Spółka cywilna nadal cieszy się popularnością jako forma prowadzenia działalności przez wspólników, mimo znacznych ułatwień w zakładaniu spółek handlowych. Dochodzenia należności „od” spółki cywilnej może jednak w praktyce rodzić pewne problemy. Jednolite orzecznictwo wyklucza podmiotowość spółki cywilnej w postępowaniu cywilnym. Stroną postępowania są natomiast wspólnicy spółki cywilnej. Zawarcie umowyspółki cywilnej powoduje powstanie wspólnego majątku, w którego skład wchodzą wkłady wniesione przez wspólników oraz aktywa nabyte przez spółkę jednak nadal problemem jest to czy możliwe jest prowadzenie egzekucji z majątku wspólników spółki cywilnej.
Konieczny tytuł egzekucyjny dla wszystkich wspólników
Prowadzenie egzekucji z majątku wspólników spółki cywilnej możliwe jest dopiero po uzyskaniu tytułu egzekucyjnego przeciwko każdemu wspólnikowi. Tytuł egzekucyjny, opisany w art. 778 k.p.c., umożliwia prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego oraz z odrębnych majątków wspólników.
W praktyce, rozpoczynając proces cywilny wierzyciel musi zatem pozwać każdego ze wspólników oddzielnie.
Solidarna odpowiedzialność wspólników spółki cywilnej
Wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają za zobowiązania spółki solidarnie, co wynika wprost z przepisów Kodeksu cywilnego.
Art. 864 Kodeks cywilny Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. |
Istotne jest również to, że wchodząc do spółki jako nowy współwłaściciel, wspólnik przyjmuje na siebie odpowiedzialność również za zobowiązania jakie spółka poniosła przed jego przystąpieniem. Co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2003 roku I CK 201/02: Za zobowiązania powstałe w okresie przed przystąpieniem wspólnika do spółki wspólnik taki odpowiada na zewnątrz solidarnie z pozostałymi wspólnikami, bowiem ustawa nie różnicuje ich odpowiedzialności ze względu na chwilę powstania długu. Okoliczność, że wspólnik zaspokoił dług powstały w okresie, gdy nie był wspólnikiem spółki będzie miała znaczenie tylko przy rozliczeniach ze wspólnikami, którzy pozostawali w spółce w czasie powstania zobowiązania.
Z uwagi na odpowiedzialność solidarną wierzyciel ma pewną dowolność – ze wszystkich składników majątku wspólników (dłużników) może wybrać tych, od których najłatwiej będzie się odzyskać spłatę i do nich skierować egzekucję.
Prowadzenie egzekucji z majątku wspólników spółki cywilnej a tytuł egzekucyjny tylko dla jednego wspólnika
Kluczową dla wierzyciela kwestią jest to, czy pozwani są wszyscy wspólnicy, czy tylko wybrani. Jeżeli tylko wybrani to majątek spółki cywilnej będzie podlegał egzekucji, ale jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Tytuł wykonawczy wystawiony na jednego wspólnika lub wybranych wspólników, daje możliwość egzekucji jedynie z majątku osobistego. Jeżeli więc wierzyciel nie pozwie wszystkich wspólników, nie może uzyskać przeciwko pozostałym klauzuli wykonalności.
Prawa osobistego wierzyciela wspólnika spółki cywilnej
Warto również pamiętać, że wierzyciel osobisty wspólnika spółki cywilnej, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony (art. 870 k.c.). Skorzystać z tej możliwości może jedynie wierzyciel osobisty dłużnika.
Art. 870 Kodeks cywilny Jeżeli w ciągu ostatnich sześciu miesięcy została przeprowadzona bezskuteczna egzekucja z ruchomości wspólnika, jego wierzyciel osobisty, który uzyskał zajęcie praw przysługujących wspólnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania, może wypowiedzieć jego udział w spółce na trzy miesiące naprzód, chociażby spółka była zawarta na czas oznaczony. Jeżeli umowa spółki przewiduje krótszy termin wypowiedzenia, wierzyciel może z tego terminu skorzystać. |
Wierzyciele wspólników z roszczeń wynikających z działalności spółki cywilnej mają prawo do dokonania podziału zysku w przyszłości oraz te prawa, które będą przysługiwać wspólnikowi na wypadek wystąpienia wspólnika ze spółki lub jej rozwiązania, na zasadach ogólnych prowadzenia egzekucji (art. 909 i n. k.p.c.).
Autor: Mateusz Jakóbiak, vindicat.pl
