W trakcie corocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) podatnicy mogą skorzystać z różnych sposobów legalnego obniżenia zobowiązań fiskalnych. Jedną z najczęściej stosowanych form pozwalających na zmniejszenie należności z tytułu PIT jest ulga prorodzinna. Ze wspomnianej ulgi mogą skorzystać także rodzice pełnoletniego uczącego się dziecka, które osiąga dochody. Ile zatem może zarobić dziecko, żeby nie doszło do utraty ulgi w rozumieniu przepisów prawa podatkowego? Wyjaśniamy poniżej.
Ulga prorodzinna — podstawa prawna
Jeżeli mówimy o uldze prorodzinnej, to przepisów dotyczących tej formy umożliwiającej zmniejszenie należności z tytułu PIT należy szukać w Ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej „ustawą o PIT”.
Ulga prorodzinna — najważniejsze informacje
Jak wynika z art. 27f ust. 1 ustawy o PIT, od podatku dochodowego (obliczonego zgodnie z art. 27 ustawy o PIT) podatnik ma prawo odliczyć kwotę ulgi na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
wykonywał władzę rodzicielską;
pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Ulga prorodzinna przysługuje na każde dziecko, które nie ukończyło 18 lat, oraz na pełnoletnie dziecko otrzymujące zasiłek (dodatek) lub rentę socjalną.
Z ulgi tej można skorzystać także na dziecko do 25. roku życia, które nadal się uczy, oraz suma jego dochodów nie przekracza określonego limitu (będzie o tym mowa w dalszej części tekstu).
Jeżeli podatnik samotnie wychowuje 1 dziecko, wówczas roczny dochód nie może przekraczać 112 000 zł, aby uzyskanie ulgi było możliwe. Ten sam limit dotyczy małżeństwa (trwającego przez cały rok podatkowy) z 1 dzieckiem.
Podatnik wychowujący 1 dziecko niebędący w związku małżeńskim (w tym także przez część roku podatkowego) nie może natomiast osiągać wyższych dochodów niż 56 000 zł rocznie.
Wysokość ulgi kształtuje się następująco:
- na pierwsze dziecko — ulga wynosi 92,67 zł miesięcznie, natomiast rocznie będzie to 1112,04 zł;
- na drugie dziecko — wysokość ulgi to 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1112,04 zł);
- na trzecie dziecko — ulga wynosi 166,67 zł miesięcznie, a zatem rocznie będzie to 2000,04 zł;
- na czwarte i każde kolejne dziecko — ulga odpowiada kwocie 225 zł miesięcznie, rocznie będzie to kwota 2700 zł.
Ulga prorodzinna podlega odliczeniu w corocznym zeznaniu podatkowym. Należy jednocześnie pamiętać, że wysokość ulgi jest limitowana, co oznacza, że nie może przekroczyć sumy uiszczonych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
W przypadku podatnika pozostającego w związku małżeńskim przysługuje jedna wspólna ulga. Składając wspólne zeznanie podatkowe, małżonkowie powinni wpisać ulgę na każde dziecko. Jeżeli zeznania są składane odrębnie przez małżonków, konieczne jest ustalenie, w jakiej procentowo proporcji ulga ma zostać zastosowana na każdego podatnika.
W razie braku porozumienia między małżonkami, przy jednoczesnym wspólnym zamieszkiwaniu dziecka z rodzicami, każdy z małżonków deklaruje zamiar skorzystania z ulgi w wymiarze 50% pełnej kwoty. W sytuacji, gdy dziecko mieszka tylko z jednym rodzicem, to właśnie on ma prawo do 100% ulgi.
Uzyskiwanie dochodów przez dziecko a prawo do ulgi prorodzinnej
Częściowo już wspominaliśmy o tym, że w myśl przepisów ustawy o PIT ulga prorodzinna przysługuje podatnikowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską lub pełnił funkcję opiekuna prawnego (jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało) albo sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą — w odniesieniu do dzieci:
małoletnich;
pełnoletnich, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;
pełnoletnich do ukończenia 25. roku życia, uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie.
Dzieci — zarówno małoletnie, jak i pełnoletnie — mogą osiągać dochody, które z kolei mają w określonych przypadkach wpływ na prawo do ulgi prorodzinnej.
Przykład 1.
Rodzice małoletniego dziecka korzystają z ulgi prorodzinnej na ogólnych zasadach. Dziecko ze względu na aparycję i predyspozycje dość często bierze udział w różnego rodzaju prezentacjach, reklamach oraz imprezach. Dotyczy to także uczestnictwa w przedsięwzięciach kinematograficznych. W związku z powyższą aktywnością małoletni osiąga dość znaczne zarobki. W 2023 roku dochody dziecka nawet wzrosły, stanowiąc już pokaźną kwotę. Rodzice, dokonując rozliczenia podatkowego w 2024 roku, będą mogli skorzystać z ulgi prorodzinnej tak jak dotychczas, wyższe dochody małoletniego nie będą miały w tym przypadku znaczenia.
Dlaczego tak się stanie? W odniesieniu do małoletnich dzieci ustawa o PIT nie przewiduje limitów zarobkowych.
Całkiem inaczej będzie w przypadku dziecka pełnoletniego do ukończenia 25. roku życia, które się uczy, tutaj bowiem ustawa o PIT wprowadza ograniczenia w zakresie dochodu.
Omawiany limit został określony w art. 6 ust. 4e ustawy o PIT.
Oznacza to, że ulga prorodzinna nie będzie możliwa do zastosowania, jeżeli uczące się pełnoletnie dziecko do 25. roku życia uzyskało w roku podatkowym:
dochody, z wyjątkiem renty rodzinnej, podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej albo opodatkowane 19% podatkiem dochodowym z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych, akcji, jak również pochodnych instrumentów finansowych, lub
przychody podlegające zwolnieniu przedmiotowemu z PIT w ramach ulgi dla młodych oraz zwolnione z podatku z tytułu ulgi na powrót
– w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w Ustawie z dnia 27 czerwca 2003 roku o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego.
Renta socjalna wynosi — w okresie od marca 2023 roku do końca lutego 2024 roku – 1588,44 zł, czyli tyle samo co najniższa renta z tytułu niezdolności do pracy.
W konsekwencji to właśnie od tej kwoty należy obliczyć limit podatkowy, o którym wyżej mowa.
Przekroczenie przez pełnoletnie uczące się dziecko powyższego limitu uniemożliwi w konsekwencji korzystanie przez rodziców z ulgi prorodzinnej.
Przykład 2.
Pełnoletnie dziecko do ukończenia 25. roku życia uczy się w placówce krajowego systemu szkolnictwa wyższego. Jednocześnie pełnoletni uzyskuje przychody z tytułu umowy o pracę. W 2023 roku uzyskał z tego tytułu kwotę w wysokości 21 270 zł. Osiągnięte zarobki przekraczają limit podatkowy uzależniający zastosowanie ulgi prorodzinnej (19 061,28 zł). Oznacza to, że rodzice pełnoletniego uczącego się dziecka nie będą mogli skorzystać ze wskazanej ulgi w rozliczeniu PIT za 2023 rok.
Ile może zarobić dziecko, żeby nie stracić ulgi 2024? Podsumowanie
Ulga prorodzinna należy do najczęściej stosowanych sposobów efektywnego zmniejszenia obciążeń z tytułu PIT. Dochody dzieci osiągnięte w roku podatkowym mogą mieć czasem wpływ na możliwość zastosowania tej ulgi. W przypadku dzieci małoletnich oraz dzieci pełnoletnich, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną przepisy prawa podatkowego nie przewidują żadnych ograniczeń w zakresie uzyskiwanych dochodów. Sytuacja ulega jednak zmianie w odniesieniu do dziecka pełnoletniego do ukończenia 25. roku życia, które się uczy (tutaj limit zarobków już obowiązuje).
