Prowadzenie biura podróży dla przedsiębiorców jest nie lada wyzwaniem. Świadczenie usług turystycznych podlega bowiem opodatkowaniu według szczególnej procedury marży przeznaczonej dla biur podróży, przez co podatnik może mieć dylemat co do rozliczenia tego typu usług. W poniższym artykule omawiamy, jak rozliczać usługi turystyczne oraz w jaki sposób ustalić marżę.
Usługi turystyczne – obowiązek podatkowy w VAT i PIT
Aktualnie obowiązujące przepisy (dokładnie art. 19a ust. 1 ustawy o VAT) wskazują, że obowiązek podatkowy na gruncie VAT w przypadku biur podróży występuje w chwili dostawy towaru lub wykonania usługi. Jeżeli przed wykonaniem usługi turystycznej podatnik uzyska całość lub część zapłaty, to obowiązek podatkowy powstaje również z chwilą jej otrzymania, ale wyłącznie w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
Natomiast w przypadku podatku dochodowego zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT za datę powstania obowiązku podatkowego w PIT należy uznać dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury albo
- uregulowania należności.
Usługi turystyczne – podstawa opodatkowania
Najwięcej trudności z rozliczeniu usług turystycznych sprawia zrozumienie zasad ustalania podstawy opodatkowania w kwestii świadczonych usług turystyki. Aby prawidłowo ustalić podstawę opodatkowania, należy sięgnąć bezpośrednio do art. 119 ustawy o VAT, który omawia szczególne procedury przy świadczeniu usług turystyki.
Przy wykonywaniu usług turystyki podstawę opodatkowania stanowi marża, którą rozumie się jako różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.
Z kolei, jesli przy świadczeniu usług turystyki mają miejsce również usługi własne, to odrębnie ustala się podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie w odniesieniu do usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. W celu określenia podstawy opodatkowania dla usług własnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 29a. Tak więc przy usługach własnych podstawę opodatkowania stanowi wszystko, co składa się na zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku, z zastrzeżeniem ust. 5.
Art. 119 ust. 5 ustawy o VAT:
W przypadku gdy przy świadczeniu usługi turystyki, oprócz usług nabywanych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, podatnik wykonuje we własnym zakresie część świadczeń w ramach tej usługi, zwanych dalej "usługami własnymi", odrębnie ustala się podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie w odniesieniu do usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. W celu określenia podstawy opodatkowania dla usług własnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 29a.
Jak rozliczać usługi turystyczne w przypadku otrzymania zaliczki?
Podatnik świadczący usługi turystyczne, zwykle z dużym wyprzedzeniem otrzymuje zaliczki od nabywców na poczet przyszłej usługi. Z racji tego, że otrzymane zaliczki rodzą konsekwencje jedynie na gruncie podatku VAT w przypadku procedury VAT marża, również powinien zostać wykazany podatek należny. Jako podstawę opodatkowania należy przyjąć kwotę marży, którą ustala się na takich samych zasadach jak w przypadku wykonanej usługi – czyli jako różnicę otrzymanej zaliczki oraz kwoty wydatkowanej na zakup towarów i usług dla bezpośredniej korzyści turysty, pomniejszoną o należny podatek VAT.
Problem może się jednak pojawić przy ustalaniu kosztów branych pod uwagę do obliczenia marży, kiedy zaliczka została otrzymana ze znacznym wyprzedzeniem, a nie wszystkie wydatki zostały jeszcze poniesione. W takiej sytuacji podatnik może przyjąć uproszczenie – czyli prognozę marży przewidywanej. Innymi słowy, przedsiębiorca może ustalić szacunkową wartość marży na podstawie określonej ceny wycieczek, ustalonej w oparciu o przewidywane koszty. Jednak ważne jest, aby podatnik posiadał dokumentację, z której jasno będzie wynikać sposób przyjętej kalkulacji kosztów oraz jej uzasadnienie (umowy, proformy, prognozy).
Powyższe działanie potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 20 kwietnia 2017 r., numer 2461-IBPP2.4512.172.2017.1.AD, w której przeczytać możemy:
"Zatem, otrzymanie przez Wnioskodawcę od klienta zaliczki, na poczet przyszłej usługi turystyki powoduje powstanie obowiązku podatkowego w momencie jej otrzymania. Ze względu na specyfikę usług turystyki i ewentualny brak wiedzy o faktycznie poniesionych kosztach na moment otrzymania zaliczki, Wnioskodawca jest zobowiązany opodatkować otrzymaną zaliczkę określając marżę w drodze prognozy, tzn. obliczając ją na podstawie wstępnie przewidywanych kosztów jakie zostaną poniesione z tytułu świadczonych usług. Oznacza to, że Wnioskodawca może założyć jaką marżę chce zrealizować lub wziąć pod uwagę marżę, którą zwykle stosuje przy realizacji podobnych usług. Jeśli po wykonaniu usługi, gdy Wnioskodawca będzie znał faktyczną wartość poniesionych kosztów i rzeczywistą wysokość marży, okaże się że marża „końcowa” będzie inna od prognozowanej – Wnioskodawca będzie zobowiązany dokonać korekty podatku (na plus lub na minus) w momencie wykonania usługi."
Bezpośrednia korzyść turysty a usługi własne
W kwestii rozliczania usług turystycznych należy zwrócić szczególną uwagę na to, że nie składają się one wyłącznie z usług związanymi z bezpośrednią korzyścią turysty, tj. wyżywienia, noclegu, transportu. W ramach świadczonych usług podatnik może również wykonywać pewnego rodzaju usługi własne, np. opieka nad uczestnikami obozów, prowadzenie zajęć dydaktycznych lub rozrywkowych przez zatrudnione w tym celu osoby.
W takim przypadku należy osobno ustalić podstawę opodatkowania dla usług własnych (na podstawie art. 29a ustawy o VAT) oraz dla usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
Co istotne, przedsiębiorcom, którzy działają na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek oraz przy świadczeniu usługi nabywają towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, wówczas nie przysługuje im prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego od towarów i usług nabytych dla bezpośredniej korzyści turysty.
Korekta podatku VAT od marży
Po wykonaniu usługi turystycznej może zajść konieczność korekty podatku VAT należnego wykazanego na podstawie otrzymanych zaliczek. Przyczyną tego jest różnica pomiędzy wcześniej prognozowaną a rzeczywiście uzyskaną kwotą marży na sprzedaży usług turystycznych. W takim przypadku, gdy wartość wszelkich poniesionych kosztów jest już znana, podatnik zobowiązany jest do dokonania odpowiedniej korekty podatku należnego. Korektę należy natomiast uwzględnić w deklaracji VAT oraz JPK za okres, w którym wykonano usługę.
Dodatkowo podatnicy powinni mieć na uwadze kwestię obowiązku sporządzenia korekty deklaracji VAT oraz JPK za okres wykonania usługi, jeżeli w następnych okresach zostały poniesione koszty związane z bezpośrednimi korzyściami turystów.
Rozliczenie usługi turystycznej na przykładzie
Biuro podróży świadczy usługi turystyczne w formie sprzedaży zorganizowanych wycieczek do Wenecji, Tunezji oraz Paryża. W lipcu bieżącego roku biuro podróży sprzedaje wycieczkę do Wenecji w cenie 6 000 zł organizowaną we wrześniu tego roku. Biuro podróży na poczet zorganizowania wycieczki przyjmuje od klientów zaliczki. Pierwszy klient biura zdecydował się na wycieczkę do Wenecji i wpłacił zaliczkę w pełnej wartości ceny wycieczki (6 000 zł) w lipcu br.
Biuro w sierpniu br. związku z tą wycieczką poniosło koszt rezerwacji noclegów dla grupy wycieczkowej, wyżywienia, usługi transportowej oraz usługę pilota wycieczki.
W związku z obowiązkiem zarejestrowania otrzymanej zaliczki podatnik skalkulował, że koszt z tytułu nabycia towarów i usług od innych podmiotów dla bezpośredniej korzyści klienta wyniesie 4 250 zł.
Następnie wyliczył szacowaną marżę brutto jako podstawę opodatkowania w wysokości 1750 złotych (6000 złotych - 4250 złotych).
Po wystawieniu faktury VAT marży podatnik ujął w lipcu br. w części deklaracyjnej JPK kwotę podatku należnego od tej transakcji w wysokości 327,24 zł [(1750 złotych/1,23) x 23%).
We wrześniu, w związku z tym, że koszt w rzeczywistości wyniósł 4 750 złotych oraz w tym miesiącu została wykonana usługa, przedsiębiorca zobowiązany jest do wykazania w części deklaracyjnej JPK za wrzesień jedynie kwoty zmniejszenia marży netto i podatku należnego w odniesieniu do kwot wykazanych w deklaracji VAT za lipiec. Zatem w części deklaracyjnej JPK za wrzesień br. podatnik powinien wykazać podatek należny w wysokości -93,50 złotych (233,74 zł - 327,24 zł).
Podsumowując, podatnicy świadczący usługi turystyczne mają coraz więcej obowiązków związanych z rozliczaniem podatku VAT. W związku z tym nie ma bezpośredniej odpowiedzi na pytanie, jak rozliczać usługi turystyczne. Wszystko jest bowiem zależne od specyfiki świadczonej usługi oraz zdarzeń gospodarczych, które będą miały miejsce przy danej transakcji. Jednakże obecnie przedsiębiorcy muszą między innymi wykazać podatek należny za okres otrzymania zaliczek na poczet wykonania usług w przyszłości. Rodzi to jednocześnie problem z określaniem wysokości marży, gdy nie jest dokładnie znana kwota wszystkich poniesionych kosztów związanych z konkretną usługą. Rozwiązaniem jest stworzenie odpowiedniej prognozy, a następnie dokonanie korekty w momencie rozliczenia usługi.
