Kontrola w czasie zawieszenia działalności gospodarczej

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą ma prawo do jej zawieszenia, pod warunkiem że nie zatrudnia pracowników. Trzeba jednak mieć na uwadze, że kontrola w czasie zawieszenia działalności gospodarczej jest możliwa i w dalszym ciągu zobowiązuje podatnika do pewnych obowiązków, w szczególności zobligowany jest do poddania się ewentualnej kontroli podatkowej.

Czy w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej może zostać przeprowadzona kontrola podatkowa?

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej może zostać przeprowadzona kontrola podatkowa na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 7 ustawy – Prawo przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.

Przykład 1.

Pan Jacek prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług projektowania wnętrz. Ze względu na sprawy rodzinne przedsiębiorca postanowił zawiesić działalność gospodarczą na okres 6 miesięcy. Czy w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej może zostać przeprowadzona kontrola podatkowa?

Tak, zawieszenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę nie stanowi przeciwwskazania do przeprowadzenia kontroli podatkowej.

Co do zasady wszczęcie kontroli podatkowej poprzedza dostarczenie do przedsiębiorcy zawiadomienia ZAW-K (zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej).

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:

• oznaczenie organu,
• datę i miejsce wystawienia,
• oznaczenie kontrolowanego,
• wskazanie zakresu kontroli,
• pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji,
• podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.

Kontrola może być niezapowiedziana w szczególnych przypadkach określonych w art. 282c ustawy – Ordynacja podatkowa. Organy podatkowe zawiadamiają zatem kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej z zastrzeżeniem art. 282c. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, jej wszczęcie wymaga ponownego zawiadomienia. Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody lub wniosku kontrolowanego. W razie wyrażenia zgody lub złożenia wniosku ustnie kontrolujący sporządza adnotację.

Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokole. Stan faktyczny może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na informatycznych nośnikach danych. Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe.

Kontrola w czasie zawieszenia działalności gospodarczej - niezbędne formalności

Jednoosobową działalność wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej można zawiesić tylko wówczas, gdy podatnik nie zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Zatrudnienie na podstawie umowy zlecenie czy umowy o dzieło nie stanowi przeciwwskazań do zawieszenia działalności gospodarczej.

Podatnik w okresie zawieszenia jest zwolniony z opłacania składek ZUS i deklaracji rozliczeniowych ZUS DRA. Zawieszenie działalności gospodarczej oznacza także tymczasowe zwolnienie podatnika z obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy oraz co do zasady składania deklaracji JPK_V7M i JPK_V7K za pełne okresy rozliczeniowe w trakcie trwania zawieszenia firmy.

Po zakończeniu roku podatkowego, niezależnie od czasu trwania zawieszenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca musi natomiast pamiętać o konieczności złożenia zeznania rocznego.

W jaki sposób zawiesić jednoosobową działalność gospodarczą?

W celu zawieszenia jednoosobowej działalności gospodarczej wpisanej do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej należy złożyć formularz CEIDG-1 – wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, wykorzystywany także do aktualizacji danych w CEIDG, w tym do zawieszenia działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.

Wniosek aktualizacyjny CEIDG-1 można złożyć w urzędzie gminy lub miasta.

Podatnik może wskazać dowolną datę rozpoczęcia zawieszenia działalności, w więc może być to:

• data zbieżna z datą złożenia wniosku o zawieszenie działalności gospodarczej,
• data wcześniejsza niż data złożenia wniosku o zawieszenie działalności gospodarczej,
• data późniejsza niż data złożenia wniosku o zawieszenie działalności gospodarczej.

Działalność gospodarczą można zawiesić na dowolnie długi okres, w tym także bezterminowo, jednak jednorazowe zawieszenie firmy nie może trwać krócej niż 30 dni. Obowiązujące przepisy nie ograniczają także częstotliwości zawieszenia działalności i nie wskazują maksymalnej liczby razy jej zawieszenia.

Składając wniosek CEIDG-1 w celu zgłoszenia zawieszenia działalności gospodarczej, o zawieszeniu firmy automatycznie informowany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, dzięki czemu podatnik nie musi dokonywać dodatkowych formalności w ZUS-ie w związku z tymczasowym zaprzestaniem prowadzenia firmy. W związku ze złożeniem wniosku CEIDG-1 o zawieszenie działalności gospodarczej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych sporządza następujące formularze:

• ZUS ZWPA – wyrejestrowanie płatnika składek;
• ZUS ZWUA – wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą oraz wyrejestrowanie z ubezpieczeń osób współpracujących;
• ZUS ZCNA – wyrejestrowanie zgłoszonych członków rodziny osoby ubezpieczonej – osoby prowadzącej działalności gospodarczą, osoby współpracującej.

W razie, gdy przed zawieszeniem działalności gospodarczej zostały rozwiązane umowy z osobami zatrudnianymi, należy dokonać wyrejestrowania ich z ubezpieczeń na formularzu ZUS ZWUA oraz wyrejestrowania zgłoszonych członków rodzin na formularzu ZUS ZCNA.

Informacja o zawieszeniu działalności gospodarczej przekazywana jest również do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, a także Głównego Urzędu Statystycznego.

Kontrola podatkowa dotycząca sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej

Przedsiębiorca, który zdecydował się na zwieszenie działalności gospodarczej, powinien mieć na uwadze, że urząd skarbowy może przeprowadzić kontrolę w zakresie sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej. Co więcej, tego typu postępowanie kontrolne nie wymaga wcześniejszego zawiadomienia przedsiębiorcy przez urząd skarbowy o zamiarze wszczęcia kontroli.

Zawieszenie działalności gospodarczej to w istocie czasowe zaprzestanie jej prowadzenia, co oznacza w praktyce, że w trakcie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może prowadzić firmy i osiągać z tego tytułu bieżących przychodów. Urząd skarbowy w ramach kontroli dotyczącej sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej weryfikuje zatem, czy przedsiębiorca, który zawiesił działalność gospodarczą, faktycznie zaprzestał jej prowadzenia, a więc czy nie jest to zgłoszenie formalne i pozorne, a podatnik w dalszym ciągu prowadzi firmę.

Przypomnijmy, że podczas zawieszenia działalności możliwe jest natomiast wykonywanie niektórych czynności pozwalających na zabezpieczenie źródła przychodów i kontynuowanie prowadzenia działalności gospodarczej po jej wznowieniu.

W szczególności w trakcie zawieszenia firmy dopuszczalne są następujące czynności:

• przyjmowanie należności i regulowanie zobowiązań powstałych przed zawieszeniem;
• osiąganie przychodów finansowych z czynności sprzed zawieszenia firmy;
• wykonywanie czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
• sprzedaż środków trwałych lub wyposażenia.

W okresie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej oraz wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa.

Na mocy art. 282c ust. 3 ustawy – Ordynacja podatkowa po wszczęciu kontroli informuje się kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.