Zagrożenie związane z koronawirusem wymusiło opracowanie szeregu rozwiązań, które mają pomóc ograniczyć jego rozprzestrzenianie. W walkę z epidemią zaangażowało się nie tylko państwo, ale także liczni przedsiębiorcy. Pomoc ze strony przedsiębiorców nie ogranicza się przy tym do przekazywania środków finansowych – podatnicy zapewniają również niezbędne produkty służące ograniczaniu rozprzestrzeniania się wirusa. W tej sytuacji powstaje pytanie, jak rozliczyć przekazane darowizny i produkty na walkę z koronawirusem na gruncie VAT. Odpowiadamy na nie w artykule.
Opodatkowanie darowizn towarów
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej zwaną ustawą o VAT, opodatkowaniu wymienionym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Ustawodawca przewidział jednak wyjątki od powyższej reguły, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów – w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Mówi on mianowicie, że opodatkowujemy również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:
- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia;
- wszelkie inne darowizny – jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Oznacza to, że w omówionych powyżej przypadkach darowizny towarów ulegają opodatkowaniu, mimo że co do zasady opodatkowuje się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług.
Darowane produkty na walkę z koronawirusem
Biorąc pod uwagę powyższą normę prawną, należy stwierdzić, że podatnicy przekazujący w darowiźnie produkty na walkę z koronawirusem, musieliby je opodatkowywać podatkiem VAT. W celu zachęcenia przedsiębiorców do wsparcia działań przeciwko wirusowi wprowadzono jednak czasowe obniżenie stawki VAT dla darowizn związanych z COVID-19. Ustawodawca uznał, że do 31 sierpnia 2020 r. podatnicy przekazujący produkty na walkę z koronawirusem będą stosować stawkę w wysokości 0%.
Towary objęte stawką 0%
Preferencyjną stawką podatku objęto jednak tylko niektóre wyroby – takie, które są niezbędne w walce z koronawirusem. Tym samym możemy korzystać z preferencji, dokonując darowizny jedynie poniższych towarów:
- wyrobów medycznych oraz wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro w rozumieniu Ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych lub Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG;
- szkła laboratoryjnego i aparatury laboratoryjnej;
- produktów leczniczych oraz substancji czynnej w rozumieniu Ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne;
- produktów biobójczych w rozumieniu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych – wyłącznie środków dezynfekujących;
- specjalistycznych testów diagnostycznych służących do analizy i wykrywania czynników patogennych w organizmie człowieka, wodzie, powietrzu i glebie;
- środków ochrony indywidualnej – wyłącznie maski, osłony/szyby ochronne na twarz, gogle, okulary ochronne, kombinezony, ochraniacze na buty, czepki i rękawice.
Z preferencji można zatem skorzystać, darując ściśle określone produkty na walkę z koronawirusem.
Przykład 1.
Przedsiębiorca postanowił przekazać na rzecz placówki medycznej szpitala jednoimiennego środki chemiczne – płyny do mycia podłóg i sanitariatów. W tym przypadku, mimo że darowizna została przekazana na rzecz szpitala, nie może on skorzystać z preferencji.
Kto powinien otrzymać darowiznę?
Produkty na walkę z koronawirusem, przekazane w formie darowizny przeznaczone na cele związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS CoV-2 winny być dokonywane na rzecz:
- Agencji Rezerw Materiałowych – na realizację zadań ustawowych;
- Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych – na realizację zadań statutowych;
- podmiotów wykonujących działalność leczniczą wpisanych do wykazu, o którym mowa w art. 7 ust. 1 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenia szpitalnego wyłącznie w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, tj. szpitali zakaźnych – przekształconych w jednoprofilowe szpitale zakaźne (tzw. szpitale jednoimienne).
Warunkiem zastosowania obniżonej stawki podatku jest zawarcie pisemnej umowy darowizny między podatnikiem dokonującym darowizny ww. towarów oraz Agencją Rezerw Materiałowych lub Centralną Bazą Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych, lub tzw. szpitalem zakaźnym jednoimiennym. Z powyższej umowy musi wynikać, że dostarczane towary będą wykorzystane do zadań ww. podmiotów związanych ze zwalczaniem zagrożeń spowodowanych wirusem SARS CoV-2.
Zwolnienie importu i WDT towarów
Ustawodawca zwolnił również z opodatkowania podatkiem VAT import i wewnątrzwspólnotowe nabycie wskazanych w rozporządzeniu towarów (m.in. wyrobów medycznych, masek, kombinezonów czy środków dezynfekujących). Tutaj również warunkiem zwolnienia jest przekazanie ich na rzecz Agencji Rezerw Materiałowych, Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych lub tzw. szpitali jednoimiennych. Tym samym zwolnienie dotyczy towarów importowanych lub nabytych wewnątrzwspólnotowo, które będą następnie przedmiotem darowizny przeznaczonej na cele związane ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzeniania się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2 pod warunkiem posiadania umowy. W przypadku importu towarów zwolnienie z VAT stosuje się pod warunkiem przedstawienia przez importera kopii ww. umowy naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, przed którym importer dokonuje formalności związanych z importem, w momencie importu towarów. Zwolnienie obowiązuje do 31 sierpnia 2020 r.
