Benefity dla pracowników mogą przybrać różną postać. Zasady ich przyznawania zazwyczaj są określone przez pracodawcę w układach zbiorowych pracy czy regulaminach pracy. Ich przyznanie przez pracodawcę, a właściwie skorzystanie z nich przez pracownika wiąże się z określonymi skutkami zarówno w sferze podatkowej, jak i w zakresie składek ZUS. Co nie wlicza się do podstawy wymiaru składek ZUS? Odpowiedź poniżej.
Benefity dla pracowników – podatki
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o PIT za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Tym samym benefity otrzymane przez pracowników w ramach stosunku pracy mające nieodpłatny lub częściowo odpłatny charakter stanowią przychód ze stosunku pracy.
Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 roku (K 7/13): „Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, niezależnie od tego, czy są dokonywane w formie pieniężnej, czy w formie świadczenia rzeczowego lub usługi, aby podlegały opodatkowaniu, muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. W wyniku takiego świadczenia w majątku pracownika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ – jak wskazano w pkt 3.2.4. uzasadnienia – znaczenie dochodu na gruncie u.p.d.o.f. jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku”.
Benefity dla pracowników – składki ZUS
Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Natomiast podstawy wymiaru składek nie stanowią, według Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 roku, w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przychody określone w § 2 ww. rozporządzenia składkowego.
Do benefitów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek, zaliczyć można:
- abonamenty na rzecz pracowników np. pakiet medyczny, karta MultiSport, polisy na życie;
- koszty związane z dojazdami do i z pracy;
- świadczenia urlopowe;
- karty na posiłki.
Katalog dodatkowych świadczeń niestanowiących podstawy wymiaru składek jest zamknięty i są nimi tylko świadczenia wymienione w tym przepisie, a wśród nich świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni na podstawie kart branżowych lub układów zbiorowych pracy.
Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26) rozporządzenia składkowego podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Do przedmiotowych przychodów zalicza się m.in. karty MultiSport czy abonament na pakiety medyczne. Tym samym pracodawca nie wliczy pracownikom do podstawy wymiaru składek ZUS dopłat do karty MultiSport czy abonamentu na pakiety medyczne w sytuacji, gdy zakład nie będzie ponosił całego kosztu tego świadczenia, ponieważ pracownicy będą ponosili częściową odpłatność.
Przykład 1.
Spółka z o.o. zamierza nabyć dla pracowników karty MultiSport, na podstawie których będą oni mogli korzystać z okolicznej siłowni oraz basenu. Miesięczna wartość tych kart to kwota 150,00 zł. Pracodawca w regulaminie wynagradzania wskazał, że będzie dofinansowywał kwotę karty MultiSport do wysokości 100,00 zł, pracownik będzie pokrywał kwotę 50,00 zł, która będzie podlegała potrąceniu z wynagrodzenia na podstawie zgody pracownika. Czy kwota będzie podlegała oskładkowaniu i opodatkowaniu? W takim przypadku wartość dofinansowania pracodawcy do karty MultiSport nie będzie opodatkowana i oskładkowana.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w przypadku gdy pakiet medyczny lub karta MultiSport zostaną wykupione przez pracownika dla żony/męża, wówczas stanowić to będzie dla pracownika przychód ze stosunku pracy, który trzeba dopisać do pozostałych przychodów i od łącznej ich kwoty naliczyć składki ZUS oraz podatek.
Pojęcie „środki lokomocji” objęte przepisem § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego obejmuje środki transportu publicznego oraz transportu organizowanego przez pracodawcę. Nie można podzielić poglądu, że dyspozycją powyższego przepisu objęte są również pojazdy służbowe udostępniane pracownikom do celów prywatnych. Regulacja ta została wprowadzona celem umożliwienia pracodawcy organizacji „przejazdów” pracowników, czyli dojazdów do pracy, z pracy oraz w celu wykonywania obowiązków służbowych, a także innych przejazdów związanych z zatrudnieniem organizowanych przez pracodawcę płatnika. Wykorzystywanie samochodów służbowych dla celów prywatnych, przy dokonywaniu symbolicznej odpłatności wyliczonej w sposób określony przez płatnika, stanowi przysporzenie majątkowe pracowników. Taka korzyść majątkowa pracownika powinna stanowić także podstawę oskładkowania w rozumieniu ustawy systemowej. Zatem takie przysporzenie nie podlega wyłączeniu na podstawie wskazanego uregulowania.
Podstawy wymiaru składek nie stanowią również wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów i kart przedpłaconych uprawniających do nabycia wyłącznie posiłków w placówkach gastronomicznych lub handlowych – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 450 zł.
Zwolnione z podstawy wymiaru składek są w tym przypadku wartości:
- gotowych posiłków oraz przetworzonych produktów żywnościowych, które nadają się do bezpośredniego spożycia;
- kuponów, talonów i bonów żywieniowych, które uprawniają do nabycia wyłącznie posiłku lub przetworzonych produktów żywnościowych w placówkach gastronomicznych, czyli: restauracjach, barach, stołówkach czy innych punktach gastronomicznych; nie mogą być jednak zamieniane na pieniądze.
Karta lunchowa może być zwolniona z oskładkowania i opodatkowania do wysokości 450 zł, gdy:
- uprawnia do nabycia wyłącznie gotowych do spożycia posiłków;
- nie można nią nabywać: artykułów chemicznych, odzieży, alkoholu, tytoniu, paliwa;
- nie podlega wymianie na gotówkę.
Przykład 2.
Spółka z o.o. zamierza nabyć dla swoich pracowników karty lunchowe, na podstawie których będą oni mogli zakupić w okolicznych restauracjach posiłki. Miesięczna wartość tych kart to kwota 450,00 zł. Na ich podstawie pracownik będzie mógł nabyć dowolną liczbę gotowych posiłków. Czy kwota będzie podlegała oskładkowaniu i opodatkowaniu? W takim przypadku wartość kart lunchowych nie będzie opodatkowana i oskładkowana.
Innym rodzajem benefitu są świadczenia urlopowe. Podstawy wymiaru składek nie stanowią również świadczenie urlopowe wypłacane na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych powołanej w pkt 20 – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego określonej w tej ustawie.
Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne nie stanowią te same składniki przychodu, które są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wyjątkiem jest wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, które stanowi podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pracownika.
