Osobowy charakter spółki komandytowo-akcyjnej pozwala na zmianę składu osobowego jej wspólników. Zmiana statusu wspólników w spółce komandytowo-akcyjnej może nastąpić poprzez zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika, co jest odpowiednikiem zbycia udziału czy akcji w spółkach kapitałowych. Innym sposobem zmiany jest przystąpienie do spółki nowego wspólnika, przy czym warunki przystąpienia są odmienne w zależności od statusu wspólnika, a więc od tego, czy będzie to komplementariusz czy akcjonariusz. O ile w przypadku akcjonariusza jego przystąpienie do spółki jest zawsze możliwe, co następuje albo przez objęcie akcji w podwyższonym kapitale zakładowym, albo przez nabycie akcji spółki, o tyle w przypadku komplementariusza jego przystąpienie jest dopuszczalne tylko, gdy statut spółki przewiduje taką możliwość. Przystąpienie komplementariusza może polegać na tym, że do spółki przystępuje osoba trzecia lub na zmianie statusu akcjonariusza na komplementariusza.
Zmiana statusu wspólników w spółce komandytowo-akcyjnej z akcjonariusza na komplementariusza
Akcjonariusz, stając się komplementariuszem, nie traci uprawnień wynikających ze swojego statusu. Niemniej jednak zgodnie z art. 136 Kodeksu spółek handlowych uzyskanie statusu komplementariusza wymaga wypełnienia przez akcjonariusza pewnych formalności:
złożenia oświadczenia oznaczającego wartość jego wkładów,
wyrażenia zgody na brzmienie statutu,
wniesienia wkładów na inne fundusze niż kapitał zakładowy.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że możliwe jest “przepisanie” wkładów wniesionych na kapitał zakładowy na wkłady komplementariusza w sytuacji, gdyby jednocześnie wystąpiło umorzenie akcji i utrata statusu akcjonariusza.
Najważniejszym skutkiem zmiany statusu akcjonariusza w komplementariusza jest jednak przyjęcie przez niego osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Ważne! Uzyskanie statusu komplementariusza przez akcjonariusza jest możliwe, gdy w spółce są jeszcze inni akcjonariusze. |
Warto zwrócić jednak uwagę na sytuację, kiedy możliwe jest wystąpienie konstrukcji jednoosobowej spółki komandytowo-akcyjnej, w której występuje tylko akcjonariusz bądź komplementariusz. Taka sytuacja następuje, gdy w wyniku zmian podmiotowych przez pewien czas nie przystąpi do spółki wspólnik. Wówczas przez zmianę akcjonariusza w komplementariusza, do czasu przystąpienia nowych wspólników, spółka może funkcjonować. Nie stwarza zagrożeń dla kontrahentów spółki, komplementariusze ponoszą bowiem osobistą odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Co ważne taka sytuacja ma charakter przejściowy, nie można więc wysnuć wniosku, że te same osoby mogą trwale stanowić substrat spółki komandytowo-akcyjnej.
Inną teoretycznie możliwą do wystąpienia sytuacją jest funkcjonowanie tzw. spółki jednoosobowej pozornej. Zgodnie bowiem z przepisami o spółce komandytowo-akcyjnej statut spółki może podpisać sam komplementariusz, co oznacza, że może on być też jedynym założycielem spółki. Jednakże objęcie akcji musi odbyć się przy udziale innych osób.
Przystąpienie do spółki osoby trzeciej jako komplementariusza
Takie przystąpienie jest możliwe tylko za zgodą wszystkich dotychczasowych komplementariuszy, choć przepisy milczą przy tym na temat sposobu wyrażenia tej zgody. Należy więc przyjąć, że wspólnicy mogą tę zgodę wyrazić na walnym zgromadzeniu poprzez notarialne zaprotokołowanie przez notariusza czy też przez złożenie poza walnym zgromadzeniem odrębnego oświadczenia woli, które powinno zachować formę aktu notarialnego.
W przypadku zaprotokołowania zgody, powinno z niej jasno wynikać, że dotyczy przystąpienia nowego komplementariusza, niezależnie od innych oświadczeń, w tym tych dotyczących zmiany statutu.
Uwaga! Przystąpienie nowego komplementariusza do spółki komandytowo-akcyjnej wymaga uprzedniej uchwały walnego zgromadzenia o zmianie statutu spółki. |
Formy oświadczeń woli składane przez przystępującego komplementariusza
Oświadczenie woli nowego komplementariusza o przystąpieniu do spółki musi być poprzedzone uchwałą walnego zgromadzenia, na mocy której nastąpi zmiana statutu polegająca na wpisaniu do niego imienia, nazwiska czy też firmy bądź nazwy nowego komplementariusza z określeniem jego adresu albo adresu do doręczeń.
Z oświadczenia woli nowego komplementariusza musi wynikać:
wola przystąpienia do spółki w takim charakterze
zobowiązanie do wniesienia wkładu
wyrażenie zgody na brzmienie statutu
Oświadczenie to powinno zachować formę aktu notarialnego pod rygorem nieważności - niedochowanie formy szczególnej powoduje nieważność przystąpienia.
Skutkiem złożenia oświadczenia o przystąpieniu nowego komplementariusza jest nabycie pierwotne praw i obowiązków związanych z uczestnictwem w spółce. Skutek ten następuje z chwilą wpisania zmiany do rejestru, czyli z chwilą ujawnienia w rejestrze nowego komplementariusza. Złożone przez niego oświadczenie woli o przystąpieniu jest też podstawą stosunku prawnego istniejącego między komplementariuszem a spółką komandytowo-akcyjną, do której przystąpił.
Odpowiedzialność przystępującego komplementariusza za zobowiązania spółki
Zarówno osoba trzecia przystępująca do spółki jako komplementariusz, jak i akcjonariusz zmieniający swój status ponoszą odpowiedzialność na zasadach odpowiedzialności komplementariusza za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania ich do rejestru. W przypadku akcjonariusza uzyskującego podwójny status, mamy tu do czynienia z wyjątkiem od zasady nieodpowiedzialności akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej.
Komplementariusz jako akcjonariusz
Komplementariusz może wnieść wkład na pokrycie funduszy spółki, ale również na kapitał zakładowy. W tym drugim przypadku nabywa on akcje, stając się akcjonariuszem. Niemniej jednak nie prowadzi to do zmiany zasad jego odpowiedzialności. Zatem posiadanie przez komplementariusza akcji w spółce komandytowo-akcyjnej nie ogranicza jego odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Nabycie akcji wiąże się natomiast często z nabyciem związanych z daną akcją uprawnień.
Zmiana statusu wspólników w spółce komandytowo-akcyjnej jest zatem możliwa jednak wymaga uprzednio wypełnienia określonych przepisami formalności.
