Jednym ze sposobów korzystania w firmie z samochodu osobowego jest leasing operacyjny. Wówczas właścicielem pojazdu pozostaje w dalszym ciągu firma leasingowa, która oddaje leasingobiorcy pojazd do używania oraz pobierania ewentualnych korzyści. Mimo że przedsiębiorca nie jest faktycznym właścicielem samochodu, ciąży na nim obowiązek ponoszenia kosztów z nim związanych, również w przypadku kosztów naprawy poniesionych na skutek nieprzewidzianej kolizji. Sprawdźmy, jak wygląda rozliczenie powypadkowej naprawy samochodu w leasingu!
Umowa leasingu samochodu firmowego
Zasady dotyczące umów leasingu zostały zawarte w przepisach Kodeksu cywilnego. Według nich umowa leasingu zobowiązuje firmę leasingową, w zakresie prowadzenia działalności, do nabycia rzeczy od danego zbywcy na warunkach określonych w umowie, a także oddania tej rzeczy korzystającemu do używania lub używania i pobierania z tego tytułu pożytków przez czas oznaczony. W zamian za korzystanie z rzeczy leasingobiorca ma obowiązek zapłaty leasingodawcy wynagrodzenia pieniężnego w uzgodnionych ratach, które powinny być równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Co ważne, umowa leasingu powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
Odpowiedzialność za szkody przy umowie leasingowej
Przedsiębiorca, który wykorzystuje samochód w firmie na podstawie umowy leasingu, ma obowiązek (podczas jej trwania) do utrzymywania go w należytym stanie. Art. 7097 Kodeksu cywilnego wskazuje, że leasingobiorca jest zobowiązany w szczególności do dokonywania niezbędnych konserwacji i napraw, aby zachować rzecz w niepogorszonym stanie. Co za tym idzie - przedsiębiorca ponosi koszty związane z leasingowanym pojazdem, również powstałe na skutek powypadkowej naprawy. Chyba, że uszkodzenia pojazdu wynikają z naturalnego użytkowania lub powstały z winy leasingodawcy.
Co ważne, firmy leasingowe oferując samochody przeznaczone do korzystania w działalności, zazwyczaj zapewniają w ramach umowy serwis pojazdu u autoryzowanych dealerów samochodowych.
Naprawa powypadkowa leasingowanego samochodu a koszt uzyskania przychodu
Wydatki poniesione na naprawę samochodu użytkowanego w działalności (w tym samochodu w leasingu) spełniają definicję kosztu uzyskania przychodu, gdy są ponoszone w celu osiągnięcia, zachowania lub zabezpieczenia przychodów.
Sposób rozliczenia powypadkowej naprawy samochodu jest jednak uzależniony od posiadania dobrowolnego ubezpieczenia AC. Jeżeli pojazd jest objęty tego typu ubezpieczeniem, to wydatki związane z jego naprawą mogą stanowić koszt podatkowy. Do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć natomiast wyłącznie cześć składek na dobrowolne ubezpieczenie samochodu osobowego do wysokości limitu 150.000 zł gdzie limit ten odnosi się do wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia
Naprawa powypadkowa leasingowanego samochodu a skutki VAT
Obowiązujące przepisy wskazują, że podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków, które nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. Wobec tego brak dobrowolnego ubezpieczenia AC nie dyskwalifikuje możliwości odliczenia VAT od wydatku za naprawę powypadkową samochodu. Niezależnie od tego, czy firma uzna wydatek za koszt uzyskania przychodu, czy nie, co do zasady przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury za usługę naprawy powypadkowej samochodu (pod warunkiem, że wydatek ma związek z działalnością opodatkowaną).
Wysokość odliczonej kwoty VAT-u od naprawy leasingowanego samochodu osobowego jest uzależniona od celu jego użytkowania. Jeżeli pojazd jest użytkowany wyłącznie w działalności, to przedsiębiorcy przysługuje pełne odliczenie podatku VAT. Natomiast gdy pojazd jest użytkowany zarówno w działalności, jak i do celów prywatnych, wówczas można rozliczyć 50% kwoty podatku VAT.
Rozliczenie powypadkowej naprawy samochodu w leasingu na przykładach
Przykład 1.
Firma ABC użytkuje samochód osobowy w leasingu operacyjnym, od którego opłaca ubezpieczenie OC oraz AC. Jeden z pracowników, jadąc tym samochodem do pracy, uczestniczył w kolizji drogowej. Nie był sprawcą wypadku. Firma dokonująca naprawy powypadkowej samochodu wystawiła fakturę z informacją, że odszkodowanie w kwocie netto pobiera od ubezpieczyciela.
Zaliczanie do kosztów wydatku związanego z naprawą tego samochodu jest możliwe ze względu na fakt, że samochód posiada dobrowolne ubezpieczenie AC. Jeżeli samochód jest wykorzystywany w działalności podlegającej VAT, to przedsiębiorcy bezwzględnie przysługuje odliczenie podatku VAT z faktury naprawy w:
- 100%, gdy samochód jest używany tylko do celów firmowych (tzn. jest zgłoszony w US na druku VAT-26; prowadzona jest kilometrówka dla celów VAT; w firmie został wdrożony regulamin użytkowania pojazdu),
- 50%, gdy samochód jest użytkowany do celów mieszanych (firmowych oraz prywatnych).
Dodatkowo, wartość przyznanego odszkodowania (nawet w przypadku rozliczenia bezgotówkowego) stanowić będzie przychód z działalności w dniu wydania pozytywnej decyzji od ubezpieczyciela.
Przykład 2.
Przedsiębiorstwo XYZ posiada firmowy samochód osobowy, z którego korzysta na podstawie umowy leasingu. Prezes firmy w drodze do klienta byl sprawca kolizji drogowej. Pojazd posiadał ważne ubezpieczenie AC, został w pełni naprawiony.
Podobnie jak w poprzednim przykładzie, prawo do zaliczenia wydatków związanych z naprawą samochodu jest uzasadnione, gdyż pojazd posiada AC. Można również odliczyć kwotę podatku VAT. Mimo że prezes firmy był sprawcą wypadku, to zaliczenie tego wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest prawidłowe.
W razie szkody, kradzieży czy zniszczenia pojazdu jego właściciel, czyli leasingodawca powinien zabezpieczyć swoje mienie. Zatem ubezpieczenie AC jest zazwyczaj wymagane przy zawieraniu umowy leasingu i nie ma obaw, że powstałe na skutek nieprzewidzianej kolizji rozliczenie powypadkowej naprawy samochodu w leasingu nie zostanie ujęte w kosztach uzyskania przychodu. Natomiast kwestia rozliczenia podatku VAT nie jest zależna od posiadania ubezpieczenia AC, lecz od celów użytkowania pojazdu.
