Niekiedy dochodzi do tego, że sytuacja pracownika objętego ochroną przedemerytalną ulega komplikacji. Dotyczy to w szczególności przypadku, gdy pracownik otrzymał zaświadczenie lekarskie, z którego wynika niezdolność do pracy pracownika w wieku przedemerytalnym, a pracodawca nie posiada innego odpowiedniego miejsca pracy. Jak wówczas postąpić? O tym piszemy poniżej.
Brak zdolności do pracy pracownika w wieku przedemerytalnym a niemożność zapewnienia innego stanowiska pracy
Przedsiębiorca znalazł się w trudnej sytuacji, bowiem pracownik objęty ochroną przedemerytalną przedłożył zaświadczenie lekarskie, z którego wynika brak możliwości zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku (prace przy obsłudze maszyn) ze względu na przewlekłe stany zapalne stawów. Pracodawca nie dysponuje obecnie stanowiskiem pracy uwzględniającym stan zdrowia pracownika. Co zrobić w takich okolicznościach?
Ochrona przedemerytalna – podstawowe informacje
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż 4 lata, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku – stanowi art. 39 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (dalej zwanej „kp”).
Norm ochronnych wynikających z art. 39 kp nie stosuje się w razie:
- uzyskania przez pracownika prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Ochrona przedemerytalna i brak odpowiedniego zatrudnienia – co zrobić?
Jak wspomnieliśmy, pracownik objęty ochroną przedemerytalną nie może być zwolniony poza wcześniej wskazanymi wyjątkami, czyli w przypadku uzyskania prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy albo w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Co można zrobić w takiej sytuacji? Przepisy kp przewidują pewne możliwości i dotyczą one szczególnego rodzaju wypowiedzenia zmieniającego.
Szczególny tryb dokonania wypowiedzenia zmieniającego
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną na podstawie art. 39 kp poza uprzednio już wskazanymi wyjątkami. Zakaz ten dotyczy także wypowiedzenia zmieniającego, bowiem ten tryb modyfikacji treści stosunku pracy może prowadzić, wskutek konstrukcji tej procedury, do rozwiązania stosunku pracy.
W przepisach kp przewidziano jednak szczególny tryb dokonania wypowiedzenia warunków pracy, który adresowany jest właśnie do pracowników w wieku przedemerytalnym.
Zgodnie z art. 43 kp pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, wyłącznie gdy wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:
- wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której pracownik należy;
- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Oznacza to zatem, że w odniesieniu do sytuacji, w jakiej znalazł się przedsiębiorca, zastosowanie będzie miał art. 43 pkt 2 kp, czyli wypowiedzenie warunków zatrudnienia z powodu stwierdzonej orzeczeniem lekarskim utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy.
Do takiego wypowiedzenia stosuje się ogólne zasady dotyczące składania oświadczeń woli oraz przepisy art. 42 kp określające postępowanie w zakresie wypowiedzenia zmieniającego.
W razie jednak odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy skutek jest taki, że umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.
W przypadku wypowiedzenia zmieniającego istotna jest reakcja pracownika dokonana w odpowiednim czasie.
Warto pamiętać, że strony stosunku pracy mogą w każdych okolicznościach postanowić o rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem. Również w omawianym przypadku jest możliwość zastosowania tego najmniej sformalizowanego trybu określonego w art. 30 § 1 pkt 1 kp. W tej sytuacji pracodawca musi oczywiście uzyskać zgodę pracownika, który swą wolę powinien wyrazić, mając pełną świadomość co do konsekwencji takiego działania.
Niezdolność do pracy pracownika w wieku przedemerytalnym a brak możliwości zapewnienia innej pracy – podsumowanie
Pracownik w wieku przedemerytalnym korzysta ze szczególnej ochrony trwałości zatrudnienia, wobec czego pracodawca nie może wypowiedzieć takiej osobie umowy o pracę, jeżeli uzyskała ona orzeczenie lekarskie stwierdzające przeciwwskazania do świadczenia dotychczasowej pracy. W razie gdy pracodawca nie dysponuje stanowiskiem pracy odpowiednim ze względu na stan zdrowia pracownika, sytuacja dodatkowo się komplikuje. Może zatem zastosować wypowiedzenie zmieniające? Pracownik objęty ochroną przedemerytalną jest chroniony także przed rozwiązaniem stosunku pracy w tym trybie. W przepisach kp istnieją jednak rozwiązania w zakresie wypowiedzenia zmieniającego, które odnoszą się do pracowników w wieku przedemerytalnym, którzy utracili zdolność do wykonywania pracy świadczonej do tej pory. Ponadto strony zawsze mogą rozwiązać umowę o pracę w drodze porozumienia.
