Art. 943 § 1 Ustawy – Kodeks pracy mówi: „Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi”. Jednak czym tak naprawdę jest mobbing w pracy? Co mówią przepisy na ten temat? Jak przejawia się takie nękanie? Przede wszystkim jednak również – gdzie zgłosić mobbing? W niniejszym artykule odpowiadamy na te pytania!
Mobbing w pracy według ustawy
Czym jest mobbing? Jego definicja jest zawarta w Kodeksie pracy w Art. 943 § 2:
„Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”.
Powyższa definicja wskazuje, że działania wobec pracownika, aby mogły być uznane za mobbing, powinny być uporczywe i długotrwałe, czyli nie jest tak określone zachowanie jednorazowe. Dwoma bardzo ważnymi cechami mobbingu jest trwałość i powtarzalność.
Jeśli czujemy się nękani, należy przeanalizować, czy współpracownik bądź przełożony nie dopuszcza się wobec nas mobbingu.
Jak rozpoznać mobbing?
Jak więc objawia się mobbing? Po czym poznać, że padliśmy jego ofiarą? Jakie zachowania mogą się na niego składać?
Kiedy inna osoba (bądź osoby):
- nie słucha nas, komentuje nasze wypowiedzi, utrudnia komunikację, krytykuje każde wypowiedziane przez nas zdanie, przerywa nam;
- wyklucza nas z grupy, wyśmiewa, ubliża nam, a nawet wyzywa, naśmiewa się z nas, plotkuje na nasz temat;
- zmusza nas do czegoś, co godzi w nasz honor;
- nie pozwala nam na podejmowanie żadnych decyzji, nigdy nie ma czasu żeby z nami porozmawiać, zbywa nas;
- specjalnie przydziela nam zadania, które są pozbawione sensu albo których wykonywanie jest bardzo monotonne, deleguje nam tyle zadań, że nie jesteśmy w stanie ich wykonać;
- znęca się nad nami fizycznie, psychicznie, seksualnie;
- naraża nasze zdrowie i życie, zlecając prace szkodliwe bez odpowiedniego przygotowania,
– padliśmy ofiarą mobbingu w pracy.
Najczęściej myśli się w kontekście mobbingu o pracowniku-ofierze i pracodawcy-osobie mobbingującej. Jednak warto mieć na uwadze, że osobą, która dopuszcza się mobbingu, może być także inny współpracownik czy przełożony. Co więcej, przełożony może być także ofiarą mobbingu. Objawia się to jawnym i nieuzasadnionym krytykowaniem pracodawcy czy przełożonego, nie tylko w kontekście jego pracy, lecz także zachowania, naśmiewaniem się, odmową wykonania zadań (bez żadnych argumentów) czy podważaniem zdania.
Działania pracownika według ustawy
W Kodeksie pracy możemy przeczytać, jak ofiara może dochodzić swoich praw. Traktuje o tym art. 943 Obowiązki pracodawcy w zakresie przeciwdziałania mobbingowi.
„§ 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
§ 4. Pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
§ 5. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy”.
Gdzie zgłosić mobbing?
Jeśli padliśmy ofiarą mobbingu w pracy, najpewniej zastanawiamy się, gdzie zgłosić mobbing. Za kontrolę przestrzegania przepisów Kodeksu pracy odpowiada Państwowa Inspekcja Pracy, tam więc można zgłosić naszą sytuację.
Mamy jednak także inną drogę i jest to złożenie pozwu do Sądu Pracy. Co ciekawe, nie pozywamy sprawcy, a zawsze pracodawcę, ponieważ to on nie przeciwdziałał mobbingowi, mimo ustawowego obowiązku.
Jak się przygotować?
Zanim zgłosimy mobbing w pracy, warto się do tego odpowiednio przygotować. W jaki sposób? Przede wszystkim przedstawiając dowody. Starajmy się, aby każde wymaganie względem nas było przedstawione na piśmie, a każda rozmowa z oprawcą odbywała się w obecności świadków. Wykonujmy również mimo wszystko rzetelnie swoje obowiązki – dzięki temu nikt nie będzie nam mógł zarzucić, że zgłaszamy mobbing, choć tak naprawdę nie wywiązaliśmy się ze swoich obowiązków.
Dowodem w sprawie może być również nagranie. Przyda się w szczególności wtedy, gdy nikt z naszych współpracowników nie chce być naszym świadkiem. Jednak musimy w takiej sytuacji pamiętać, że ten dowód nie zawsze może być dopuszczony, gdyż nagrywanie kogoś bez jego zgody nie jest zgodne z prawem.
Mobbing może sprawić, że stracimy wiarę w swoje możliwości, upadnie nasza samoocena, może to także odbić się na naszym zdrowiu. Dlatego też jeśli czujemy, że padliśmy jego ofiarą, nie bójmy się tego zgłosić i poprosić o pomoc.
