych czy innych instytucji, gdzie wymagana jest obecność pracownika w określonym miejscu i czasie.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w swoim wyroku z 24 września 2009 roku (II PK 72/09) „zadaniowy czas pracy w szczególności przeznaczony jest dla prac prowadzonych nierytmicznie, prac prowadzonych poza kolektywną pracą skooperowaną. Ponadto zadaniowy czas pracy nie łączy się ze wskazaniem określonego rezultatu ekonomicznego”.
Przykład 1.
Pan Michał pracuje jako copywriter. Każdego miesiąca ustala z przełożonym liczbę tekstów do napisania. Nie musi przychodzić do biura firmy codziennie, przez większość czasu pracuje zdalnie. Czy może pracować w zadaniowym czasie pracy?
Tak, pan Michał może pracować w zadaniowym czasie pracy, gdyż rodzaj jego pracy – pisanie tekstów – pozwala na określenie liczby zadań do wykonania w ramach miesiąca pracy, bez sztywno określonych ram czasu pracy. Oznacza to, że może on jednego dnia pracować 4 godziny rano, 4 po południu. W kolejnym dniu może mieć dzień wolny, a za to pracować w sobotę. Ważne, żeby nie przekraczać ram czasowych ustalonych w Kodeksie pracy i wywiązywać się ze zleconych zadań w terminie.
Przykład 2.
Pani Alicja jest programistką i mamą dwójki dzieci w wieku przedszkolnym. Z uwagi na konieczność łączenia pracy z opieką nad dziećmi zwróciła się do pracodawcy z prośbą o zatrudnienie jej w zadaniowym czasie pracy. Czy pracodawca może zatrudnić panią Alicję w takim systemie czasu pracy?
W związku z tym, że pani Alicja może wykonywać swoje zadania w dowolnym czasie pracy, nie ma przeciwwskazań, aby mogła pracować w zadaniowym czasie pracy. Oznacza to, że zadania do wykonania muszą być ustalone wspólnie z pracodawcą i możliwe do wykonania w ramach 8-godzinnego czasu pracy oraz przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Dla pani Alicji to doskonałe rozwiązanie, gdyż może zacząć pracę po odwiezieniu dzieci do przedszkola, może także zrobić sobie przerwę na odebranie dzieci i popracować wieczorem, kiedy już dzieci pójdą spać.
Przykład 3.
Pani Marta jest sekretarką i chciałaby pracować w zadaniowym czasie pracy. Jednak w jej przypadku pracodawca nie wyraził zgody. Czy miał rację?
Tak, w przypadku pracy sekretarki trudno jest wykonywać obowiązki w zadaniowym czasie pracy, gdyż biuro musi być czynne dla klientów w ściśle określonych godzinach. Najczęściej jest to przedział od 8.00 do 16.00, tak więc w tych godzinach pani Marta musi być na miejscu w firmie.
W jaki sposób należy wprowadzić zadaniowy czas pracy?
Zadaniowy czas pracy jest jednym z systemów czasu pracy i w związku z tym jego wprowadzenie musi odbyć się z zachowaniem procedur Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 150 kp zadaniowy system czasu pracy należy ustalić w regulaminie pracy lub w układzie zbiorowym, a jeżeli u pracodawcy nie funkcjonuje ani układ zbiorowy, ani regulamin, wprowadzenie zadaniowego czasu pracy można ogłosić w obwieszczeniu.
W zakładach pracy, w których działa zakładowa organizacja związkowa, wprowadzenie zadaniowego systemu czasu pracy należy poprzedzić konsultacją związkową.
Po spełnieniu powyższych warunków można z wybranym pracownikiem, który ma pracować w zadaniowym czasie pracy, podpisać umowę o pracę w zadaniowym systemie czasu pracy. Jeżeli pracownik ma przejść na taki system w trakcie swojego zatrudnienia, odpowiednie zapisy dotyczące zmiany systemu czasu pracy można zawrzeć w porozumieniu zmieniającym.
Ważnym elementem takiej umowy jest karta zadań, która powinna być tak ustalona, aby pracownik był w stanie wykonać zadania w ustawowym czasie pracy – 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. To na pracodawcy, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 15 marca 2006 roku (II PK 165/05), będzie ciążył obowiązek wykazania, że „powierzał pracownikowi zadania możliwe do wykonania w czasie pracy wynikającym z norm określonych w art. 129 kp”.
Jeżeli konieczne będzie wykonanie dodatkowych zadań, których czas przekracza 8 godzin w ciągu dnia pracy i 40 godzin w ciągu tygodnia pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, pracownikowi należeć się będą nadgodziny.
Zadaniowy czas pracy - jak ewidencjonować pracę pracownika?
Ogólna zasada dotycząca pracowników zatrudnionych w zadaniowym czasie pracy mówi, że nie ewidencjonuje się ich czasu pracy. Jest to prawda, ale należy mieć na uwadze, że pracownicy tacy muszą mieć ewidencjonowane:
- urlopy wypoczynkowe;
- delegacje;
- nieobecności usprawiedliwione z prawem do wynagrodzenia, np. na wolne na oddanie krwi, zwolnienia chorobowe;
- nieobecności usprawiedliwione bez prawa do wynagrodzenia, np. urlop bezpłatny, zwolnienie z pracy w celu stawienia się przed sądem itp.;
- nieobecności nieusprawiedliwione, np. opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia.
Reasumując, warunki zastosowania zadaniowego czasu pracy są ściśle określone i pracodawca musi się dobrze do tego przygotować. Zadaniowy czas pracy nie oznacza bowiem, że pracownik może pracować więcej, niż wynikałoby to z podstawowego czy równoważnego czasu pracy. Najważniejsze jest odpowiednie przygotowanie karty zadań do wykonania, aby były one możliwe do wykonania w ustawowym czasie pracy. W razie konfliktu z pracownikiem to na pracodawcy będzie ciążył obowiązek udowodnienia, że zadaniowy czas pracy nie był próbą ominięcia obowiązku wypłaty wynagrodzenia i dodatku za godziny nadliczbowe.
