Zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy. Jego niezdolność do pracy powstała w okresach ubezpieczenia lub w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, a także nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania. W poniższym artykule omówimy, czym jest renta szkoleniowa.
Renta szkoleniowa
Okres składkowy i nieskładkowy jest zależny od dwóch czynników; liczby lat życia oraz wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego przez osobę ubiegającą się o rentę szkoleniową. Okres składkowy wynosi:
- 1 rok – dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy do 20 roku życia,
- 2 lata – dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy w wieku pomiędzy 20 a 22 rokiem życia,
- 3 lata – dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy w wieku pomiędzy 22 a 25 rokiem życia,
- 4 lata – dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy w wieku pomiędzy 25 a 30 rokiem życia,
- 5 lat – dla ubezpieczonych niezdolnych do pracy, gdy niezdolność nastąpiła po 30 roku życia.
Renta szkoleniowa przysługuje, gdy niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie jest wynikiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i obowiązuje przez okres 6 miesięcy. Może ona ulec wydłużeniu na czas niezbędny do przekwalifikowania zawodowego, jednak nie dłuższy niż 30 miesięcy. Przedłużenie prawa do renty jest możliwe na wniosek starosty. Okres pobierania renty szkoleniowej może ulec skróceniu, jeżeli przed upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy. Starosta może w zawiadomieniu wskazać brak możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.
Renta szkoleniowa przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia warunki do nabycia renty z tytułu niezdolności do pracy ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, wobec którego orzeczono możliwość przekwalifikowania zawodowego. Orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego dotyczy tylko osób, wobec których orzeczono częściową niezdolność do pracy, zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Celem renty szkoleniowej jest aktywizacja zawodowa osób, które utraciły zdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, jednak przez przekwalifikowanie zawodowe mogą odzyskać zdolność do pracy w nowym zawodzie, uzyskanym w okresie pobierania tego świadczenia.
Zadania związane z przekwalifikowaniem zawodowym należą do organów samorządu powiatowego. Organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty szkoleniowej na okres 6 miesięcy i kieruje ubezpieczonego celem poddania się przekwalifikowaniu zawodowego do Powiatowego Urzędu Pracy. Zgodnie z art. 102 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń uzależnione jest od okresowej niezdolności do pracy oraz ustaje z upływem okresu, na jaki to świadczenie przyznano.
Ustanie prawa do renty szkoleniowej następuje:
- z upływem 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem o przedłużenie tego okresu,
- od dnia otrzymania zawiadomienia Starosty o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu,
- po upływie okresu na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty,
- od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o tym, że osoba skierowana na przekwalifikowanie zawodowe nie poddała się przekwalifikowaniu.
Celem renty szkoleniowej jest wskazanie czemu ma służyć nabycie prawa do świadczenia. Renta szkoleniowa jest przyznawana osobie niezdolnej do pracy w dotychczasowym zawodzie możliwości przekwalifikowania zawodowego, a tym samym nabycie przez nią nowych kwalifikacji, które przy istniejącej niezdolności do pracy umożliwią tej osobie podjęcie pracy.
Wysokość renty szkoleniowej
Wysokość renty szkoleniowej oblicza się jako iloczyn wartości 0,75 podstawy wymiaru renty, która przysługuje indywidualnemu ubezpieczonemu. W przypadku osiągnięcia przez ubezpieczonego dochodu, renta szkoleniowa nie przysługuje i jest odbierana. Wysokość wypadkowej renty szkoleniowej jest wyższa. Jej podstawa nie może być niższa niż 100%. Renta szkoleniowa nie jest zależna od posiadanych przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych.
Przykład 1.
40-letnia kobieta uległa wypadkowi, stała się przez to osobą niezdolną do pracy. ZUS decyzją orzekł niezdolność do pracy i celowość przekwalifikowania zawodowego, tym samym przyznał ubezpieczonej prawo do renty szkoleniowej na okres 6 miesięcy. W jaki sposób jest ustalana wysokość renty szkoleniowej?
Za podstawę wymiaru renty szkoleniowej przyjęto najwyższe zarobki z 10 kolejnych lat. Wysokość renty szkoleniowej nie może być niższa niż 120% kwoty najniższej renty szkoleniowej.
Prawo do renty szkoleniowej ma nie tylko osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, ale też przysługuje ono osobie zatrudnionej na podstawie umowy zlecenia. Zleceniobiorca ma bowiem prawo do renty szkoleniowej, gdy istnieje konieczność przekwalifikowania zawodowego. Okres przyznania renty ustala lekarz orzecznik ZUS. Renta ta przysługuje niezależnie od posiadanych przez zleceniobiorcę okresów ubezpieczenia oraz od daty powstania niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy.
Przywrócenie prawa do renty może powstać w przypadku ponownego powstania niezdolności ubezpieczonego do pracy w terminie 18 miesięcy od ustania prawa, które przysługiwało wcześniej. Przywróceniu prawa do renty może przysługiwać zmiana stopnia niezdolności do pracy. Następuje korekta świadczenia, przy określaniu wysokości renty.
Wniosek o przyznanie renty szkoleniowej
Wniosek o przyznanie renty szkoleniowej składa się do właściwego oddziału ZUS, ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego. Wniosek jest rozpatrywany przez lekarza orzecznika ZUS. Lekarz przeprowadzając badanie lekarskie orzeka o niezdolności do pracy. Od orzeczenia lekarza orzecznika, przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w terminie 14 dni od dnia doręczenie decyzji. Od decyzji rentowej przysługuje odwołanie do Sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w sytuacji, gdy decyzja ZUS była odmowna i odmawiała przyznania renty szkoleniowej. Ubezpieczony w wyniku odwołania może wnioskować przyznanie renty szkoleniowej za okres poprzedzający datę wyrokowania.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. 2022.2189 z dnia 2022.10.26),
- Ustawa o Emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 r. (Dz.U.2023.1251).
Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.
Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.
