Zawieszenie działalności gospodarczej na czas pandemii – prawa i obowiązki przedsiębiorcy

Pandemia COVID-19 zmieniła nasze życie zarówno w sferze prywatnej, jak i zawodowej. Przedsiębiorcy próbują przetrwać, gdyż wydłużający się wielomiesięczny lockdown doprowadził wiele osób prowadzących działalność gospodarczą do granicy bankructwa. Warto wziąć pod uwagę, że nie zawsze ostateczność w postaci likwidacji firmy jest jedynym rozwiązaniem. W niektórych przypadkach sposobem na przetrwanie trudnego czasu pandemii może okazać się zawieszenie działalności gospodarczej. Zawieszając ją, ograniczamy koszty firmowe, dzięki czemu w przyszłości możliwy będzie powrót do czynnego jej prowadzenia.

Zawieszenie działalności gospodarczej - komu przysługuje takie prawo?

Aby móc skorzystać z uprawnienia zawieszenia działalności gospodarczej, konieczne jest spełnienie określonych warunków. Niestety, nie każdy przedsiębiorca może zawiesić prowadzenie firmy.

Dodatkowo z przywileju w postaci zawieszenia firmy może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim, niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami prawa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.

Na jak długo możliwe jest zawieszenie działalności?

Zawieszenia działalności można dokonać w dowolnym momencie, przepisy nie ograniczają możliwości przedsiębiorcy w tym zakresie pełnymi miesiącami kalendarzowymi, wymagają jedynie minimalnej liczby dni, na które może zostać zawieszona działalność.

Najkrótszy czas zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej wynosi 30 dni, jednak w przypadku potrzeby zawieszenia wyłącznie na pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym. Dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarczej wpisane do CEIDG przepisy nie przewidują maksymalnego okresu zawieszenia firmy, co oznacza, że przedsiębiorca może dokonać zawieszenia na czas nieokreślony i wznowić prowadzenie firmy w razie potrzeby w dowolnym momencie, oczywiście pod warunkiem upływu 30 dni.

Zawieszenie działalności gospodarczej - w jaki sposób?

W przypadku przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to, że w celu zawieszenia firmy należy złożyć aktualizację wniosku CEIDG-1 do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Data rozpoczęcia zawieszenia firmy może pokrywać się z datą złożenia wniosku, ale możliwe jest także wskazanie w nim dowolnej daty wcześniejszej lub późniejszej niż jego złożenie. Warto podkreślić, że dopuszczalne jest także zawieszenie działalności przed okresem złożenia wniosku o zawieszenie, jednak trzeba upewnić się, że we wskazanym czasie nie wystąpiły żadne czynności pozbawiające przedsiębiorcę prawa do zawieszenia firmy, w szczególności, czy nie dokonano w tym czasie żadnej sprzedaży towarów lub usług wchodzących w zakres prowadzonej działalności.

Wskazanie we wniosku daty wznowienia działalności implikuje automatyczne jej wznowienie w wybranym przez przedsiębiorcę dniu, bez konieczności składania wniosku w tym zakresie. Zawieszenie działalności na czas nieokreślony powoduje, że pozostaje ona zawieszona do momentu wznowienia jej prowadzenia lub likwidacji. W razie chęci odwieszenia firmy należy wówczas ponownie złożyć aktualizację wniosku CEIDG-1 do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Trzeba pamiętać, że decyzja o likwidacji firmy jest ostateczna, z chwilą wykreślenia z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie może wykonywać działalności gospodarczej.

Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą wpisaną do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej mogą dokonać zawieszenia działalności gospodarczej bezpośrednio w urzędzie miasta lub gminy, przesłać wniosek listem poleconym do urzędu (wymagane jest wówczas, aby podpis na wniosku CEIDG-1 został potwierdzony notarialnie) albo drogą elektroniczną poprzez stronę internetową CEIDG (wniosek można podpisać Profilem Zaufanym lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym). W okresie pandemii COVID-19 najbezpieczniejsze jest złożenie wniosku o zawieszenie działalności on-line.

Zmiana we wpisie powinna pojawić się w CEIDG w ciągu jednego dnia roboczego od złożenia wniosku.

Zawieszenie działalności gospodarczej a czynności zabronione i dopuszczalne w trakcie zawieszenia

Kluczową kwestią, o jakiej trzeba pamiętać, zanim zdecydujemy się na zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, jest to, że w trakcie zawieszenia tracimy prawo do wykonywania działalności gospodarczej i osiągania bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przed złożeniem wniosku o zawieszenie firmy warto zatem sprawdzić, czy wszystkie zawarte zobowiązania zostały już zrealizowane oraz oszacować szanse na osiągnięcie przychodów w najbliższej przyszłości. Warto pamiętać, że minimalny czas zawieszenia działalności to 30 dni i w razie, gdyby pojawiła się w tym czasie korzystna okazja zawarcia transakcji, nie będzie można z niej skorzystać przed upływem 30 dni od dnia zawieszenia działalności. 

W okresie pandemii COVID-19 i niedającej się przewidzieć sytuacji gospodarczej spowodowanej dynamicznymi zmianami obowiązujących obostrzeń, najbezpieczniejsze wydaje się zawieszenie firmy na czas nieokreślony. Korzystając z tej opcji, po upływie minimalnych 30 dni zawieszenia firmy na podstawie obserwacji aktualnej sytuacji na rynku będziemy mieli możliwość wznowienia prowadzenia działalności z dnia na dzień.

Przedsiębiorcy, którzy zdecydowali się na zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, w trakcie zawieszenia firmy mogą lub mają obowiązek w szczególności:

• wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;

• przyjmować należności i muszą regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;

• uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalności gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;

• wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;

• zostać poddani kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;

• powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Czy zawieszenie działalności gospodarczej zwalnia o opłaty składek ZUS?

Podczas zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy są zwolnieni z obowiązku opłacania składek ZUS. W przypadku, gdy działalność została zawieszona w trakcie miesiąca kalendarzowego, wysokość składek społecznych i składki na Fundusz Pracy ustalana jest proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności. Składkę zdrowotną należy natomiast opłacić w całości, niezależnie od liczby dni, w których prowadzona jest działalność gospodarcza w trakcie danego miesiąca. Przedsiębiorca jest z niej zwolniony tylko za pełne miesiące kalendarzowe zawieszenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że najkorzystniej jest zawiesić działalność na pełne miesiące kalendarzowe, unikniemy wówczas konieczności opłacania składki zdrowotnej za dni, w których działalność była zawieszona, ale zawieszenie nie obejmowało pełnego miesiąca kalendarzowego.

Pandemia COVID-19 to trudny okres dla przedsiębiorców. Podczas zawieszenia działalności nie można wykonywać żadnych czynności związanych ze sprzedażą towarów i usług, co oznacza, że czas zawieszenia nie przyniesie nam dochodów z firmy, jednak może pomóc przetrwać trudny czas pandemii poprzez ograniczenie kosztów prowadzenia firmy, dzięki czemu w razie polepszenia warunków gospodarczych możliwe będzie wznowienie działalności. Warto rozważyć tę opcję, zanim zdecydujemy się na likwidację firmy.