Zdarzają się sytuacje, które wymagają od pracownika zostania dłużej w pracy. W takim wypadku pracodawca jest zmuszony wypłacić pracownikowi rekompensatę. Sprawdź, jaką formę może przyjąć rekompensata za nadgodziny!
Praca w nadliczbowym wymiarze godzin
Zgodnie z art. 151 par. 1 Kodeksu pracy, praca wykonywana ponad obowiązujące normy czasu pracy czy też ponad przedłużony dobowy wymiar pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, potocznie zwanych nadgodzinami. Praca w godzinach nadliczbowych dopuszczalna jest w razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczych mających na celu ochronę zdrowia lub życia ludzkiego czy też usunięcia awarii, ochrony środowiska,
- szczególnych potrzeb pracodawcy.
Czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin w przypadku pracy w 5-dniowym tygodniu pracy. Możliwe jest wydłużenie czasu pracy z 8 do 12 godzin, należy jednak pamiętać, że musi to być uzasadnione specyfiką pracy czy jej organizacją. 12-godzinny system pracy wiąże się z otrzymaniem dnia wolnego od pracy lub też krótszym dniem pracy w inne dni.
Wszelkie kwestie związane z czasem pracy pracownika powinny zostać ujęte w umowie o pracę zawartej z pracownikiem lub też regulaminie wewnętrznym przedsiębiorstwa.
Należy dodatkowo pamiętać, że pracownik ma prawo w ciągu doby do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, jak i 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku w ciągu tygodnia. Powierzanie pracownikowi wykonywania zadań związanych z pracą w czasie wolnym wiąże się z koniecznością rozliczenia się w czemu ma służyć właśnie rekompensata za nadgodziny.
Rekompensata za nadgodziny
Zgodnie z art. 1511 § 1: Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
- 1) 100% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:
a) w nocy,
b) w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
c) w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- 2) 50% wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
Praca w godzinach nadliczbowych a dzień wolny
Pracownik w zamian za pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych ma prawo do uzyskania dni wolnych od pracy. W celu zyskania dnia wolnego konieczne jest złożenie pracodawcy pisemnego wniosku. Liczba udzielonych dni wolnych jest proporcjonalna do przepracowanej liczby nadgodzin. Jeśli pracownik nie wystąpi do pracodawcy ze wspomnianym wnioskiem, wówczas pracodawca zmuszony jest do udzielenia wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych nadgodzin. Nawet jeśli spowoduje to zmniejszenie wymiaru czasu pracy pracownika, nie może to spowodować obniżenia podstawy wynagrodzenia.
Pracodawca wymagający od pracowników pracy w godzinach nadliczbowych powinien pamiętać o tym, że należy im się rekompensata za nadgodziny: pieniężna lub w postaci udzielenia dni wolnych od pracy przy zapewnieniu pracownikom prawa do odpoczynku wynikającego z przepisów.
Dodatkowo pracodawcy muszą pamiętać, że liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 150 godzin w ciągu roku. W przepisach wewnętrznych zakładu pracy lub w umowie o pracę jest dopuszczalne ustalenie innej liczby godzin nadliczbowych w roku kalendarzowym.
