W obrocie gospodarczym praktycznie każdy przedsiębiorca, a nawet osoba prywatna ma do czynienia z podatkiem VAT. Występuje on prawie zawsze, kiedy dochodzi do transakcji kupna-sprzedaży. Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą, w niektórych jasno określonych przez przepisy sytuacjach mają prawo do zaliczenia podatku od towarów i usług do kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztem uzyskania przychodu są wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodu bądź zachowania lub zabezpieczenia źródła tego przychodu. Dodatkowo, aby wydatek został uznany za zasadny, musi mieć związek z prowadzoną działalnością, być właściwie udokumentowany oraz nie zawierać się w katalogu wydatków nieuznawanych za koszty podatkowe (art. 23 ust. 1 ustawy).
Jak wynika z art. 23 ust. 1 pkt 43 kosztem uzyskania przychodu nie może być podatek od towarów i usług. Jednak ustawa przewiduje także pewne wyjątki, gdzie za koszt uznaje się:
1. Podatek VAT naliczony:
- w całości, jeżeli podatnik zwolniony jest od podatku od towarów i usług lub nabył towary i usługi w celu wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku od towarów i usług,
- w części, w takiej wysokości, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
2. Podatek VAT należny:
- w przypadku importu usług oraz wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług; kosztem uzyskania przychodów nie jest jednak podatek należny w części przekraczającej kwotę podatku od nabycia tych towarów i usług, która mogłaby stanowić podatek naliczony w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
- w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami,
- od nieodpłatnie przekazanych towarów, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami, w przypadku gdy wyłącznym warunkiem ich przekazania jest uprzednie nabycie przez otrzymującego towarów lub usług od przekazującego w określonej ilości lub wartości.
3. Kwotę podatku od towarów i usług, nieuwzględnioną w wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, podlegających amortyzacji zgodnie z art. 22a-22o, lub dotyczącą innych rzeczy lub praw niebędących środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi podlegającymi tej amortyzacji - w tej części, w jakiej dokonano korekty powodującej zmniejszenie podatku odliczonego zgodnie z art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.
Zatem, jak wynika z powyższych przepisów, przy spełnieniu pewnych warunków, zarówno podatnicy czynni, jak i zwolnieni z obowiązku rozliczania się z podatku VAT, mogą go także zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu.
