Podatnicy w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej rezygnują ze zwolnienia z podatku od towarów i usług. W takich przypadkach podatnik ma prawo do odliczenia podatku VAT od zakupów dokonanych przed rejestracją. Sprawdź, zakupy przed rejestracją a odliczenie VAT!
Zakupy przed rejestracją a odliczenie VAT
Ustawodawca daje podatnikom prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Zasady odliczenia podatku naliczonego zostały określone w art. 86 ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług – dalej jako ustawa o VAT. Zgodnie z tym przepisem w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
- nabycia towarów i usług,
- dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, jak i niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.
Negatywne przesłanki
Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Tym samym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług, oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.
Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.
Biorąc pod uwagę powyższe, podatnik, który dokona rejestracji do celów podatku VAT, będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów dokonanych przed rejestracją.
Powyższe potwierdza interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 25 stycznia 2019 roku, 0114-KDIP1-3.4012.693.2018.1.MK, w której stwierdzono, iż:
"prawo do obniżenia podatku należnego powstaje u wszystkich podatników, o ile wykażą, że zakupy były związane z bieżącą lub przyszłą działalnością opodatkowaną. Organ podkreślił, że warunek rejestracji jest niezbędny wyłącznie do skorzystania przez podatnika z prawa do obniżenia podatku należnego. Innymi słowy, moment powstania prawa do odliczenia może być różny od momentu skorzystania z tego prawa. Należy podkreślić, że prawo do odliczenia następuje poprzez złożenie deklaracji podatkowej. Podsumowując, organ uznał, iż nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych przed rejestracją, o ile zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej."
Terminy rozliczenia podatku VAT
Przypomnijmy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Ponadto podatnik, aby mógł skorzystać z prawa do odliczenia, musi otrzymać fakturę lub dokument celny (art. 89 ust. 10b pkt 1). W przypadku gdy podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach wyżej określonych, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.
Przykład 1.
W marcu 2020 roku przedsiębiorca dokonał zakupu towarów w związku z planowaną od 1 czerwca działalnością opodatkowaną podatkiem VAT. Podatnik otrzymał fakturę w marcu 2020 roku. Tym samym, aby mógł odliczyć podatek VAT od tej faktury, winien dokonać rejestracji do podatku VAT z datą wsteczną, tj. w maju. W tym miesiącu mija bowiem ostatni termin, w którym podatnik miał prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Ustawa o VAT nie pozbawia zatem podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów poczynionych w czasie, gdy nie widniał on w rejestrze podatników podatku od towarów i usług, o ile występują przesłanki, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej (oraz spełniają inne warunki określone w przepisach ustawy). Tym niemniej ustawodawca narzucił podatnikom chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć obowiązek rejestracji jako podatnika VAT czynnego.
Koszty podatkowe
Na podstawie art. 22 ust.1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Z powyższego przepisu wynika, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 powołanej ustawy. W świetle art. 23 ust.1 pkt 43 ustawy o PIT podatku od towarów i usług nie zalicza się do kosztów uzyskania – z tym że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony:
- jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
- w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług – jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
W przypadku podatnika zwolnionego, zalicza on podatek naliczony do kosztów podatkowych – gdy zarejestruje się jako podatnik czynny, musi zatem dokonać korekty. Powyższe spowoduje zmniejszenie kosztów, a co za tym idzie – wzrost dochodów. W przypadku rezygnacji ze zwolnienia i wyrażeniu przez organ podatkowy zgody na dokonanie odliczenia VAT, podatek stał się więc podatkiem do odliczenia. Tym samym podatnik winien dokonać korekty kosztów uzyskania w miesiącu nabycia prawa do odliczenia podatku.
