Obowiązująca Ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wprowadziła do polskiego systemu prawnego dwa świadczenia – świadczenie wychowawcze zwane powszechnie programem „Rodzina 500+” lub „500+”. W obecnym stanie prawnym świadczenie 500 plus jest realizowane w gminach, od 2022 roku sytuacja ulegnie jednak zmianie. W artykule wyjaśniamy szczegóły!
500 plus – nowy projekt!
Obecnie świadczenie wychowawcze jest realizowane w gminach, a w sprawach, w których zastosowanie mają unijne przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, świadczenie realizują marszałkowie województw. Przypomnijmy także, że otrzymuje je każda rodzina bez względu na stan cywilny rodziców. Skala programu jest więc ogromna, dlatego też całkiem niedawno powstał projekt, który to ma celu optymalizację procesu przyznawania tego świadczenia, a co najważniejsze – zakłada zmianę jednostki obsługującej ten program.
To ZUS wypłaci 500 plus!
Jak można przeczytać w uzasadnieniu projektu, jego celem jest przede wszystkim usprawnienie wypłaty świadczeń: Mając na względzie ogromną skalę programu oraz ponoszone na niego nakłady finansowe zasadnym jest weryfikacja i optymalizacja procesu przyznawania i obsługi świadczenia 500 plus. Projekt zakłada:
- zmianę jednostki obsługującej program „Rodzina 500+” na Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako instytucję dysponującą odpowiednimi zasobami oraz systemami informatycznymi, a tym samym będącą w stanie sprawnie i efektywnie obsługiwać świadczenia 500 plus;
- odejście od corocznego składania wniosków (począwszy od 2023 roku), a także wykorzystanie wyłącznie elektronicznych kanałów składania wniosków i wypłatę świadczeń jedynie w formie bezgotówkowej.
Dodatkowo ustawa zakłada również modyfikację w zakresie przyznawania świadczenia 500 plus w taki sposób, że będzie ono przysługiwać w Polsce w pełnej wysokości niezależnie od ustalenia pierwszeństwa w wypłacie świadczeń w innym kraju.
Stopniowe wprowadzanie zmian
Nie od razu wypłatę świadczenia 500 plus przejmie ZUS. Zmiany będą wprowadzane stopniowo:
- sprawy dotyczące prawa do świadczenia wychowawczego za okresy sprzed 1 stycznia 2022 roku nadal będą realizowane, do zakończenia postępowania, przez dotychczasowe organy. Organy te będą również kontynuować wypłacanie świadczeń wychowawczych przyznanych przed 1 stycznia 2022 roku do końca okresu, na jaki zostały przyznane, tj. do 31 maja 2022 roku w okresie styczeń–maj 2022 roku;
- od 1 stycznia 2022 roku ZUS będzie wypłacał na bieżąco przyznawane przez siebie świadczenia wychowawcze oraz będzie od 1 lutego 2022 roku przyjmować wnioski na kolejny okres rozpoczynający się 1 czerwca 2022 roku.
Jak zakłada projekt, koszty obsługi programu 500 plus dzięki zmianie znacznie się zmniejszą. W okresie 2022–2032 łączne szacowane koszty obsługi wyniosą ok. 427 mln zł, co oznacza oszczędności dla budżetu państwa na poziomie ok. 3,1 mld zł w okresie 10 lat. Projekt nie zakłada modyfikacji w zakresie kryteriów przyznawania świadczenia i te zostają bez zmian.
