W przypadku zakupów zagranicznych podatnicy zazwyczaj mają obowiązek rozliczania ich w Polsce. Szczególnie w przypadku, gdy towary są konsumowane w naszym kraju. W niektórych przypadkach zakupy zagraniczne nie powodują konieczności rozliczenia podatku VAT w Polsce.
Zakupy zagraniczne dokonane w Unii Europejskiej
Na wstępie przypomnijmy, że zazwyczaj w przypadku zakupów towarów w innym państwie Unii Europejskiej musimy rozliczać podatek w kraju, np. WNT.
Ustawodawca przewidział jednak przypadki, kiedy zakup towarów w krajach UE nie powoduje konieczności rozliczania podatku.
W sytuacji, gdy zakupione towary nie są przywożone do Polski, nie musimy rozliczać ich zakupów.
Przykład 1.
Podatnik dokonał zakupu laptopa we Francji. Został on przekazany kontrahentowi podatnika we Francji. Kontrahent ma powyższy laptop wykorzystywać do świadczenia usług na rzecz podatnika. Czy podatnik musi rozliczać ten zakup w Polsce?
W tym przypadku podatnik nie musi zakupu rozliczać w Polsce. Laptop bowiem zostaje przekazany kontrahentowi we Francji, czyli towar nie jest przywożony do Polski.
W przypadku zakupu towarów w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej nie powstaje obowiązek rozliczenia VAT w Polsce, jeżeli w związku z nim u polskich podatników nie dochodzi do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów ani dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca.
Ponadto podatnik nie musi rozliczać w Polsce zakupów towarów, które są zakupione w innym państwie członkowskim i montowane w pojazdach samochodowych w tych państwach członkowskich.
Przykład 2.
Przedsiębiorca prowadzi firmę transportową. W trakcie transportu na terytorium Niemiec uszkodzone zostało zawieszenie w pojeździe samochodowym polskiego przewoźnika. Podatnik musiał dokonać naprawy na terenie Niemiec. Niemiecki warsztat dokonał naprawy, jednak podatnik musiał zakupić części zamienne. W takim przypadku podatnik nie ma obowiązku rozliczania podatku od zakupionych części w Polsce.
Zakupy zagraniczne - kiedy nie dochodzi do WNT?
Do wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów nie dochodzi między innymi w przypadku wyłączeń wymienionych w ustawie o VAT (patrz art. 10 ustawy o VAT).
Wyłączenia możemy podzielić na trzy grupy. Jest to wyłączenie występowania WNT ze względu na:
rodzaj towarów,
status nabywcy,
cechy dostawy nabywanych towarów.
Wyłączenia ze względu na rodzaj towarów to:
towary nabywane przez siły zbrojne państw innych niż Rzeczpospolita Polska będących sygnatariuszami Traktatu Północnoatlantyckiego do użytku własnego takich sił lub personelu cywilnego im towarzyszącego lub też w celu zaopatrzenia ich mes i kantyn, jeżeli siły te biorą udział we wspólnych działaniach obronnych;
towary przeznaczone do użytku podmiotów wymienionych w art. 80 ustawy o VAT (np. do użytku urzędowego obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych oraz misji specjalnych na terytorium kraju, a także organizacji międzynarodowych mających siedzibę lub placówkę na terytorium kraju);
jednostki pływające, o których mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT;
części i wyposażenie do jednostek pływających określonych w art. 83 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, jeżeli są w nie wbudowywane lub służą ich eksploatacji;
nabywane przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym środki transportu lotniczego oraz części zamienne do nich i wyposażenie pokładowe; pojęcie przewoźników wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym definiuje art. 83 ust. 1a ustawy o VAT;
towary służące bezpośrednio zaopatrzeniu statków:
używanych do żeglugi na pełnym morzu oraz przewożących pasażerów za opłatą lub używanych dla celów gospodarczych, przemysłowych lub do połowów,
używanych do ratownictwa lub do udzielania pomocy na morzu, lub do połowów przybrzeżnych, z wyłączeniem dostaw prowiantu na pokład statków do połowów przybrzeżnych,
marynarki wojennej, wypływających z kraju do zagranicznych portów i przystani;
towary służące zaopatrzeniu środków transportu lotniczego używane przez przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym.
Drugi rodzaj to wyłączenia ze względu na status nabywcy, czyli:
nabycia towarów dokonuje:
rolnik ryczałtowy dla prowadzonej przez niego działalności rolniczej, lub
podatnik, który wykonuje jedynie czynności inne niż opodatkowane i któremu nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, lub
podatnik, u którego sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (a więc podatnik korzystający z tzw. zwolnienia podmiotowego), lub
osoba prawna, która nie jest podatnikiem;
całkowita wartość WNT na terytorium kraju w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła u nabywcy kwoty 50 000 zł;
całkowita wartość WNT na terytorium kraju w obecnym roku podatkowym nie przekroczyła u nabywcy kwoty 50 000 zł;
przedmiotem nabycia nie są nowe środki transportu oraz wyroby akcyzowe;
nabywca nie złożył oświadczenia o wyborze opodatkowania wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Przykład 3.
Rolnik ryczałtowy nie dokonywał dotychczas zakupów w innym państwie UE. Podczas żniw zepsuł mu się kombajn. Części zamienne za 1200 euro zakupił w Niemczech i przywiózł do Polski. W takim przypadku podatnik (rolnik ryczałtowy) nie musi rozliczać WNT i tym samym nie musi rozliczać podatku w Polsce.
Ostatnie wyłączenia WNT związane są cechami dostawy. Mają one zastosowanie:
ze względu na brak dostawy (wyłączenie to wynika z pierwszej części art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o VAT); wyłączenie to nawiązuje do tego, że na podstawie regulacji unijnych (zob. art. 15 ust. 2 dyrektywy 2006/112) niektóre czynności mogą stanowić dostawy towarów z punktu widzenia przepisów niektórych państw członkowskich, a nie stanowić z punktu widzenia przepisów innych państw członkowskich;
ze względu na korzystanie przez dostawcę ze zwolnienia obejmującego drobnych przedsiębiorców (wyłączenie to wynika z drugiej części art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o VAT i nie dotyczy dostawy nowych środków transportu);
do towarów, które są instalowane lub montowane (zob. art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. b w zw. z art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT);
do towarów, których dostawa w innym państwie członkowskim została opodatkowana z zastosowaniem procedury marży (zob. art. 10 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT).
Przykład 4.
Podatnik będący czynnym podatnikiem podatku VAT zakupił w Niemczech używaną maszynę drogową. W tym przypadku sprzedawca zastosował procedurę opodatkowania marży. Fakt, że doszło do sprzedaży w procedurze VAT marża, został uwidoczniony na fakturze. W takim przypadku polski podatnik od zakupu maszyny nie będzie obowiązany do rozliczania podatku VAT w Polsce.
Zakupy zagraniczne dokonane poza terytorium Unii Europejskiej
W sytuacji, gdy podatnik dokonał zakupu towarów poza terytorium Unii Europejskiej, nie dochodzi do obowiązku rozliczenia VAT w Polsce, jeżeli nie są one przywożone na terytorium kraju.
Brak przywozu towarów do kraju powoduje bowiem, że nie mamy do czynienia z importem.
Przykład 5.
Podatnik dokonał zakupu towaru w Chinach. Towar z Chin jest transportowany do USA, gdzie będzie sprzedawany przez kontrahenta podatnika. W tym przypadku nie jest dostarczany do Polski i nie występuje import towarów. W takiej sytuacji podatnik również nie musi rozliczać podatku od zakupu w Chinach w Polsce.
Podsumowując, zakupy zagraniczne towarów nie w każdym przypadku wymuszają rozliczenie podatku VAT w kraju.
