Kryzys energetyczny spowodował wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii. W przypadku niektórych z nich powstają pewne obowiązki w zakresie podatku akcyzowego. W artykule zastanowimy się, czy konieczna jest akcyza od energii z pompy ciepła.
Zakres czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą
Ustawa o podatku akcyzowym określa zakres podmiotowy oraz przedmiotowy opodatkowania, wskazując na konkretne czynności, które podlegają temu podatkowi. Jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy, podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą. Zwróćmy zatem uwagę, że akcyza jest zobowiązaniem podatkowym, które dotyczy nie tylko przedsiębiorców, ale może obejmować też osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, które wykonują czynności opodatkowane. Z treści ustawy o podatku akcyzowym wynika, że czynnościami opodatkowanymi są m.in.: wewnątrzwspólnotowe nabycie energii, sprzedaż energii czy nawet zużycie energii elektrycznej. Z okolicznością wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu wiążą się dla podatnika akcyzy określone obowiązki. Przede wszystkim należy tu wskazać na konieczność zapłaty podatku oraz składania deklaracji podatkowych. Dodatkowo można też wskazać na konieczność dokonania zgłoszenia rejestracyjnego przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą zamierzający wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą – przed dniem wykonania pierwszej takiej czynności.
Akcyza od energii z pompy ciepła
Energia pochodząca z pomp ciepła jest zaliczana do odnawialnych źródeł energii. Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy o odnawialnych źródłach energii odnawialne źródła energii to odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów. W myśl art. 2 pkt 10 ww. ustawy energia geotermalna oznacza energię o charakterze nieantropogenicznym skumulowaną w postaci ciepła pod powierzchnią ziemi. Powracając natomiast do zakresu przedmiotowego ustawy o podatku akcyzowym, należy odnieść się do postanowień art. 1 tej ustawy, który podaje, że ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu wyrobami akcyzowymi, a także oznaczanie znakami akcyzy. W rezultacie przedmiotem opodatkowania są wyłącznie czynności dotyczące wyrobów akcyzowych. Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy wyroby akcyzowe to wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie, określone w załączniku nr 1 do ustawy. Po pierwsze wskażmy, że w załączniku nr 1 do ustawy nie wymieniono energii cieplnej (energii geotermalnej) jako wyrobu podlegające opodatkowaniu akcyzą. W załączniku tym wymieniono energię elektryczną, której jednak nie można utożsamiać z energią geotermalną. Po drugie w art. 86 ustawy o podatku akcyzowym określono definicję wyrobów energetycznych poprzez odniesienie się do konkretnych kodów Nomenklatury Scalonej CN. Żaden z nich nie odnosi się do energii geotermalnej. To oznacza, że energia geotermalna pochodząca z pomp ciepła nie jest objęta ustawą o podatku akcyzowym.
Produkcja, sprzedaż i zużycie energii a akcyza od energii z pompy ciepła
W świetle przedstawionych argumentów należy wskazać, że żadna z czynności dotyczących energii geotermalnej nie generuje obowiązku w podatku akcyzowym. Nie ma znaczenia, czy podmiot produkuje taką energię i ją następnie sprzedaje, czy też zużywa ją na własne potrzeby. W żadnym z tych przypadków nie powstaje obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym.
Przykład 1.
Czy od zużytej energii geotermalnej do ogrzewania domu jednorodzinnego należy odprowadzić akcyzę? Czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem akcyzowym jest np. zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji. Natomiast zużycie energii pochodzącej z pompy ciepła w ogóle nie znajduje się w zakresie przedmiotowym akcyzy. Osoba produkująca i zużywająca tego rodzaju energię nie musi dokonywać zgłoszeń rejestracyjnych oraz nie musi składać deklaracji akcyzowych.
W sytuacji, gdy podmiot zużywa energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii poprzez panele fotowoltaiczne, mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu akcyzą (art. 9 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku akcyzowym). W takim przypadku zastosowanie ma jednak zwolnienie określone w § 5 rozporządzenia w sprawie zwolnień z akcyzy. W przepisie tym czytamy, że zwalnia się od akcyzy zużycie energii elektrycznej przez podmiot, który wyprodukował ją z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW. Po raz kolejny należy jednak podkreślić, że zwolnienie może dotyczyć tylko takich czynności, które generują obowiązek podatkowy w akcyzie. Jeżeli obowiązek podatkowy nie powstaje w ogóle – z uwagi na to, że dana czynność nie znajduje się w zakresie przedmiotowym ustawy – to nie jest konieczne rozważanie możliwości zastosowania zwolnienia. W konsekwencji w aktualnym stanie prawnym pompy ciepła jawią się jako korzystna opcja, ponieważ wyprodukowana z nich energia geotermalna nie generuje żadnych obowiązków w zakresie podatku akcyzowego.
Rozpatrując zatem powyższą kwestię pod kątem akcyzy, pompy ciepła są z pewnością dobrym rozwiązaniem dla tych podmiotów, które chcą uniknąć konieczności zapłaty akcyzy. Ustawa o podatku akcyzowym w zakresie czynności opodatkowanych wymaga również dokonywania zgłoszeń rejestracyjnych oraz prowadzenia ewidencji, co nie występuje w zakresie energii geotermalnej.
