Prawo do corocznego urlopu w naturze przysługuje każdej osobie pozostającej w stosunku pracy. Okazuje się, że z tym świadczeniem wiąże się również specjalny ekwiwalent pieniężny. Kto jest uprawniony do jego otrzymania i w jaki sposób obliczyć wysokość świadczenia urlopowego w 2024?
Świadczenie urlopowe
Pracownik ma prawo do otrzymywania różnego rodzaju świadczeń finansowych z tytułu pozostawania w stosunku pracy. Jednym z nich jest świadczenie urlopowe, które, jak wskazuje na to sama nazwa, wiąże się bezpośrednio z prawem do urlopu wypoczynkowego. Jego wypłata jest uzależniona od faktycznego wykorzystania urlopu przez pracownika – dopiero wtedy może on otrzymać dla siebie dodatkowe pieniądze.
Świadczenie urlopowe jest alternatywą dla świadczeń przyznawanych w ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. W sytuacji, gdy na terenie danego zakładu pracy nie funkcjonuje ZFŚS, świadczenie urlopowe stanowi formę dodatkowego wynagrodzenia dla pracownika.
Omawiane świadczenie jest przyznawane pracownikowi raz w roku, gdy będzie przysługiwało mu co najmniej 14 dni urlopu wypoczynkowego (liczymy tutaj dni kalendarzowe). Urlop ten nie musi być zrealizowany w całości, ważne, aby łączna liczba wykorzystanych dni wolnego zgadzała się z powyższą wartością. Wypłata świadczenia nie jest uzależniona od złożenia żadnego wniosku przez pracownika, pracodawca powinien wypłacić mu stosowną kwotę z własnej inicjatywy. Termin zapłaty jest uzależniony od tego, czy w danym przedsiębiorstwie uchwalony został regulamin wypłacania świadczeń urlopowych – jeśli tak, to obowiązują nas firmowe regulacje. Jeżeli jednak takiego regulaminu nie ma lub nie zawiera on postanowień w zakresie terminu wypłacania świadczeń urlopowych pracownikom, to w grę wchodzą wyłącznie przepisy prawa pracy. Te z kolei stanowią, że wypłata omawianego świadczenia musi nastąpić nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie przez pracownika urlopu wypoczynkowego.
Wysokość świadczenia urlopowego w 2024 roku
Wartość świadczenia urlopowego jest zmienna i ustalana raz do roku. Jego wysokość nie jest uzależniona od dochodu pracownika, jego stażu w firmie, stanu majątkowego, okoliczności zdrowotnych lub rodzinnych. Świadczenie urlopowe zależy od następujących czynników:
- wysokości otrzymywanych premii;
- wartości dodatków za pracę (np. w godzinach nocnych, w szkodliwych warunkach dla zdrowia, o charakterze zmianowym lub stażowym bądź z tytułu sprawowanej funkcji);
- liczby przepracowanych nadgodzin;
- wartości podstawowej (zasadniczej) pensji pracowniczej.
Wysokość świadczenia urlopowego jest ustalana indywidualnie przez pracodawcę, przy czym nie może ona być wyższa, niż wysokość odpisu podstawowego na ZFŚS w danym roku dla zatrudnionych, z wyłączeniem pracowników młodocianych. Wysokość tego świadczenia ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
W 2024 roku maksymalna wysokość świadczenia urlopowego wynosi 2 417,14 zł, przy czym jest to kwota dla pracownika zatrudnionego w ramach standardowego 8-godzinnego etatu, tj. w pełnym wymiarze czasu pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych w innych wymiarach maksymalne stawki omawianego świadczenia przedstawiają się następująco:
- na pełny etat – 2 417,14 zł
- na 3/4 etatu – 1 812,86 zł,
- na 1/2 etatu – 1 208,57 zł,
- na 1/4 etatu – 604,29 zł;
Pracownikowi wykonującemu pracę w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze świadczenie urlopowe w 2022 roku przysługuje w wysokości nie wyższej niż:
- na pełny etat – 3 222,86 zł,
- na 3/4 etatu – 2 417,15 zł,
- na 1/2 etatu – 1 611,43 zł,
- na 1/4 etatu – 805,72 zł;
Pracownikowi młodocianemu przysługuje świadczenie w wysokości:
- w pierwszym roku nauki – 322,29 zł,
- w drugim roku nauki – 386,74 zł,
- w trzecim roku nauki – 451,20 zł.
Przykład 1.
Pan Jan jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Wykonuje swoje obowiązki w wymiarze 0,5 etatu, jest to praca w zwykłych warunkach.
W jego przypadku wysokość omawianego świadczenia wyniesie maksymalnie 1 208,57 zł.
Przykład 2.
Pani Ewa pracuje w firmie na cały etat, przy czym jest to praca w szczególnych warunkach.
W jej przypadku wysokość tego świadczenia wyniesie maksymalnie 3 222,86 zł.
Świadczenie urlopowe dla nauczycieli
Nieco inaczej wygląda kwestia obliczania świadczeń urlopowych dla nauczycieli. W 2024 roku w tej grupie zawodowej obowiązują takie same maksymalne stawki jak w przypadku innych pracowników. Odmiennie obliczamy jednak wysokość świadczenia w przypadku gdy nauczyciel nie przepracował całego roku kalendarzowego. Zgodnie z treścią art. 53 ust. 1a Karty Nauczyciela z odpisu na ZFŚS nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku wypłacane jest świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o ZFŚS, ustalonego proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy i okresu zatrudnienia nauczyciela w danym roku szkolnym.
Dla zobrazowania sposobu obliczania wysokości nauczycielskiego świadczenia urlopowego posłużmy się przykładami.
Przykład 3.
Nauczyciel był zatrudniony do 31 maja 2024 roku (w tym dniu jego umowa o pracę uległa rozwiązaniu), co oznacza, że ma on prawo do świadczenia urlopowego za okres 9 miesięcy zatrudnienia – w przypadku nauczycieli odnosimy się w tym zakresie do roku szkolnego, a nie do roku kalendarzowego.
Nauczyciel był zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć, a więc jego świadczenie wyniesie dokładnie 1 812,86 zł (maksymalna stawka świadczenia w 2024 roku 2 417,14 zł × 1/1 etatu × 9/12 faktycznie przepracowanego okresu).
Przykład 4.
Nauczyciel został zatrudniony w okresie od 28 kwietnia 2024 roku do 24 czerwca 2024 roku w pełnym wymiarze czasu pracy – w jego przypadku mamy więc do czynienia z przepracowaniem 1 miesiąca i 27 dni (za ten okres należy się proporcjonalne świadczenie urlopowe).
Jako miesięczną kwotę bazową w 2024 roku przyjmujemy 201,43 zł (2 417,14 zł : 12 miesięcy) – jest to stawka świadczenia za 1 miesiąc. W przypadku niepełnych dni pracy w danym miesiącu obliczamy 201,43 zł : 30 dni (liczbę dni danego miesiąca – tutaj czerwca), co daje nam 6,71. Następnie otrzymaną wartość mnożymy przez liczbę faktycznie przepracowanych dni w niepełnym miesiącu, czyli tutaj 27 dni (6,71 × 24 = 161,04). Nauczycielowi przysługuje więc świadczenie urlopowe w wysokości 362,47 zł (201,43 zł za 1 pełny miesiąc pracy + 161,04 zł za niepełny miesiąc pracy, tj. 27 dni pracy).
Przykład 5.
Nauczyciel był zatrudniony przez cały rok szkolny w niepełnym wymiarze pracy, tj. na 0,5 etatu.
W jego przypadku świadczenie urlopowe będzie wynosiło maksymalnie 1 208,57 zł.
Podsumowanie
Wysokość świadczenia urlopowego dla pracownika zależy od ustaleń poczynionych przez jego pracodawcę. Trzeba jednak pamiętać, że w każdym roku kalendarzowym obowiązują maksymalne stawki omawianego świadczenia, których pracodawca nie może przekroczyć (może oczywiście zastosować niższe stawki). Wpływ na wysokość świadczenia urlopowego ma przede wszystkim wymiar etatu oraz faktyczny czas pracy w danym roku – co jest szczególnie widoczne w przypadku nauczycieli.
