Przedsiębiorcy często decydują się zatrudniać pracowników na umowę zlecenie bądź o dzieło. Wynika to z faktu, że wtedy nie są oni praktycznie związani z pracownikiem, a zerwanie takiej umowy nie wiąże się z żadnymi konsekwencjami. Umowa o dzieło została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego. Jej konstrukcja jest bardzo podobna do umowy zlecenia - za wyjątkiem konieczności opłacania składek ZUS.
Umowa o dzieło - przepisy
Zgodnie z art. 627 KC, przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Kolejny artykuł kodeksu wskazuje, iż wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła określa się, wskazując podstawy do jego ustalenia. Jeżeli strony umowy nie wskazały ani wysokości wynagrodzenia, ani podstaw do jego ustalenia, uznaje się, że miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju.
| Ważne! W sytuacji, gdy w żaden z powyższych sposobów nie można wyznaczyć wysokości wynagrodzenia, wówczas wykonawcy należy wypłacić wynagrodzenie adekwatne do poniesionego przez niego nakładu pracy. |
Umowa o dzieło - cechy
Najważniejszą cechą umowy o dzieło jest leżący po stronie wykonawcy obowiązek dostarczenia gotowego rezultatu, konkretnego materialnego efektu pracy, za który przysługuje wynagrodzenie. Umowa w takim przypadku, prócz podstawowych danych zamawiającego i wykonawcy, powinna zawierać:
-
dokładny opis zamawianego dzieła,
-
termin jego wykonania oraz
-
wysokość, formę i datę zapłaty wynagrodzenia.
Umowa o dzieło a uprawnienia wykonawcy
Przedsiębiorcy często decydują się na zatrudnienie w oparciu o umowę o dzieło, ponieważ za takiego pracownika nie trzeba odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne. Jedynym wyjątkiem w tej sytuacji jest zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o dzieło, który w tej samej firmie jednocześnie zatrudniony jest na umowę o pracę. Wtedy pracodawca musi odprowadzać składki do ZUS także od umowy o dzieło.
Ponadto, tak samo jak przy umowie zlecenia, w przypadku umowy o dzieło pracownikowi nie przysługuje:
-
minimalne wynagrodzenie za pracę,
-
płatny urlop wypoczynkowy,
-
dodatki za pracę w nocy i wynagrodzenie za godziny nadliczbowe,
-
wynagrodzenie należne za czas przestoju,
-
ochrona przed zwolnieniem z pracy.
Pracodawca sam ustala wysokość wynagrodzenia, nie zależy ona od ustalonego minimalnego wynagrodzenia krajowego, a jedynie od wykonanego “dzieła”. Pracownik, w przypadku takiej umowy, nie może domagać się płatnych urlopów czy też dodatków za pracę. Można z tego wywnioskować, że umowa ta jest bardziej korzystna dla pracodawcy, niż dla osoby zatrudnionej na jej podstawie.
Kiedy umowa o dzieło posiada cechy stosunku pracy?
Tak samo, jak w przypadku umowy zlecenia, przy umowie o dzieło pracownik powinien uważać, aby zawarta umowa nie spełniała w rzeczywistości kryteriów charakteryzujących umowę o pracę, czyli:
-
stałego miejsca i godzin pracy,
-
wykonywania pracy w podporządkowaniu organizacyjnym i służbowym,
-
bezwzględnego wymogu osobistego świadczenia pracy,
-
wykonywania pracy za wynagrodzeniem i ciągłości świadczenia.
Gdy sytuacja taka wystąpi, pracodawca popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i w związku z tym może zostać ukarany przez Państwową Inspekcję Pracy.
