Konsekwencje niezłożenia przez spółkę informacji PIT-8C, w momencie, kiedy dochodzi do sprzedaży instrumentów finansowych, w spółce powstaje obowiązek podatkowy w zakresie kapitałów pieniężnych. Rozliczenie podatku z tego tytułu może odbywać się na podstawie informacji PIT-8C wystawionej przez spółkę. W związku z tym warto zastanowić się, w jakich przypadkach spółka ma obowiązek wystawienia takiej informacji oraz jakie ewentualne konsekwencje grożą za jej niezłożenie.
PIT-8C a przychody z kapitałów pieniężnych
Wspomniany przychód z kapitałów pieniężnych stanowi jedno ze źródeł przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych.
Jak wskazuje art. 30b ust. 1 ustawy o PIT, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.
Dochód z kapitałów pieniężnych podlega osobnemu rozliczeniu (poprzez PIT-38) i nie łączy się z dochodami z innych źródeł.
Obowiązek rozliczenia podatku i złożenia rocznej deklaracji w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym spoczywa na podatniku, jednak w tym przypadku możliwy jest scenariusz, w którym podatnik otrzyma od spółki informację PIT-8C.
Jak bowiem wynika z treści art. 39 ust. 3 ustawy o PIT, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy którego pomocy naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru PIT-8C.
W jakich przypadkach powstaje obowiązek sporządzenia i przesłania informacji PIT-8C?
Należy zwrócić uwagę, że treść przywołanego art. 39 ust. 3 ww. ustawy ma charakter ogólny i nie zawiera wyjątków od powyższej reguły. Ustawodawca nie precyzuje ściśle kręgu podmiotów, na których ciąży obowiązek sporządzania przedmiotowej informacji PIT-8C. Z literalnego brzmienia tego przepisu wynika zatem, że przepis ten obowiązuje zarówno instytucje finansowe pośredniczące w obrocie papierami wartościowymi (np. banki, biura maklerskie), jak i inne podmioty wypłacające lub pośredniczące w uzyskaniu określonych dochodów przez podatnika.
Nie wystarcza tu też wykładnia językowa, ponieważ zastosowanie wykładni językowej przy interpretacji art. 39 ust. 3 ww. ustawy doprowadziłoby do przyjęcia, że niemal każdy, kto ma informację o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2 przedmiotowej ustawy, powinien dopełnić określonego w tym przepisie obowiązku podatkowego. Konieczne jest więc sięgnięcie do wykładni celowościowej.
Celem wprowadzenia ww. przepisu było uzyskanie informacji o wysokości przychodów od podmiotu uprawnionego do prowadzenia rachunku papierów wartościowych, za którego pośrednictwem zbywane są papiery wartościowe. Zatem to podmioty, za których pośrednictwem podatnik uzyskuje dochody z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, są obowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu imienne informacje o wysokości dochodu z tych tytułów.
Jeżeli zatem w transakcji sprzedaży instrumentów finansowych nie pośredniczy spółka, to jest to równoznaczne z brakiem obowiązku wystawiania informacji PIT-8C. Obowiązek ten nie ciąży na spółce, która nie jest stroną umowy sprzedaży, a tylko spółką, której instrumenty są sprzedawane.
Przykładowo w sytuacji, gdy 2 osoby fizyczne dokonują sprzedaży akcji danej spółki i zawierana jest pomiędzy nimi cywilnoprawna umowa sprzedaży (podlegająca opodatkowaniu podatkiem PCC), to spółka, której akcje są zbywane, nie wystawia informacji PIT-8C.
Powyższe – tj. brak informacji PIT-8C – nie zwalnia oczywiście podatnika z obowiązku rozliczenia podatku dochodowego od powstałego przychodu z kapitałów pieniężnych.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 30b ust. 6 pkt 1 ustawy o PIT po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu PIT-38 wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielniach, w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
W konsekwencji podatnik nie może argumentować braku rozliczenia podatku dochodowego nieotrzymaniem informacji PIT-8C w sytuacji, gdy spółka nie miała takiego obowiązku.
Co więcej, wskażmy, że nawet jeżeli spółka byłaby zobowiązana do wystawienia informacji PIT-8C oraz przesłania jej do podatnika – a obowiązek ten nie zostałby dopełniony – to i tak podatnik ma obowiązek złożenia deklaracji PIT-38 w ustawowym terminie, opierając swoje rozliczenie na posiadanych dokumentach.
Konsekwencje niezłożenia przez spółkę informacji PIT-8C
W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 17 maja 2013 roku (sygn. akt I SA/Wr 380/13) możemy przeczytać, że konieczność ujęcia w informacji PIT-8C danych dotyczących dochodu nie oznacza, że z obowiązku informacyjnego zostają zwolnione podmioty wprawdzie pośredniczące w uzyskaniu przez podatnika przychodu, lecz niedysponujące pełną wiedzą odnośnie do poniesionych dla osiągnięcia tego przychodu kosztów. Podmiot zobowiązany na podstawie art. 39 ust. 3 ustawy o PIT uwzględnia w ramach informacji te przychody oraz koszty, które są mu znane.
W ocenie sądu jedynym kryterium pozwalającym ustalić, czy należy sporządzić informację PIT-8C, jest fakt pośredniczenia w uzyskaniu przez podatnika dochodu, polegającego zasadniczo na wypłacie podatnikowi przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji/udziałów. Nie sposób przyjąć, że obarczone obowiązkiem informacyjnym zostały wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, które w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek sytuacji powzięły wiadomość co do uzyskanego przez osobę fizyczną dochodu.
W przypadku gdy spółka ma ustawowy obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C i narusza ten obowiązek, naraża się na sankcję określoną w art. 80 § 1 kks. Zgodnie z tym przepisem, kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.
Powyższe oznacza, że informacja PIT-8C nie występuje w każdej transakcji generującej obowiązek podatkowy w kapitałach pieniężnych. To jednak nie zwalnia podatnika z konieczności rozliczenia 19% podatku dochodowego od uzyskanego dochodu. Natomiast na spółce naruszającej obowiązek informacyjny spoczywać będzie odpowiedzialność z kks.
