Odliczenie składek ZUS w wynagrodzeniach osób objętych zwolnieniem z PIT

Od 1 sierpnia 2019 r. obowiązują nowe przepisy dotyczące ulgi podatkowej PIT dla pracowników, którzy nie ukończyli 26 r.ż. Nowelizacja Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 4 lipca 2019 r. wprowadziła zwolnienie od podatku PIT dla młodych pracowników, którzy nie przekroczą rocznego limitu dochodów, który wskazano w art. 21 ust 1 pkt 148 ustawy o PIT. Z jakich tytułów osoba do 26 roku życia zostaje zwolniona z PIT oraz jak wygląda odliczenie składek ZUS od wynagrodzeń takich osób? Szczegóły w artykule!

Zgodnie z art. 21 ust 1 pkt 148 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są: przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. r.ż., do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.

To pracodawcy są zobowiązani kontrolować, czy pracownik ukończył 26 r.ż. i w związku z tym, kiedy należy zacząć pobierać zaliczki na podatek PIT z jego wynagrodzenia.

Przykład 1.

Aleksander jest studentem i ma ukończone 21 lat. Pracuje w urzędzie miejskim na podstawie umowy zlecenia. Zajmuje się wsparciem biurowym i zarabia zgodnie z umową 2050 zł brutto. Warto zaznaczyć, że jego umowa nie podlega składkom ZUS, natomiast zaliczka na podatek dochodowy nie jest w tym przypadku obliczana. Dlatego Pan Aleksander na rękę otrzymuje 2050 zł.

Odliczenie składek ZUS od wynagrodzenia osób objętych zwolnieniem z PIT

Do końca 2021 wyliczając składkę na ubezpieczenie zdrowotne od przychodów pracowniczych trzeba pamiętać, iż:

• w razie nieobliczania zaliczki podatkowej, składkę zdrowotną redukuje się do wysokości 0 zł;
• jeżeli skalkulowana składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy ustalonej od uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu przychodów ze stosunku pracy stanowiących podstawę wymiaru tej składki, wówczas składkę tę należy obniżyć do wysokości zaliczki.

Jest to zgodne z art. 83 ustawy zdrowotnej. W ramach Polskiego Ładu przewidziano nowelizację tego przepisu. Po jej wprowadzeniu, od 2022 r. nadal w przypadku, gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1-13 ustawy zdrowotnej, zgodnie z przepisami art. 79 i 81 tej ustawy będzie wyższa od kwoty zaliczki na podatek dochodowy, składkę obliczoną za poszczególne miesiące będzie obniżało się do wysokości zaliczki podatkowej. Przy czym zmieniono to, że kwotę tej zaliczki dla celów obniżenia składki zdrowotnej będzie należało obliczyć zgodnie z przepisami ustawy PIT w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r.

Osoby do 26. r.ż., objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, których przychody zostały zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie zmian w ustawie o PIT, nie są zwolnione ze składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tak więc w normalnym trybie powinno się przeprowadzać odliczenie składek ZUS od wynagrodzenia takiej osoby.

W celu obliczenia składki zdrowotnej, którą płatnik powinien odprowadzić z wynagrodzenia młodego podatnika, niezbędne będzie wyliczenie zaliczki PIT w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r., nieobjętej zwolnieniem od podatku. Zatem płatnik powinien porównać składkę na ubezpieczenie zdrowotne z wysokością zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, która zostałaby wyliczona, gdyby przychód pracownika nie był zwolniony od podatku. W sytuacji, w której wyliczona składka byłaby wyższa od wspomnianej powyżej zaliczki, to składka powinna zostać obniżona do jej wysokości. W sytuacji, w której składka byłaby niższa od kwoty wyliczonej zaliczki, składkę potrąca się w pełnej wysokości z dochodu ubezpieczonego.

Przykład 2.

Dominik jest studentem i pracuje na 1/8 etatu w firmie IT, na podstawie umowy o pracę. Jego wynagrodzenie wynosi 1000 zł brutto. Pracodawca wylicza składki na ubezpieczenia społeczne (137,10 zł), które są ponoszone z wynagrodzenia pracownika, następnie odejmuje sumę tych składek od podstawy wynagrodzenia. W ten sposób otrzymuje sumę, od której należy wyliczyć składkę zdrowotną. Składka zdrowotna 9% wynosi 77,66 zł brutto.

Następnie należy wyliczyć zaliczkę na podatek dochodowy zgodnie z przepisami ustawy PIT w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2021 r, czyli wynagrodzenie brutto pomniejszone o składki na ubezpieczenia społeczne i koszty uzyskania przychodu. W dalszym kroku, od dochodu pomniejszonego o podatek dochodowy należy odjąć kwotę wolną od podatku. W ten sposób pracodawca otrzyma kwotę zaliczki na podatek dochodowy, od której musi odjąć składkę na ubezpieczenie zdrowotne (613,00  x 17% - 43,76 = 60,45 zł).

W związku z tym że wyliczona "teoretyczna" zaliczka jest niż niż 9 składka zdrowotna wówczas składka zdrowotna obniżona do zaliczki na podatek obliczone na dzień 31 grudnia 2021 r.: 60,45 zł

Wynagrodzenie netto wynosi 802,45 zł (1000 zł- 137,10 zł - 60,45 zł), natomiast zaliczka na PIT wynosi 0 zł.

Nowe obowiązki pracodawców w zakresie kontrolowania odprowadzania składek i zaliczek od przychodu osób do 26 r.ż.

Pracodawca zobowiązany jest kontrolować każdy miesiąc zatrudnienia osoby do 26. r. ż. pod względem legalności korzystania przez niego ze zwolnienia z podatku PIT, ze względu na ukończenie przez niego 26 r.ż. lub przekroczenie wysokości zaliczek na podatek.

Przykład 3.

Joanna 17 kwietnia ukończyła 26 r.ż. Zgodnie z obowiązującym Regulaminem pracy wynagrodzenie płatne jest do 10 dnia każdego miesiąca. Zatem wynagrodzenia za marzec wypłacone 10 kwietnia powinno być wyliczone z ulgą podatkową. Pracodawca nie powinien pobierać i odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia. Jednak wynagrodzenie za kolejne miesiące będzie wyliczane na zasadach sprzed nowelizacji przepisów, z uwagi na wiek pracownicy.

W dalszym ciągu pracodawca jest zobowiązany przygotować i przekazać młodemu pracownikowi formularz PIT-11, mimo że jego przychód jest zwolniony w całości z podatku. W formularzu PIT-11 powinna znaleźć się informacja o całości wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi w danym roku, kwoty zwolnione z podatku ze względu na ulgę dla osób do 26 r.ż., pobrane zaliczki, ale także naliczone i pobrane z wynagrodzenia składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Nie wszystkie przychody podlegają zwolnieniu z PIT

Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z nowymi przepisami nie wszystkie przychody pracowników w wieku do 26 r.ż. będą podlegały zwolnieniu od podatku. W szczególności zwolnienia nie będą dotyczyć wynagrodzenia z umowy o dzieło, wynagrodzenia z działalności gospodarczej, a także z zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Podsumowując, od 1 stycznia 2020 r. pracodawca powinien wstrzymać się z pobieraniem zaliczek na podatek od wynagrodzenia wypłacanego osobom, które nie ukończyły 26. r.ż. do chwili przekroczenia przez nie przychodu w wysokości 85 528 zł (do wysokości limitu zwolnienia). Jeśli jednak podatnik (osoba przed ukończeniem 26 r.ż.) złoży pracodawcy pisemny wniosek o pobieranie zaliczek, to płatnik nie powinien stosować zwolnienia najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Płatnik powinien pamiętać o złożeniu powyższego wniosku osobno w każdym roku podatkowym do czasu ukończenia 26 r.ż. Płatnik powinien monitorować moment, w którym zwolnienie podatkowe przestaje obowiązywać pracowników, ze względu na ukończenie przez nich 26 r.ż. bądź przekroczenie limitu wysokości przychodów. Zwolnienie od podatku PIT nie zwalnia z obowiązku naliczania składek społecznych i zdrowotnej w wynagrodzeniach dla osób do 26 r.ż. Tak więc w tym przypadku, odliczenie składek ZUS powinno być przeprowadzane w standardowy sposób.