Problemy z płynnością finansową oraz ze ściąganiem należności są coraz częstszym przypadkiem. Długie i nieudane próby otrzymania należności prowadzą do sytuacji, w której przedsiębiorca decyduje się na odsprzedanie swoich wierzytelności innemu podmiotowi, którym najczęściej jest firma windykacyjna. Sprzedaż długów nie daje możliwości pozyskania całości należności, gdyż firmy windykacyjne kupują je poniżej wartości danej operacji. Prowadzi to jednocześnie do sytuacji, w której firma ponosi stratę, ponieważ towar/usługa, za którą nie otrzymała pełnej zapłaty, wymagały większych nakładów finansowych. Proces ten rodzi pytania, jak takie operacje ująć w księdze przychodów i rozchodów oraz czy stratę poniesioną z tego tytułu można uznać jako koszt uzyskania przychodów.
Wykazanie przychodu należnego
Bardzo ważnym elementem rozliczenia operacji sprzedaży wierzytelności jest fakt, czy przychód, który spowodował zaległość, był uprzednio ujęty w księdze przychodów i rozchodów jako przychód należny. Trzeba zaznaczyć, że w myśl przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 14 ust.1, przychód z działalności gospodarczej jest przychodem należnym i powoduje obowiązek podatkowy, bez względu na to czy przedsiębiorstwo otrzymało zapłatę. W efekcie tych przepisów przedsiębiorca jest zobowiązany do zaksięgowania należnych przychodów w kolumnie 7 KPiR, bez względu na otrzymanie zapłaty, gdyż wystawienie dokumentu z odroczonym terminem płatności jest działaniem podjętym na własne ryzyko. W momencie zbycia wierzytelności firmie windykacyjnej, u przedsiębiorcy powstaje przychód z tytułu sprzedaży, jednak w związku z tym, że przychód został już wcześniej zaksięgowany, uzyskana ze sprzedaży długu kwota nie powoduje powstania nowego przychodu podatkowego, a także nie podlega opodatkowaniu VAT.
Rozliczenie straty z transakcji
Kwota uzyskana ze sprzedaży długu jest na ogół niższa od wartości, która wynika z niezapłaconego dokumentu sprzedaży. Powoduje to poniesienie przez wierzyciela straty, która jest różnicą pomiędzy kwotą długu, a sumą uzyskaną z jego sprzedaży, czyli kwoty otrzymanej od firmy windykacyjnej. Art. 23 ust.1 pkt. 34 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych potwierdza możliwość uznania za koszt uzyskania przychodów straty z odpłatnego zbycia należności pod warunkiem, że wcześniej należność była zaksięgowana jako przychód należny. Powstałą różnicę - stratę, należy wprowadzić do kolumny 13 KPiR - pozostałe wydatki.
Przykład 1.
Przedsiębiorstwo handlowe wystawiło dnia 11.02.2013 roku fakturę na kwotę 17 220 zł brutto z terminem zapłaty na 25.02.2013 roku. Mimo braku zapłaty, dokument został zaksięgowany z datą wystawienia w kolumnie 7 KPiR w lutym 2013 roku. Należny podatek dochodowy podatnik wpłacił do właściwego urzędu skarbowego w ustawowym terminie do dnia 20 marca 2013 roku. Po upływie pół roku oraz wielu próbach uregulowania należności, dług nadal nie został uregulowany, dlatego przedsiębiorca zdecydował o jego sprzedaży firmie windykacyjnej. Przedsiębiorstwo otrzymało przelew za sprzedaną wierzytelność dnia 23.09.2013 r. na kwotę 11 000 zł.
Rozliczenie straty oraz zapis w KPiR:
Faktura z dnia 11.02.2013 r. = 14 000 zł netto, kolumna 7 KPiR za luty 2013 r.
Cena sprzedaży wierzytelności = 11 000 zł, przelew dnia 23.09.2013 r.
Koszt uzyskania przychodu = 3 000 zł, kolumna 13 KPiR za wrzesień 2013 r.
Ze względu na zaksięgowanie przychodu oraz jego opodatkowanie przedsiębiorca ma możliwość rozliczenia straty na operacji oraz wprowadzenia jej jako koszt uzyskania przychodu w pozostałe wydatki.
