Październik 2013 roku to czas rewolucji w kwestii podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania handlu stalą. Wprowadzone zmiany zaowocowały wprowadzeniem instytucji odpowiedzialności solidarnej nabywcy za zaległości podatkowe sprzedawcy, jak również możliwością wpłaty kaucji gwarancyjnej, która wyłącza ryzyko nabywcy wskutek działania sprzedawcy.
Co oznacza odpowiedzialność solidarna?
Znowelizowana Ustawa o podatku od towarów i usług zawiera zasadę, zgodnie z którą podatnik (bez różnicy, czy zarejestrowany jako czynny, czy zwolniony), o którym mowa w art. 15 (który prowadzi działalność gospodarczą), na rzecz którego dokonano dostawy towarów wrażliwych w myśl Załącznika 13 do ww. ustawy, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika.
Szczegółowy wykaz we wspomnianym załączniku obejmuje m.in. niektóre wyroby stalowe, złoto nieobrobione czy też paliwa.
Zgodnie z dyspozycją art. 105a ust. 1 ustawy o VAT przesłanki dotyczące solidarnej odpowiedzialności nabywcy oraz sprzedawcy muszą zostać spełnione jednocześnie. Dotyczy to przypadku, gdy:
- przedsiębiorca nabywa towary wrażliwe określone w Załączniku 13,
- wartość nabywanych towarów netto od jednego dostawcy przekroczyła w danym miesiącu kwotę 50.000 zł oraz
- w chwili dokonania dostawy towarów wrażliwych podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku, która przypada na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część, nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.
W tym miejscu warto przyjrzeć się ostatniej przesłance, odnoszącej się do uzasadnionych podstaw co do nierzetelności sprzedawcy. Otóż - chodzi tutaj przede wszystkim o okoliczności, które odbiegałyby od tych standardowych, zazwyczaj występujących w obrocie towarami wrażliwymi. Przykładem może być fakt dostarczenia podatnikowi towaru po cenie znacznie odbiegającej od jego wartości rynkowej, przy czym obniżka wartości nastąpiła bez ekonomicznego uzasadnienia.
Kaucja gwarancyjna, czyli co?
Art. 105a ust. 3 oraz ust. 4 ustawy o VAT wskazuje prawo podatnika do wyłączenia odpowiedzialności solidarnej nabywcy, pod warunkiem, że ten złoży kaucję gwarancyjną. Celem wpłaty określonej sumy jest przede wszystkim zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa przed powstaniem ewentualnych zaległości podatkowych u podmiotu wpłacającego.
Do odpowiedzialności takiej nie dojdzie bowiem, jeżeli na dzień dokonania dostawy towarów wrażliwych zostaną spełnione kumulatywnie następujące warunki:
- dane sprzedawcy zostaną zamieszczone w wykazie podmiotów, które dokonały złożenia kaucji gwarancyjnej oraz
- kwota kaucji gwarancyjnej była równa co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub kaucja ta wynosiła co najmniej 3.000.000 zł.
Jak wskazuje art. 105b ust. 1 ustawy o VAT, podmiot dokonujący dostawy towarów wrażliwych, nieposiadający zaległości podatkowych, może złożyć w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną stanowiącą zabezpieczenie zapłaty podatku w związku z dokonywaniem dostaw tych towarów. Warunek nieposiadania zaległości podatkowych oceniany jest według stanu na dzień składania kaucji gwarancyjnej.
Co więcej, wysokość kaucji gwarancyjnej powinna odpowiadać co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej przez sprzedawcę w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów, o których mowa w Załączniku nr 13 do ustawy, i jednocześnie nie może być niższa niż 200.000 zł.
Informacją istotną dla podatników zajmujących się handlem tego rodzaju towarami jest to, iż wykaz podmiotów, które dokonały złożenia kaucji gwarancyjnej, prowadzony jest w formie elektronicznej przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Co więcej, sam wykaz udostępniany jest w Biuletynie Informacji Publicznej. Informacje zawarte w wykazie umożliwiają nabywcom dokonanie oceny, czy transakcje z danym dostawcą mogą być obarczone ryzykiem wystąpienia solidarnej odpowiedzialności.
Porady online
Prowadzisz firmę i masz pytania?
Skorzystaj z porad ekspertów Poradnika Przedsiębiorcy
W jaki sposób zapis znajduje się w ww. wykazie? Po dokonaniu wpłaty przez podatnika naczelnik urzędu skarbowego ma obowiązek wprowadzić dane sprzedawcy niezwłocznie do ewidencji, jednak nie później niż następnego dnia roboczego po dniu wydania postanowienia o przyjęciu kaucji gwarancyjnej. Do wykazu są wprowadzane następujące dane:
- imiona i nazwisko lub nazwa dokonującego dostawy towarów,
- numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na potrzeby podatku,
- wysokość złożonej kaucji gwarancyjnej.
Kaucja może zostać złożona na czas nieokreślony albo z określonym terminem ważności, przy czym nie może być on krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych.
Kaucja gwarancyjna - w jakiej formie?
Ustawodawca w ustawie o VAT uwzględnił trzy możliwości złożenia kaucji gwarancyjnej przez sprzedawcę towarów wrażliwych. Dostępne formy obejmują:
- wpłatę środków pieniężnych na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego,
- gwarancję bankową lub ubezpieczeniową,
- pisemne nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, które zostało potwierdzone przez bank albo spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania, do wysokości składanej kaucji gwarancyjnej, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku prowadzonym w tym banku albo w tej kasie.
Odpowiedzialność solidarna i kaucja gwarancyjna - dowiedz się więcej na temat rozliczania towarów wrażliwych.
