Kodeks pracy przewiduje możliwość zawarcia kilku rodzajów umów o pracę. Jedną z nich jest umowa na okres próbny. Sprawdź, jakie zapisy powinny znaleźć się w takim dokumencie podpisywanym w 2025 roku, aby był on zgodny z prawem.
Umowa na okres próbny - ogólne zasady
Kodeks pracy przewiduje 3 rodzaje umów o pracę:
- umowę na okres próbny;
- umowę na czas określony;
- umowę na czas nieokreślony.
Przyjrzyjmy się zatem obecnej charakterystyce umowy na okres próbny. A jest ona bardzo prosta.
Umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy.
Już w tym jednym paragrafie zawarte są najważniejsze informacje. Umowa na okres próbny nie może przekraczać 3 miesięcy, a jej zawarcie ma na celu sprawdzenie kwalifikacji pracownika przed jego zatrudnieniem na podstawie umowy na czas określony lub nieokreślony.
Ponadto przepisy wskazują również, że kolejna umowa na okres próbny może być podpisana z pracownikiem tylko w dwóch przypadkach:
- pracownik ma być zatrudniony do wykonywania innego rodzaju pracy;
- minęło 3 lata od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy.
Dodatkowo umowa na okres próbny nie wlicza się do limitu umów oraz czasu ich trwania.
Z kolei okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny zależy od tego, na ile została zawarta i wynosi:
- 3 dni robocze, jeśli umowa nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeśli umowa jest dłuższa niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeśli umowa wynosi 3 miesiące.
Na jakie zapisy przy umowie na okres próbny zwrócić szczególną uwagę?
W 2023 roku Kodeks pracy został dostosowany do zapisów wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Zmiany jakie weszły w życie 26 kwietnia 2023 r. zmiany dotyczyły:
- możliwości przedłużenia okresu trwania umowy na okres próbny o czas urlopu wypoczynkowego lub innej nieobecności usprawiedliwionej;
- doprecyzowania, że czas trwania umowy na okres próbny powinien wynosić 1 lub 2 miesiące w zależności od tego, na jak długo pracodawca ma zamiar zatrudnić pracownika po okresie próbnym;
- możliwości podpisania kolejnej umowy na okres próbny tylko w przypadku zatrudnienia pracownika w celu wykonywania innego rodzaju pracy.
Możliwość przedłużenia okresu próbnego o czas nieobecności
§ 2 Umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający 3 miesięcy, z zastrzeżeniem § 21–23, zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy.
§ 21 Strony mogą uzgodnić w umowie o pracę, iż umowa na okres próbny przedłuża się o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika.
Powyższy zapis wprowadził dużą zmianę do ogólnych zasad zawierania umów o pracę na okres próbny. Jak wskazuje ustawodawca – umowa na okres próbny może zostać przedłużona o okres urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika. Warunkiem jest jednak zawarcie takiej możliwości w umowie na okres próbny.
Co ważne, nie jest to obowiązkowy warunek zawarcia umowy, a jedynie możliwość, na którą muszą zgodzić się obie stron umowy, czyli po porozumieniu pracownika i pracodawcy.
Krótszy okres próbny
Czas trwania umowy na okres próbny został precyzyjnie określony w kodeksie pracy. Ponadto ważny tu jest także zamiar zawarcia kolejnej umowy z pracownikiem.
§ 22 Umowę o pracę na okres próbny zawiera się na okres nieprzekraczający:
- 1 miesiąca – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy;
- 2 miesięcy – w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy.
§ 23 Strony mogą jednokrotnie wydłużyć w umowie o pracę na okres próbny okres, o których mowa w § 22, nie więcej jednak niż o 1 miesiąc, jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy.
Powyższe przepisy są jednymi z najbardziej niejasnych. A to wszystko za sprawą określenia „zamiar”. Ustawodawca w żaden sposób nie wyjaśnił, co ten termin oznacza ani jak należy go „udokumentować”. Z drugiej strony, w jaki sposób organy kontrolne takie jak PIP mogą weryfikować „zamiar”? W opinii wielu ekspertów przepis ten zaprzecza celowi zawierania umowy na okres próbny. Wszak po to pracodawca zawiera umowę na okres próbny, aby sprawdzić, czy pracownik spełnia jego oczekiwania i realizuje zlecone zadania. Często dopiero w trakcie okresu próbnego lub pod jego koniec można stwierdzić, na jaki okres zostanie zawarta kolejna umowa.
Ponowne podpisanie umowy na okres próbny
Pracodawca może podpisać z danym pracownikiem tylko jedną umowę na okres próbny, bez względu na to kiedy była zawarta poprzednia umowa - czy 3 lata temu, czy dawniej. Nowa umowa na okres próbny może być zawarta, tylko jeśli umowa dotyczy innego rodzaju pracy.
Umowa na okres próbny w systemie wFirma
Systemy kadrowe umożliwiają dodawane różnego rodzajów umów, jednym z nich jest wFirma. Dodawanie umowy o pracę w systemie wFirma może odbyć się zakładki KADRY » UMOWY » DODAJ UMOWĘ » UMOWA O PRACĘ gdzie można wybrać rodzaj umowy: okres próbny.
Podsumowując, przepisy dotyczące umowy na okres próbny do tej pory budzą wątpliwości w kwestii okresu trwania takiego zatrudnienia czy zamiaru zawierania kolejnych umów. Warto dlatego korzystać ze sprawdzonych wzorów, aby nie narazić się na konsekwencje prawne.
