Spółka holdingowa stanowi alternatywę dla podatkowej grupy kapitałowej. Celem wprowadzenia przepisów stanowiących o spółce holdingowej było poprawienie konkurencyjności polskich podmiotów gospodarczych, co ma zostać zagwarantowane poprzez system zwolnień przewidzianych dla spółek holdingowych. O tym, jakie korzyści podatkowe pojawiają się w związku z tą instytucją, będziemy mówić w naszym dzisiejszym artykule.
Spółka holdingowa - definicja
Ustawa o CIT określa, jaki podmiot podatku może uzyskać status spółki holdingowej. Otóż zgodnie z art. 24m ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT spółka holdingowa oznacza spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, prostą spółkę akcyjną albo spółkę akcyjną będącą podatnikiem (rezydentem podatkowym) spełniającą łącznie następujące warunki:
- ma bezpośrednio na podstawie tytułu własności co najmniej 10% udziałów (akcji) w kapitale spółki zależnej;
- nie jest spółką tworzącą podatkową grupę kapitałową;
- nie korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 i 34a;
- prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, przy czym przepis art. 24a ust. 18 stosuje się odpowiednio;
- udziałów (akcji) w tej spółce nie ma, pośrednio lub bezpośrednio, udziałowiec (akcjonariusz) mający siedzibę lub zarząd, zarejestrowany lub położony na terytorium lub w kraju:
– stosującym szkodliwą konkurencję podatkową,
– wskazanym w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej, o którym mowa w art. 86a § 10 pkt 1 Ordynacji podatkowej,
– z którym Rzeczpospolita Polska nie ratyfikowała umowy międzynarodowej, w szczególności umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo Unia Europejska nie ratyfikowała umowy międzynarodowej, stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych.
Dodatkowy warunek został sformułowany w art. 24m ust. 2 ustawy o CIT, gdzie podano, że zwolnienia przewidziane dla spółek holdingowych stosuje się, jeżeli na dzień poprzedzający uzyskanie przychodów z dywidend albo zbycia udziałów (akcji) warunki określone w ust. 1 pkt 1-4 są spełnione nieprzerwanie przez okres co najmniej 2 lat.
Podkreślenia przy tym wymaga, że analizowany przepis nie wyznacza momentu, w którym co najmniej 2-letni okres, w którego trakcie nieprzerwanie są spełnione warunki określone w art. 24m ust. 1 pkt 1-4 ustawy o CIT, się rozpoczyna. Wskazany został natomiast ostatni dzień tego okresu, tj. dzień poprzedzający uzyskanie przychodów z dywidend albo zbycia udziałów (akcji), co potwierdza użyte przez ustawodawcę sformułowanie „jeżeli na dzień”. Oznacza to, że długość okresu, o którym mowa w art. 24m ust. 2, wyznacza się wstecz względem dnia poprzedzającego uzyskanie przychodów z dywidend albo zbycia udziałów (akcji).
Tak też możemy przeczytać w uzasadnieniu do projektu ustawy wprowadzającej instytucję spółki holdingowej: „Ponadto w celu zapobieżenia ewentualnym wątpliwościom co do okresu, w którym powinny być spełnione warunki konieczne dla możliwości skorzystania ze zwolnienia z CIT dywidendy lub zysków ze zbycia udziałów, przepisy art. 24m zostały odpowiednio doprecyzowane. W konsekwencji dywidendy lub zyski ze zbycia udziałów/akcji będą zwolnione, jeżeli na dzień poprzedzający uzyskanie przychodów warunki, określone w ust. 1 pkt 1-4, będą spełnione nieprzerwanie przez okres co najmniej 2 lat”.
W konsekwencji okres co najmniej 2 lat, o którym mowa w art. 24m ust. 2 ustawy o CIT, należy liczyć wstecz od dnia poprzedzającego uzyskanie przychodów z dywidend albo zbycia udziałów (akcji).
Zwolnienie od podatku przychodów uzyskanych przez spółkę holdingową
Pierwsza korzyść, jaka została przewidziana dla spółek holdingowych, to możliwość skorzystania ze zwolnienia w zakresie przychodów uzyskanych przez spółkę holdingową od krajowej spółki zależnej lub zagranicznej spółki zależnej. Wynika tak wprost z art. 24n ust. 1 ustawy o CIT. Oznacza to, że dywidenda otrzymana przez spółkę holdingową nie podlega opodatkowaniu 19% podatkiem od dywidend.
Druga korzyść podatkowa to możliwość zastosowania zwolnienia od podatku dochodowego dochodów z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki zależnej. Jak podaje art. 24o ust. 1 ustawy o CIT, zwalnia się od podatku dochodowego dochody osiągnięte przez spółkę holdingową z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) krajowej spółki zależnej lub zagranicznej spółki zależnej na rzecz podmiotu niepowiązanego pod warunkiem złożenia przez spółkę holdingową właściwemu dla niej naczelnikowi urzędu skarbowego, na co najmniej 5 dni przed dniem zbycia, oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia.
Oświadczenie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia zawiera:
- imiona i nazwiska lub nazwy, adresy oraz numery identyfikacji podatkowej stron umowy;
- nazwę, adres oraz numer identyfikacji podatkowej spółki zależnej, której udziały (akcje) będą zbywane;
- wskazanie udziału w kapitale spółki zależnej, który będzie przedmiotem odpłatnego zbycia;
- planowaną datę zawarcia umowy.
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania do zbycia udziałów (akcji) krajowej spółki zależnej lub zagranicznej spółki zależnej, jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tych spółek, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości (art. 24o ust. 3 ustawy o CIT).
Przykład 1.
Polska spółka A ma 30% udziałów w niemieckiej spółce B. 55% sumy aktywów spółki B stanowią nieruchomości zlokalizowane w Polsce. Polska spółka A złożyła oświadczenie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w zakresie sprzedaży udziałów w spółce B. Czy spółka A, która sprzedaje udziały spółki B, może skorzystać ze zwolnienia od podatku?
W tym przypadku zwolnienie określone w art. 24o ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania z uwagi na wyłączenie określone w ust. 3 tego przepisu. Majątek zależnej spółki B obejmuje nieruchomości, których wartość przekracza 50% aktywów. Spółka A z tytułu odpłatnego zbycia udziałów będzie zobowiązana do zapłaty podatku CIT.
W świetle powyższego możemy zatem wskazać, że omawiane przepisy zawierają następujące warunki zwolnienia od podatku dochodowego dochodów z tytułu odpłatnego zbycia udziałów:
- dochody ze zbycia osiąga spółka holdingowa;
- zbywane są udziały krajowej lub zagranicznej spółki zależnej;
- zbycie udziałów odbywa się na rzecz podmiotu niepowiązanego ze spółką holdingową;
- spółka holdingowa złożyła oświadczenie o zamiarze skorzystania ze zwolnienia właściwemu dla niej naczelnikowi urzędu skarbowego, na co najmniej 5 dni przed dniem zbycia udziałów;
- nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości stanowią bezpośrednio lub bezpośrednio mniej niż 50% wartości aktywów krajowej lub zagranicznej spółki zależnej.
Na zakończenie warto też wspomnieć o klauzuli antyabuzywnej. Otóż zgodnie z art. 22c ust. 1 ustawy o CIT preferencji określonych w art. 24n oraz art. 24o ustawy nie stosuje się, jeżeli skorzystanie ze zwolnienia określonego w tych przepisach było:
- sprzeczne w danych okolicznościach z przedmiotem lub celem tych przepisów;
- głównym lub jednym z głównych celów dokonania transakcji lub innej czynności albo wielu transakcji lub innych czynności, a sposób działania był sztuczny.
Biorąc pod uwagę treść art. 22c ust. 2 ustawy o CIT, wskażmy, że na potrzeby przywołanej klauzuli sposób działania nie jest sztuczny, jeżeli na podstawie istniejących okoliczności należy przyjąć, że podmiot działający rozsądnie i kierujący się zgodnymi z prawem celami zastosowałby ten sposób działania w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.
Spółka holdingowa została skonstruowana jako korzystne rozwiązanie podatkowe z uwagi na oferowane zwolnienia od podatku dochodowego. Będąc alternatywą dla podatkowej grupy kapitałowej, jest preferowanym rozwiązaniem dla podmiotów zainteresowanych gromadzeniem nieopodatkowanego kapitału.
