Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw przewiduje szczegółowe zasady ustanawiania i prowadzenia zarządu nad przedsiębiorstwem w spadku. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się więcej o tym czym jest zarząd sukcesyjny oraz jak go ustanowić!
Przedsiębiorstwo w spadku a zarząd sukcesyjny
Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, stanowiące mienie przedsiębiorcy w chwili jego śmierci.
Przedsiębiorstwo w spadku obejmuje także składniki niematerialne i materialne, przeznaczone do wykonywania działalności gospodarczej, nabyte przez zarządcę sukcesyjnego albo na podstawie czynności zachowawczych, w okresie od chwili śmierci przedsiębiorcy do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.
Właścicielem przedsiębiorstwa w spadku w rozumieniu ustawy jest:
osoba, która zgodnie z prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskim poświadczeniem spadkowym, nabyła przedsiębiorstwo w spadku, na podstawie powołania do spadku z ustawy albo testamentu bądź nabyła przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu windykacyjnego;
małżonek przedsiębiorcy w przypadku, w którym przedsiębiorstwo w spadku stanowiło w całości mienie przedsiębiorcy i małżonka, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku;
osoba, która nabyła przedsiębiorstwo w spadku albo udział w przedsiębiorstwie w spadku bezpośrednio od osoby, o której mowa powyżej, w tym osoba prawna albo jednostka organizacyjna, do której wniesiono przedsiębiorstwo tytułem wkładu – w przypadku gdy po śmierci przedsiębiorcy nastąpiło zbycie tego przedsiębiorstwa albo udziału w tym przedsiębiorstwie.
Jak ustanowić zarząd sukcesyjny?
Aby zarząd sukcesyjny został ustanowiony wymagane jest:
powołanie zarządcy sukcesyjnego;
wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji;
dokonanie wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego.
Zarząd sukcesyjny zostaje ustanowiony z chwilą:
śmierci przedsiębiorcy, w przypadku gdy przedsiębiorca za życia złożył wniosek o wpis do CEIDG zarządcy sukcesyjnego;
dokonania wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego w pozostałych przypadkach.
Przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego w ten sposób, że:
wskaże określoną osobę do pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego albo
zastrzeże, że z chwilą jego śmierci wskazany prokurent stanie się zarządcą sukcesyjnym.
Powołanie zarządcy sukcesyjnego przez przedsiębiorcę oraz wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji wymagają zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Przykład
Funkcję zarządcy sukcesyjnego w jednym czasie może pełnić tylko jedna osoba. Co jednak w przypadku, gdy osoba wskazana przez przedsiębiorcę za życia nie chce lub z różnych względów nie może pełnić tej roli?
W takiej sytuacji przedsiębiorca może powołać zarządcę sukcesyjnego, na wypadek gdyby zarządca sukcesyjny powołany w pierwszej kolejności zrezygnował z pełnienia tej funkcji albo nie mógł jej pełnić z powodu śmierci, ograniczenia lub utraty zdolności do czynności prawnych, odwołania go przez przedsiębiorcę albo uprawomocnienia się orzeczenia o zakazie.
Jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy, po śmierci przedsiębiorcy zarządcę sukcesyjnego może powołać:
małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku lub
spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, bądź
spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, który przyjął spadek, albo zapisobierca windykacyjny, który przyjął zapis windykacyjny, jeżeli zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje mu udział w przedsiębiorstwie w spadku.
Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego zarządcę sukcesyjnego może powołać wyłącznie właściciel przedsiębiorstwa w spadku.
Powołanie zarządcy sukcesyjnego notariusz zgłasza do CEiDG niezwłocznie, nie później niż w następnym dniu roboczym po dniu powołania zarządcy sukcesyjnego.
Uprawnienie do powołania zarządcy sukcesyjnego wygasa z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy. Jeżeli akt zgonu przedsiębiorcy nie zawiera daty zgonu albo chwila śmierci przedsiębiorcy została oznaczona w postanowieniu stwierdzającym zgon, termin ten biegnie od dnia znalezienia zwłok przedsiębiorcy albo uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego zgon.
Zarząd sukcesyjny - zasady wykonywania
W sprawach wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku zarządca sukcesyjny posługuje się dotychczasową firmą przedsiębiorcy z dodaniem oznaczenia „w spadku”.
Zarząd sukcesyjny obejmuje zobowiązanie do prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku.
Zarządca sukcesyjny może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności lub pewnego rodzaju czynności. Zarząd sukcesyjny nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich. Zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rachunek właściciela przedsiębiorstwa w spadku.
Zarządca sukcesyjny może pozywać i być pozywany w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku oraz brać udział w postępowaniach administracyjnych, podatkowych i sądowoadministracyjnych w tych sprawach. W tego typu postępowaniach zarządca sukcesyjny działa w imieniu własnym, na rzecz właściciela przedsiębiorstwa w spadku.
Oświadczeń oraz doręczeń pism w sprawach wynikających z wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku dokonuje się wobec zarządcy sukcesyjnego.
Po uprawomocnieniu się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowaniu aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydaniu europejskiego poświadczenia spadkowego zarządca sukcesyjny udziela, na żądanie drugiej strony dokonywanej czynności, informacji o osobach, na rzecz których działa.
Jeżeli do ważności czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu wymagana jest forma szczególna, oświadczenie obejmujące zgodę składa się w tej samej formie.
Sąd opiekuńczy ogranicza zarząd sukcesyjny majątkiem osoby, która nie ma zdolności do czynności prawnych albo której zdolność taka jest ograniczona, jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego sprawowania zarządu jej majątkiem. Sąd opiekuńczy określa, jakie czynności w zakresie zarządu majątkiem osoby, która nie ma zdolności do czynności prawnych albo której zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, nie mogą być przez zarządcę sukcesyjnego dokonywane bez zezwolenia sądu albo poddaje zarządcę sukcesyjnego innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun.
