Tytułowa ulga dla młodych to zwolnienie w podatku PIT o charakterze limitowanym kwotą przychodu. W naszym dzisiejszym artykule zastanowimy co w przypadku gdy w trakcie roku nastąpi utrata prawa do ulgi dla młodych. Na problem spojrzymy z perspektywy pracodawcy zobowiązanego do poboru zaliczek na podatek.
Ulga dla młodych w podatku PIT
Na początku wskażmy jakie są ustawowe warunki korzystania z ulgi dla młodych. Zwolnienie to zostało uregulowane w art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy o PIT. W przepisie tym czytamy, że zwalnia się od podatku przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
- z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej,
- z tytułu odbywania stażu uczniowskiego,
- z zasiłku macierzyńskiego
- otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Przyjmując, że rok podatkowy odpowiada rokowi kalendarzowemu ulga przysługuje jeżeli w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia nie zostanie przekroczona kwota przychodu w wysokości 85 528 zł.
Na uwagę zasługuje fakt, iż ww. kwota dotyczy przychodu, a nie dochodu rozumianego jako różnica pomiędzy przychodem a kosztem.
Jeżeli w ciągu roku podatkowego kwota 85 528 zł nie zostanie przekroczona to cały przychod uzyskany przez osobę fizyczną, która nie ukończyła 26. roku życia korzysta ze zwolnienia.
Problematyczne natomiast staje się rozliczenie podatnika w sytuacji, gdy limit zostaje przekroczony w trakcie roku podatkowego.
Utrata prawa do ulgi dla młodych a zaliczki na podatek
Omawiane zwolnienie dotyczy m.in. przychodów ze stosunku pracy. Jak wiadomo pracodawca – jako płatnik – ma obowiązek pobierania miesięcznych zaliczek na podatek od wypłacanego wynagrodzenia oraz wpłacania zaliczek do właściwego urzędu skarbowego.
Zgodnie z obowiązującym od 1 stycznia 2023 roku art. 32 ust. 6 ustawy PIT jeżeli podatnik złoży płatnikowi wniosek o obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 lub miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3, płatnik oblicza zaliczki bez stosowania tego zwolnienia lub tych kosztów.
Niezastosowanie przez płatnika ulgi dla młodych przy obliczaniu zaliczek na podatek nie pozbawia podatnika prawa do tej preferencji. Jeśli podatnik spełnia warunki do tej ulgi, to może z niej skorzystać w rozliczeniu rocznym.
Jedynie w sytuacji, gdy podatnik złoży płatnikowi wniosek o pobór zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych, to niezależnie od tego, że podatnik spełnia warunki do ulgi dla młodych, płatnik oblicza i pobiera zaliczki na podatek najpóźniej od następnego miesiąca, w którym otrzymał wniosek.
Od 2023 r., wniosek podatnika o niestosowanie ulgi dla młodych (złożony na piśmie lub w inny sposób przyjęty u danego płatnika), ma również zastosowanie do przychodów uzyskanych w kolejnych latach (w tym po ustaniu stosunku prawnego łączącego podatnika z płatnikiem), chyba że podatnik wycofa złożony uprzednio wniosek lub przestanie spełniać warunki do stosowania ulgi (np. ukończy 26 lat).
Przepisy ustawy PIT nie wskazują w jaki sposób należy potraktować pracownika, który w danym roku przekroczył kwotę zwolnienia wynikającą z art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy PIT. W takim wypadku zastosowanie znajdzie reguła ogólna wyrażona w art. 32 ust. 1 ustawy PIT.
Przepis ten podaje, że zaliczki za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:
- za miesiące, w których dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy nie przekroczył kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali (120 000 zł) - 12% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
- za miesiąc, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali - 12% od tej części dochodu uzyskanego w tym miesiącu, która nie przekroczyła tej kwoty, i 32% od nadwyżki ponad kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali;
- za miesiące następujące po miesiącu, o którym mowa w pkt 2 - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
Jeżeli zatem uzyskana przez pracownika od początku roku suma przychodow ze stosunku pracy w danym miesiącu przekroczyły limit zwolnienia w ramach ulgi dla młodych (85.528 zł), to już w tym miesiącu pracodawca powinien obliczyć zaliczkę na podatek od nadwyżki przychodu ponad limit ulgi.
Podstawą obliczania zaliczki jest dochód, a więc różnica pomiędzy przychodami ze stosunku pracy (wynagrodzenie), a kosztami uzyskania przychodów które mają charakter ryczałtowy.
Zgodnie z art. 22 ust. 3b ustawy PIT w przypadku zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8, stosuje się w wysokości nieprzekraczającej tej części przychodów z danego źródła, która podlega opodatkowaniu.
W praktyce oznacza to, że koszty uzyskania przychodów można stosować tylko wobec tych przychodów które podlegają opodatkowaniu.
Przypomnijmy, że na mocy art. 22 ust. 2 ustawy PIT Koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej:
- wynoszą 250 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3000 zł - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z tytułu jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
- nie mogą przekroczyć łącznie 4500 zł za rok podatkowy - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej;
- wynoszą 300 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 3600 zł - w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę;
- nie mogą przekroczyć łącznie 5400 zł za rok podatkowy - w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej, miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, i podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.
Przykład 1.
Podatnik w 2022 roku korzystał z ulgi dla młodych w okresie od stycznia do września. W październiku nastąpiło przekroczenie kwoty uprawniającej do zwolnienia w związku z czym pracodawca pobrał zaliczkę na podatek za miesiąc październik (od nadwyżki ponad kwotę zwolnienia). Na mocy art. 22 ust. 3b ustawy PIT pracownik nie może w rozliczeniu podatku uwzględnić ryczałtowych kosztów ze stosunku pracy za miesiące od stycznia do września w czasie kiedy jego przychody były zwolnione od podatku.
Z przedstawionych przepisów płynie zatem wniosek, że już w miesiącu przekroczenia kwoty zwolnienia pracodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek od nadwyżki ponad kwotę zwolnienia według podstawowej stawki wynikającej ze skali podatkowej.
Przykład 2.
Pracownik korzystający z ulgi dla młodych w listopadzie osiągnął przychód (obliczany od początku roku) w kwocie 90 000 zł. To oznacza, że pracodawca powinien pobrać zaliczkę już za miesiąc listopad od podstawy obliczenia stosowanej do przychodu w kwocie 4472 zł (90 000 – 85 528 zł). Pracodawca zaliczkę pobierze od dochodu zatem uwzględnić koszt uzyskania przychodu. Dodatkowo pracownik może złożyć oświadczenie PIT-2, co spowoduje, że zaliczka zostanie pomniejszona o kwotę 1/12 kwoty wolnej od podatku.
Na zakończenie dodajmy, że analogiczne skutki wywoła sytuacja gdy pracownik w trakcie roku ukończy 26. rok życia.
