Kogo dotyczy centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych?

Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych (CRPA) jest przewidziany dla podatników podatku akcyzowego, przy czym należy zwrócić uwagę, że nie każdy podatnik ma obowiązek dokonania rejestracji w CRPA. Co więcej, dla niektórych podatników rejestracja jest dobrowolna. Zatem z uwagi na różne możliwości przeanalizujemy przepisy celem udzielenia odpowiedzi na pytanie, kto musi zgłosić się do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych.

Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych - podmioty zobowiązane do zgłoszenia

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym zgłoszenia do CRPA obowiązany jest dokonać:

1. podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zamierzający:
• wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą,
• wykonywać czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie,
• wykonywać czynności z wykorzystaniem wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy, opodatkowanych zerową stawką akcyzy ze względu na ich przeznaczenie,
2. dokonywać nabycia wewnątrzwspólnotowego alkoholu etylowego całkowicie skażonego środkiem skażającym dopuszczonym we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej lub dodatkowymi środkami skażającymi dopuszczonymi przez państwo członkowskie Unii Europejskiej;
3. podmiot zużywający nieprowadzący działalności gospodarczej, niebędący osobą fizyczną, zamierzający zużywać wyroby akcyzowe, o których mowa w art. 32 ust. 1 pkt 1-3;
4. podmiot, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi miejsce niszczenia wyrobów akcyzowych;
5. podmiot, który zamierza prowadzić działalność gospodarczą jako:
• pośredniczący podmiot węglowy,
• pośredniczący podmiot gazowy;
6. podmiot, który został wyznaczony jako podmiot reprezentujący.

Zgłoszenia rejestracyjnego dokonuje się w formie elektronicznej do właściwego dyrektora izby administracji skarbowej przez PUESC. Trzeba również podkreślić, że zgłoszenia należy dokonać przed dniem dokonania pierwszej czynności.

Właściwy dyrektor izby administracji skarbowej publikuje, bez zbędnej zwłoki, na PUESC aktualne listy zarejestrowanych w Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych pośredniczących podmiotów węglowych oraz pośredniczących podmiotów gazowych obejmujące następujące dane: imię i nazwisko lub nazwę, adres miejsca wykonywania działalności gospodarczej lub adres siedziby oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP).

Jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegną zmianie, podmiot, który dokonał zgłoszenia, jest obowiązany zgłosić zmianę właściwemu dyrektorowi izby administracji skarbowej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

W przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą zgłoszenie rejestracyjne (wniosek) zawiera dane dotyczące tego podmiotu oraz prowadzonej przez niego działalności, obejmujące w szczególności:

1. imię i nazwisko lub nazwę podmiotu;
2. adres zamieszkania lub siedziby;
3. adres miejsca prowadzenia działalności;
4. numer identyfikacji podatkowej (NIP) albo inny numer identyfikacyjny używany w państwie jego zamieszkania lub siedziby;
5. określenie rodzaju wyrobów akcyzowych lub określenie samochodów osobowych będących przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej, lub określenie rodzaju wyrobów akcyzowych wykorzystywanych przy jej prowadzeniu;
6. wskazanie właściwego dla tego podmiotu naczelnika urzędu skarbowego w zakresie akcyzy;
7. w przypadku podmiotu zagranicznego mającego oddział z siedzibą na terytorium kraju – również dane jego oddziału na terytorium kraju, w tym nazwę oddziału z siedzibą na terytorium kraju, w ramach którego podmiot zagraniczny prowadzi działalność gospodarczą na terytorium kraju, oraz adres jego siedziby;
8. w przypadku podmiotu zagranicznego reprezentowanego przez podmiot reprezentujący – również dane podmiotu zagranicznego.

Doprecyzowanie danych, jakie muszą znaleźć się w zgłoszeniu rejestracyjnym, ma miejsce w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 marca 2022 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych, które powinny być zawarte w dokumentach związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego.

Zgłoszenie rejestracyjne do CRPA należy podpisać kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo zaawansowanym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą certyfikatu celnego. W przypadku braku podpisu elektronicznego potwierdzenia danych osobowych można dokonać w jednostkach organizacyjnych urzędu celno-skarbowego.

Przykładowo z obowiązku rejestracji do CRPA zostały wyłączone pośredniczące podmioty olejowe i zużywające podmioty olejowe. Podobnie też w przypadku pośredniczących podmiotów tytoniowych nie ma obowiązku dokonania rejestracji w CRPA. Dodatkowo z obowiązku rejestracji w CRPA wyłączono podmiot produkujący energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty, niezależnie od tego, czy część wyprodukowanej energii odprowadzana jest do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, czy też nie pod warunkiem, że od wyrobów energetycznych wykorzystywanych do produkcji tej energii została zapłacona akcyza w należnej wysokości.

Ponadto w art. 16 ust. 1a ustawy o podatku akcyzowym przewidziano opcję – czyli możliwość, a nie obowiązek – dokonania rejestracji w CRPA osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, które zużywają gaz LPG do celów grzewczych. W przypadku tych osób nie został jednak określony żaden termin na dokonanie zgłoszenia do CRPA. Mogą one dokonać zgłoszenia do rejestru w dowolnym terminie.

Dokonanie zgłoszenia do CRPA po terminie

Wskazany art. 16 ustawy o podatku akcyzowym określa, że zgłoszenie do rejestru powinno nastąpić w określonym terminie, tj. przed wykonaniem pierwszej czynności. W związku z tym pojawia się pytanie, co w sytuacji, gdy podatnik uchybił temu terminowi.

Uchybienie terminu stanowi czyn zabroniony przez Kodeks karny skarbowy, który zagrożony jest karą grzywny. Jak bowiem wynika z treści art. 56b § 2 kks, kto wbrew obowiązkom określonym w ustawie o podatku akcyzowym nie składa zgłoszenia rejestracyjnego, zgłoszenia rejestracyjnego uproszczonego, powiadomienia, zgłoszenia o zaprzestaniu prowadzenia działalności albo nie zgłasza zmiany danych w nich zawartych, albo składa je po terminie lub podaje w nich dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych. 

Nie ma jednak przeszkód, aby sprawca skorzystał z dobrodziejstwa czynnego żalu określonego w art. 16 kks. W myśl tego przepisu nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. 

W rezultacie złożenie czynnego żalu oraz dokonanie rejestracji w CRPA chroni przed karą grzywny.

Mając powyższe na uwadze, należy wskazać, że Centralny Rejestr Podmiotów Akcyzowych nie obejmuje swoim zakresem każdego podatnika podatku akcyzowego. Podmiot, który zamierza wykonywać określone czynności podlegające regulacjom ustawy o podatku akcyzowym, powinien zatem przed wykonaniem pierwszej czynności zweryfikować, czy ma obowiązek zgłoszenia rejestracyjnego do CRPA, ponieważ uchybienie temu obowiązkowi podlega karze grzywny.