Zwrot nadwyżki podatku naliczonego firmom budowlanym - terminy

Zmiana ustawy o podatku od towarów i usług od 1 stycznia 2017 r. spowodowała, że usługi budowlane wykonywane przez niektóre podmioty objęte zostały tzw. odwrotnym obciążeniem. Nabywca usługi nalicza podatek VAT od takiej transakcji. Podatnicy (podwykonawcy) objęci odwrotnym obciążeniem nie naliczają podatku VAT, natomiast dokonują zakupów niezbędnych do wykonania usługi. Powoduje to powstawanie nadwyżek podatku naliczonego nad należnym. Kiedy firmy budowlane mogą się ubiegać o zwrot nadwyżki podatku naliczonego?

Prawo do odliczenia podatku naliczonego

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT– kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

• nabycia towarów i usług,

• dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym

Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Zasady dokonywania zwrotu różnicy podatku na rachunek bankowy podatnika zostały określone w art. 87 ust. 2-6 ustawy o VAT.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym - terminy

W myśl art. 87 ust. 2 ustawy, zwrot różnicy, z zastrzeżeniem ust. 6 i 6a, następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na jego rachunek bankowy w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany w zgłoszeniu identyfikacyjnym. W przypadku, gdy podatnik nie wykonał w okresie rozliczeniowym czynności opodatkowanych na terytorium kraju oraz czynności wymienionych w art. 86 ust. 8 pkt 1, podatnikowi przysługuje, na jego umotywowany wniosek złożony wraz z deklaracją podatkową, zwrot kwoty podatku naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na terytorium kraju lub poza tym terytorium, w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia z zastrzeżeniem art. 86 ust. 19. Na pisemny wniosek podatnika urząd skarbowy dokonuje zwrotu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, w terminie 60 dni, jeżeli podatnik złoży w urzędzie skarbowym zabezpieczenie majątkowe.

Ponadto z art. 87 ust. 6 ustawy o VAT wynika, że od rozliczenia za styczeń urząd skarbowy jest obowiązany dokonać zwrotu różnicy podatku w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, jeśli łącznie spełnione są następujące warunki:

• kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku, z poprzednich okresów rozliczeniowych, wynikają z:

• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach,
• faktur innych niż wymienione w lit. a), dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15 000 zł,
• dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji celnych, które zostały przez podatnika zapłacone,
• importu towarów rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji;

• kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3000 zł;

• podatnik złoży w urzędzie skarbowym dokumenty potwierdzające zapłatę podatku za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej;

• podatnik przez 12 kolejnych miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni:

• był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
• składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje miesięczne lub kwartalne.

Podatnik prowadzący działalność budowlaną – terminy zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym

Terminy zwrotu dla firm budowlanych są takie same jak dla innych podatników. Wynoszą:

• 60 dni - termin podstawowy,

• 25 dni - termin przyspieszony,

• oraz 180 dni.

Jednakże Ministerstwo Finansów, widząc problemy branży związane z koniecznością długiego oczekiwania na zwrot podatku (zamrożenie środków obrotowych firmy), umożliwiło uzyskanie szybszego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym dla przedsiębiorców budowlanych. Powyższe dotyczy jednak tylko mikroprzedsiębiorców. W komunikacie czytamy „zwroty zadeklarowane przez mikroprzedsiębiorców świadczących usługi budowlane będą realizowane przez organy podatkowe w skróconym czasie, tj. nawet do 15 dni, nie czekając na upływ 25 lub 60-dniowego terminu zwrotu wynikającego ze złożonej deklaracji VAT”. Skrócenie terminu realizacji zwrotu nadwyżki podatku naliczonego będzie możliwe wyłącznie w przypadku, gdy w tym terminie zostanie zweryfikowana prawidłowość tego zwrotu. Mikroprzedsiębiorca, który działa w branży budowlanej i chce otrzymać zwrot w terminie 15 dni, powinien spełnić powyższe warunki:

• przekazać ewidencję podatkową w formie pliku JPK_VAT za okres, z którego wynika zwrot nadwyżki podatku,

• przesłać deklarację VAT drogą elektroniczną.

Podatnicy, którzy prześlą wraz z deklaracją VAT pliki JPK_VAT, zaprezentują się jako podmioty działające w sposób przejrzysty i transparentny. Działania takie ograniczą także do niezbędnego minimum czas i środki podatnika konieczne do zapewnienia organowi podatkowemu możliwości zweryfikowania złożonego rozliczenia. Umożliwiając szybszą weryfikację, mikroprzedsiębiorcy z branży budowlanej wpływają na swoją płynność finansową poprzez wcześniejsze otrzymanie zadeklarowanego zwrotu.

Na zakończenie należy przypomnieć, że od stycznia 2018 r. wszyscy podatnicy podatku VAT są zobowiązani do wysyłania deklaracji drogą elektroniczną oraz wysyłania plików JPK_VAT. Tym samym każdy mikroprzedsiębiorca branży budowlanej spełnia powyższe warunki. Należy mieć nadzieje, że powyższe wytyczne nie stracą na swojej aktualności po 1 stycznia 2018 r.